INDEPENDENT BOARD MEMBERSHIP AS A CORPORATE GOVERNANCE TOOL: IS FULL INDEPENDENCE POSSIBLE?

Yıl 2020, Sayı: 2, 435 - 472, 29.07.2020

Hatice Kübra Kandemir

https://doi.org/10.33432/ybuhukuk.695372

Öz

In the field of corporate governance, independent board membership as a management tool adopted around the world; in our country, it is included in the Capital Markets Law and the Corporate Governance Principles in the annex of the Communiqué No. II-17.1. The Turkish Commercial Code numbered 6102 states that the Capital Markets Law provisions regarding the independent board members will be applied. Accordingly, it is required that at least two members of the board of directors of the public companies will be independent who do not have any executive duties. The main role of independent directors in the board is to monitor the activities of the executive members and to contribute to the development of the company strategy. In this study, the basic functions designed for the independent board membership are questioned especially in terms of the companies with controlling shareholders. In this context, major obstacles to the effectiveness of independent board membership have been identified. In addition, in this study, representation of the minority shareholders proposals for full independence in the board were examined and the shortcomings of these proposals were evaluated.

Anahtar Kelimeler

Corporate Governance, Board of Directors, Independent Members, Corporate Governance Principles, Representation on the Board

KURUMSAL YÖNETİM ARACI OLARAK BAĞIMSIZ YÖNETİM KURULU ÜYELİĞİ: TAM BAĞIMSIZLIK MÜMKÜN MÜ?

Öz

Dünya genelinde kurumsal yönetim alanında benimsenmiş bir yönetim aracı olan bağımsız yönetim kurulu üyeliği uygulamasına, ülkemizde de 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda ve Kurumsal Yönetim Tebliği No. II-17.’nin ekinde yer alan Kurumsal Yönetim İlkelerinde yer verilmiştir. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda ise bağımsız yönetim kurulu üyelerine ilişkin Sermaye Piyasası Kanunu mevzuatında yer alan hükümlerin uygulanacağı belirtilmiştir. Buna göre, halka açık şirketlerinin yönetim kurullarında en az iki üyenin icrada görev almayan bağımsız üyeden oluşması öngörülmüştür. Bağımsız yöneticilerin yönetim kurullarındaki temel rolü, icradan sorumlu olan üyelerin faaliyetlerini izlemek ve şirket stratejisinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktır. Bu çalışmada, bağımsız yönetim kurulu üyeliği için tasarlanan temel işlevleri özellikle yönetim kontrolünü elinde bulunduran pay sahiplerinin olduğu şirketler açısından sorgulanmıştır. Bu kapsamda, bağımsız yönetim kurulu üyeliğinin etkinliğinin önündeki başlıca engeller tespit edilmiştir. Ayrıca, bu çalışmada tam bağımsızlık için öne sürülen azlığın yönetim kurulunda temsil edilmesi önerileri irdelenmiş ve bu önerilerin eksik yanları değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kurumsal Yönetim, Yönetim Kurulu, Bağımsız Üyeler, Kurumsal Yönetim İlkeleri, Yönetimde Temsil

Kaynakça

• Aksoy, Mehmet Ali (2013) “Türk Kurumsal Yönetim Düzenlemeleri Kapsamında Anonim Şirket Yönetim Kurulu”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:17, S:1-2, ss. 45-76.
• Anand, A./Milne, F./Purda, L. (2010) “Monitoring to Reduce Agency Costs: Examining the Behavior of Independent and Non-Independent Boards”, Seattle University Law Review, C:33, S:4, ss. 809-848.
• Ararat, Melsa/Alkan, Sevda/Aytekin, Belgin (2018) Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu, 5th Annual Report Women on Board Turkey, Ocak 2018. <https://iwdturkey.sabanciuniv.edu/sites/ iwdturkey.sabanciuniv.edu/files/2018report_20180214_dijital.pdf> s.e.t. 21.02.2020.
• Argüden, Yılmaz (2009) Boardroom Secrets: Corporate Governance for Quality of Life, Palgrave Macmillan.
• Armour, John/Hansmann, Henry/Kraakman, Reiner (2009) European Corporate Governance Institute, Agency Problems, Legal Strategies and Enforcement, Law Working Paper No. 135/2009, November <https://sssrn.com/abstract=1436555> s.e.t. 21.02.2020.
• Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (2018) Türkiye’de Halka Açık Şirketlerin Kurumsal Yönetim Yapıları ve Uygulamaları Hakkında Araştırma Raporu, Haziran 2018. <https://www.spk.gov.tr/Sayfa/Dosya/1282> s.e.t. 21.02.2020.
• Aytuğar, Bilge (2019) “Oy Hakkında İmtiyazlı Pay Grubunun Yönetim Kurulunda Temsil Edilme Hakkı”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:23, S:1, ss. 93-125.
• Bebchuk, Lucian A./Hamdani, Assaf (2017) “Independent Directors and Controlling Shareholders”, University of Pennsylvania Law Review, C:165, S:6, ss. 1271-1315.
• Becht, Marco/Bolton, Patrick/Röell, Ailsa (2007) “Corporate Law and Governance”: Polinsky, A. Mitchell & Shavel, Steven (editörler), A Handbook of Law and Economics, Volume 2, Elsevier, ss. 829-920.
• Belcredi, Massimo/Enriques, Luca (2014) European Corporate Governance Institute, Institutional Investor Activism in a Context of Concentrated Ownership and High Private Benefits of Control: The Case of Italy, Law Working Paper No. 22/2013, <https://ssrn.com/abstract=2325421> s.e.t. 21.02.2020.
• Committee on the Financial Aspects of Corporate Governance (1992) The Cadbury Report.
• Davies, Paul (2019) “Related Party Transactions: UK Model”: Enriques, L. & Tröger, T. (editörler), The Law and Finance of Related Party Transactions International Corporate Law and Financial Market Regulation, Cambridge, Cambridge University Press, ss. 361-399.
• Del. County. Emples. Ret. Fund v. Sanchez, Supreme Court of Delaware, 124 A. 3d 1017, September 24, 2015, 1019.
• Du Plessis, Jean J./Saenger, Ingo (2017) “An Overview of Corporate Governance Debate in Germany”: Du Plessis, Jean J./Lutterman, Claus/Sandrock,Otto/Groβfeld, Bemhard/Sænger, Ingo/Casper, Matthias (editörler), German Corporate Governance in International and European Context, 3. baskı, Springer, ss. 17-62.
• Eminoğlu, Cafer (2014) Türk Ticaret Kanunu’nda Kurumsal Yönetim (Corporate Governance), İstanbul, On İki Levha Yayıncılık.
• European Commission Recommendation 2005/162/EC of 15 Feb. 2005, 2005 O.J. (L 52) 52, 63.
• Ferrarini, Guido/Filippelli, Marilena (2014) European Corporate Governance Institute, Independent Directors and Controlling Shareholders around the World, Law Working Paper No. 258/2014. <https://ssrn.com/abstract=2443786> s.e.t. 21.02.2020.
• Financial Conduct Authority (FCA), Listing Rules (2014) Listing Regime Enhancements, Instrument.
• <https://www.handbook.fca.org.uk /instrument/2014/FCA_2014_33.pdf> s.e.t. 21.02.2020.
• Gordon, Jeffrey N. (2007) “The Rise of Independent Directors in the United States, 1950-2005: Of Shareholder Value and Stock Market Prices”, Stanford Law Review, 59, ss. 1465-1568.
• Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Halka Açık Olmayan Anonim Şirketlerin Genel Kurullarında Birikimli Oy Kullanımına İlişkin Esaslar Hakkında Tebliği, Resmi Gazete No: 28396, 29 Ağustos 2012.
• Gürbüz Usluel, Aslı E. (2019) “İcra Kurulu”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 142, ss. 357-382.
• Gutiérrez, Maria/Sáez, Maribel (2013) “Deconstructing Independent Directors”, Journal of Corporate Law Studies, 13, ss. 63-94.
• Hermalin, Benjamin E./Weisbach, Michael S. (1991) “The Effects of Board Composition and Direct Incentives on Firm Performance”, Financial Management, C:20, S:4, ss. 101–112.
• Higgs, Derek (2002) Review of the Role and Effectiveness of Non-Executive Directors, Consultation Paper, 7 June 2002.
• İlhan Nas, Tülay/Özden Çaka, Merve/ Okan, Tarhan (2019) “Türk İşletme Gruplarında Ortak Yönetim Kurulu Üye Profili”, Yönetim ve Ekonomi, C:26, S:2, ss. 625-650.
• In Re Emerging Comm. Inc. Shareholders Litigation, Court of Chancery of the State of Delaware No. 16415, June 4, 2004, WL 1305745.
• Jentsch, Valentin (2019) “Board Composition, Ownership Structure and Firm Value: Empirical Evidence from Switzerland”, European Business Organization Law Review, 20, ss. 203-254.
• Kamu Gözetim Kurumu (2015) Bağımsız Denetçiler için Etik Kurallar, Türkiye Denetim Standartları. <https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TDS/ET%C4%B0K%20KURALLAR/2019_etikkurallar.pdf> s.e.t. 21.02.2020.
• Kandemir, H. Kübra (2019) “Kurumsal Yönetim ve Şeffaflığın Güçlendirilmesinde Mülkiyet Açıklama Kurallarının Rolü ve Pay Sahipliğinin Tanımlanması Sorunu”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, C:21, S:2, ss. 427-453.
• Karasu, Rauf (2015) Anonim Şirketlerde Emredici Hükümler İlkesi, 2. Bası, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Kendigelen, Abuzer (1999) Anonim Ortaklıkta Yönetime Katılma Haklarında İmtiyaz, İstanbul, Beta Yayınevi.
• Kırca, İsmail/Çelik, Şehirali/Hayal, Feyzan/Çağlar, Manavgat (2013) Anonim Şirketler Hukuku, Cilt I, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayını.
• Kocaoğlu, Necip Kağan (2010) “Anonim Şirketlerde Birikimli Oy Kullanımı”, Ankara Barosu Dergisi, C:68, S:4, ss. 103-158.
• Mans-Kemp, Nadia/Viviers, Suzette/Collins, Sian (2018) “Exploring the Causes and Consequences of Director Overboardedness in an Emerging Market”, International Journal of Disclosure and Governance, C:15, S:4, ss. 210-220.
• Odman Boztosun, N. Ayşe (2013) Hukuksal Açıdan Bağımsız Yönetim Kurulu Üyeliği, Ankara, Seçkin.
• OECD (2016) G20/OECD Principles of Corporate Governance (Turkish version), OECD Publishing, Paris. <http://dx.doi.org/10.1787/9789264236882-en> s.e.t. 21.02.2020.
• Orbay Ortaç, Nurdan/Al Kılıç, Şengül (2018) “Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin ve Murahhasların Genel Kurula Katılması”, Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi, C:4, S:2, ss. 211-238.
• Peng, Mike W. (2004) “Outside Directors and Firm Performance During Institutional Transitions”, Strategic Management Journal, C:25, ss. 453-471.
• Prabowo, Muhammad/Simpson, Johnson (2011) “Independent Directors and Firm Performance in Family Controlled Firms: Evidence from Indonesia”, Asian-Pacific Economic Literature, C:25, S:1, ss. 121-132.
• Rosenstein, Stuart/Wyatt, Jeffrey G. (1990) “Outside Directors, Board Independence, and Shareholder Wealth”, Journal of Financial Economics, C:26, S:2, ss. 175–191.
• Sandys v. Pincus, Supreme Court of Delaware, No. 157, December 5, 2016, WL 7094027.
• Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), Kurumsal Yönetim Tebliği No. II-17.1, R. G: 28871, 3 Ocak 2014, EK-1 Kurumsal Yönetim İlkeleri.
• Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), Oy Hakkına ve Yönetim Kurulunda Temsil Edilmeye ilişkin İmtiyazların Kaldırılmasına İlişkin Esaslar Tebliği No. II-28.1, R. G: 31004, 10 Ocak 2020.
• Spiegel, Torsten (2018) Max Planck Institute for Comparative and International Private Law, Independent Directors in Japan: Changing Corporate Governance, Research Paper Series No. 18/23. <https://ssrn.com/abstract=3299495> s.e.t. 21.02.2020.
• Strampelli, Giovanni (2018) “How to Enhance Directors’ Independence?”, The Journal of Corporation Law, C:44, S:1, ss. 103-150.
• TÜSİAD (Türk Sanayici ve İşadamları Derneği) “Yönetim Kurulları için Kurumsal Yönetim Prensipleri”, Temmuz 2010, Yayın No. TÜSİAD-T/2010/06-502, İstanbul.
• Westphal, James D. (1999) “Collaboration in the Board Room: Behavioral and Performance Consequences on CEO Board Social Ties”, The Academy of Management Journal, C:42, S:1, ss.7–24.
• Yağlı, İbrahim/Ünlü, Ulaş (2019) “Yönetim Kurulu Çeşitliliğinin Firma Değerine Etkisi: Türkiye Örneği”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C:6, S:1, ss. 77-91.