KISITLAMA VE VASİ ATAMA KARARI İLANININ ALENİYETİ SAĞLAMA FONKSİYONU VE İLAN NEDENİYLE KİŞİLİK HAKLARININ İHLAL EDİLİP EDİLMEDİĞİ SORUNU

Yıl 2020, Sayı: 2, 473 - 510, 29.07.2020

Necati Şükrü Bayramoğlu

https://doi.org/10.33432/ybuhukuk.675608

Öz

Kısıtlama, fiil ehliyetinin sınırlandırılmasıdır. Kısıtlama, bu yönüyle kişi özgürlüğüne doğrudan bir müdahale olduğu için ancak kanunda sınırlı bir şekilde sayılan sebeplere dayanılarak bir mahkeme kararı ile gerçekleşebilir. Önemli sonuçları sebebiyle genel usul hükümlerinin yanısıra kısıtlama yargılamasına ilişkin bazı özel kurallara bizzat Medeni Kanun’da yer verilmiştir. Kısıtlama kararı kesinleştikten sonra derhal kısıtlının yerleşim yeri ve nüfusa kayıtlı olduğu yerde ilan edilmektedir. İlan, kısıtlı kişiyle hukuki ilişkiye giren üçüncü kişilerin iyiniyetini bertaraf eder. İlanın amacı işlem güvenliğini sağlamaktır. Bunun için kısıtlamanın herkese duyurulması, tüm toplumca bilinir olması hedeflenmektedir. İlanla birlikte kişinin kısıtlanmış olduğu, toplumda herkes tarafından bilinebilir hale gelmektedir. Bu durum kişinin özel alanını, onur ve saygınlığını ihlal etmektedir. Kişilik haklarını ve kişisel verileri koruma amacı ile işlem güvenliğini sağlama amacı ölçülü bir şekilde bağdaştırılmalıdır. Kısıtlanan kişiyle hukuki işlem kurabilecek kişi sayısı dikkate alındığında kararın ilan edilmesi, işlem güvenliğini sağlamak için yapılan ölçüsüz bir düzenlemedir. Bu düzenleme, kişilik haklarının ve kişisel verilerin korunması prensibini tamamen göz ardı etmektedir. Kişilik haklarının ve kişisel verilerin korunması prensibini dikkate alan İsviçre kanun koyucusu vesayet sistemini tamamen değiştirmiş ve fiil ehliyetinin sınırlanmasına yönelik kararların ilan edilmeyeceğini, bunun yerine ilgisini inanılır kılan kimsenin ilgili kurumdan söz konusu kişinin ehliyeti hakkında bilgi talep edebilmesine yönelik bir düzenleme getirmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kısıtlama, Fiil ehliyeti, Vasi, İlan, Kişilik hakları

PUBLICITY FUNCTION OF RESTRICTION AND APPOINTMENT OF GUARDIANSHIP DECISION PUBLICATION AND THE ISSUE OF WHETHER PERSONAL RIGHTS ARE BEING VIOLATED OR NOT BY THE PUBLICATION OF DECISION

Öz

The restriction is the limitation of the capacity of act. It is related to direct intervention with aspect of freedom of the person, however, in a limited way in the law on the basis of the aforementioned factors may occur with a court order. Due to its significant consequences, there are also general rules of procedure as well as some special rules for restraint proceedings in the Civil Code itself. Once the restraint order is finalized, it is immediately announced where the restraint is registered in the place of residence and population. With the announcement, third parties who enter into legal relations with the restricted person no longer benefit from goodwill protection. The purpose of the law with the announcement is to ensure transaction security. For this purpose, it is aimed to announce the restriction to everyone and to make it known to the whole society. With the announcement, it is known by everyone in the society in which the individual is restricted. This situation violates person's private sphere, honor and dignity. The purpose of protecting personal rights and personal data and the security of transactions should be meticulously aligned. Taking into account the number of persons who can establish legal transactions with the restricted person, the announcement of the decision is a disproportionate arrangement to ensure transaction security. This regulation completely ignores the principle of protection of personal rights and data. Taking into account the principle of protection of personal rights and personal data, the Swiss legislator has completely changed the guardianship system and made decisions to limit the capacity of the act to be declared, instead making a decision for the person who makes his credible credentials to be able to request information from the institution concerned.

Anahtar Kelimeler

Restriction, Capacity of act, Guardianship, Publication, The Rights of Personality

Kaynakça

• Akıntürk, Turgut/Ateş, Derya (2019) Türk Medeni Hukuku Aile Hukuku, C. II, 21. Baskı, İstanbul, Beta Yayıncılık.
• Arslan Öncü, Gülay (2011) Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Özel Yaşamın Korunması Hakkı, 1. Baskı, İstanbul, Beta Yayıncılık.
• Breitschmid, Peter (2016) CHK – Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Personen und Familienrecht – Partnerschaftsgesetz Art. 1-456 ZGB – PartG, Hrsg: Peter Breitschmid, Alexandra Jungo, 3. Aufl., Zürich-Basel-Genf, Schulthess Juristische Medien AG.
• Cottier, Michelle/Hassler, Jannine (2013) FamKomm, Erwachsenenschutz, Hrsg: Andrea Büchler, Christoph Häfeli, Audrey Leuba, Martin Stettler, Bern, Stämpfli Verlag AG.
• Dural, Mustafa/Öğüz, Tufan (2012) Türk Özel Hukuku, C. II, Kişiler Hukuku, Gözden Geçirilmiş ve Yenilenmiş 12. Baskı, İstanbul, Filiz Kitabevi.
• Dural, Mustafa/Öğüz, Tufan/Gümüş Mustafa, Alper (2018) Türk Özel Hukuku, C. III, Aile Hukuku, 13. Baskı, İstanbul, Filiz Kitabevi.
• Eren, Fikret (2017) Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 21. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Feyzioğlu, Necmeddin Feyzi (1971) Aile Hukuku Dersleri, 1. Baskı, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No: 368.
• Fassbind, Patrick (2016) ZGB Kommentar Schweizerisches Zivilgesetzbuch, OFK – Orell Füssli Kommentar (Navigator.ch), Hrsg: Jolanta Kren Kostkiewicz, Stephan Wolf, Marc Amstutz, Roland Fankhauser, 3., überarbeitete Aufl., Zürich, Orell Füsssli Verlag AG.
• Gächter, Thomas/Kaufmann, Marianne (2013) FamKomm, Erwachsenenschutz, Hrsg: Andrea Büchler, Christoph Häfeli, Audrey Leuba, Martin Stettler, Bern, Stämpfli Verlag AG.
• Geiser, Thomas (2006) Basler Kommentar, Zivilgesetzbuch I, Art. 1-456 ZGB, 3. Auflage, Hrsg: Heinrich Honsell, Nedim Peter Vogt, Thomas Geiser, Basel-Genf-München, Helbing & Lichtenhahn.
• Geiser, Thomas (2012) Basler Kommentar, Erwachsenenschutz, Art. 360-456 ZGB, Art. 14, 14a SchlT ZGB, Hrsg: Thomas Geiser, Ruth E. Reusser, Basel, Helbing Lichtenhahn Verlag.
• Helvacı, Serap (1999) Kişiliğin Korunması ve Vesayet Hukuku: Domaniç, Hayri (Editör), Prof. Dr. Erdoğan Moroğlu’na 65. Yaş Günü Armağanı, s. 863-880, 1. Baskı, İstanbul, Beta Yayıncılık.
• Huber, René (2016) FHB – Fachhandbuch, Kindes- und Erwachsenenschutzrecht Expertenwissen für die Praxis, Hrsg: Christiana Fountoulakis, Kurt Affolter-Fringeli, Yvo Biderbost, Daniel Steck, Zürich-Basel-Genf, Schulthess Juristische Medien AG.
• Kılıçoğlu, Ahmet M. (2016) Şeref Haysiyet ve Özel Yaşama Basın Yoluyla Saldırılardan Hukuksal Sorumluluk, Yeniden Gözden Geçirilmiş, Güncelleştirilmiş 5. Baskı, Ankara, Turhan Kitabevi.
• Köprülü, Bülent/Kaneti, Selim (1989) Aile Hukuku, 2. Baskı, İstanbul, Filiz Kitabevi.
• Oğuzman, Kemal/Dural, Mustafa (1998) Aile Hukuku, 2. Baskı, İstanbul, Filiz Kitabevi.
• Oğuzman, M. Kemal/Seliçi, Özer/Oktay-Özdemir, Saibe (2013) Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler), Gözden geçirilmiş ve yenilenmiş 12. Bası’dan 13. (Tıpkı) Baskı, İstanbul, Filiz Kitabevi.
• Özbudun, Ergun (2017) Türk Anayasa Hukuku, 17. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınevi.
• Öztan, Bilge (2004) Aile Hukuku, 5. Baskı, Ankara, Turhan Kitabevi.
• Schnyder, Bernhard/Murer, Erwin (1984) Berner Kommentar, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Familienrecht, Band II, 3. Abteilung, Das Vormundschaftsrecht, 1. Teilband, Systematischer Teil und Kommentar zu den Art. 360-397 ZGB, dritte, völlig neu bearbeitete Auflage, Bern, Verlag Stämpfli & Cie AG.
• Tekinay, Selahattin Sulhi (1990) Türk Aile Hukuku, 7. Baskı, İstanbul, Filiz Kitabevi.
• Turan Başara, Gamze (2018) Kişiliğin İhlalinden Kaynaklanan Maddi ve Manevi Tazminat İle Haksız Kazancın İadesi, 1. Baskı, Ankara, Turhan Kitabevi.
• Velidedeoğlu, Hıfzı Veldet (1965) Türk Medeni Hukuku, C. II, Aile Hukuku, 5. Baskı, İstanbul, Nurgök Matbaası.
• Yavuz, Cevdet/Erlüle, Fulya/Topuz, Murat (2017) Yeni Vesayet Hukukuna Doğru: Yetişkinlerin Korunması Hukuku (İsviçre Örneği), 1. Baskı, İstanbul, Beta Yayıncılık.
• Yıldız, Ekrem/Gürsoy, Serhan (2010) Türk Vesayet Hukuku, 1. Baskı, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
• Zevkliler, Aydın/Acabey, M. Beşir/Gökyayla, K. Emre (2000) Medeni Hukuk Giriş – Başlangıç Hükümleri – Kişiler Hukuku – Aile Hukuku, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 6. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık.