NETWORK MARKETING SÖZLEŞMESİ

Yıl 2022, Sayı: 1, 229 - 278, 31.01.2022

Elif Avcı

https://doi.org/10.33432/ybuhukuk.892288

Öz

Sanayi devrimi sonrasında artan üretim ile sanayiciler bu malları tüketicilere ulaştırma konusunda yeni arayışlar içerisine girmiştir. Üretilen malların birden fazla aracı eliyle tüketicilere ulaştırılması en klasik yöntem olup, yüksek maliyetlere yol açmıştır. Ürünlerin fiyatının yüksekliği satışını da etkilemiştir. Bu nedenle üreticiler, fiyatın çok artmadan tüketiciye ulaştırılmasını sağlayacak yöntemler geliştirmiştir. Bu yöntemlerden biri ürünlerin müşterilere ev ve iş yerlerinde tanıtılarak satılmasını sağlayan “doğrudan pazarlama”dır.
Doğrudan pazarlama sistemiyle bağımsız çalışan statüsünde olan kişi, firmadan toptan fiyata aldığı ürünleri tüketicilere perakende fiyatına satarak aradaki farktan kazanç elde etmektedir. Doğrudan pazarlamada, satıcının sadece kendisinin sattığı ürünlerden kazanç elde etmesi halinde tek katlı pazarlamadan bahsedilir. Satıcının hem kendi satışı hem de sisteme dahil ettiği kişilerin satışlarından kazanç elde etmesi halinde ise çok katlı pazarlama söz konusu olmaktadır. Çok katlı pazarlama kişiye bir ağ oluşturup iki yönlü kazanç elde etme imkanı sunmaktadır. Oluşturulan bu ağ network; yapılan iş olan pazarlama ise marketing olarak ifade edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Doğrudan Pazarlama, Bağımsız Çalışan, Tüketici, Ürün, Kazanç

NETWORK MARKETING CONTRACT

Öz

With the increasing production after the industrial revolution, industrialists have searched new ways to deliver these goods to consumers. It is the most classic method of delivering the produced goods to the consumers by more than one intermediary, causing high costs. The high price of the products also affected its sales. For this reason, manufacturers have developed methods to ensure that the price is delivered to the consumer without increasing the price. One of these methods is "direct marketing", which enables products to be introduced and sold to customers at home and workplaces.
With the direct marketing system, the individual who has the status of working independently earns a profit from the remaining part by selling the products purchased from the company at wholesale prices to the consumers at retail prices. In direct marketing, one-storey marketing is mentioned in the event that the seller earns only from the products s/he sells. Multilevel marketing is the case in the case of the sales earned by the sellers, both of whom are sold by themselves and by those who are included in the system. Multi-level marketing offers the person the opportunity to create a network and earn two- way earnings. This earning method is referred to as network marketing.

Anahtar Kelimeler

Direct Marketing, Self Employed, Consumer, Product, Gain

Kaynakça

• Agcadağ, İpek (2017) “Popüler Kültür Bağlamında Kozmetik Ürünleri Tüketimi ve Yeni Bir Satış Kanalı Olarak Ağ Pazarlama (Network Marketing) Sistemi”, Sosyoloji Dergisi, S:36, s.157-169.
• Akçaal, Mehmet (2014) “Borçlar Kanunu’nun Genel İşlem Koşullarına Dair Hükümleri Hakkında Bir İnceleme”, GÜHFD, C:XVIII, S:1, s.49-69.
• Akıncı, Şahin (2013) Borçlar Hukuku Bilgisi Genel Hükümler, 7. Baskı, Konya, Sayram Yayınları.
• Akıncı, Şahin (2004) Vekalet Sözleşmesinin Sona Ermesi, 1. Baskı, Konya, Sayram Yayınları.
• Akipek, Jale/Akıntürk, Turgut/Karaman Ateş, Derya (2019) Türk Medeni Hukuku Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku, 15. Baskı, C:I, İstanbul, Beta.
• Akkanat, Halil (2004) Ölümün Özel Hukuk İlişkilerine Etkisi, 1. Baskı, İstanbul, Filiz Kitabevi.
• Altınok Ormancı, Pınar (2011) Sürekli Borç İlişkilerinin Haklı Nedenle Feshi, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
• Aral, Fahrettin/Ayrancı, Hasan (2019) Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 12. Baskı, Ankara, Yetkin.
• Argan, Metin (1997) “Çok Katlı Pazarlama ve Türkiye’de Bir Uygulama” (Yüksek Lisans), Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arslan, Aziz Serkan (2008) “Tek Satıcılık Sözleşmelerinin Rekabet Kanunu Çerçevesinde Değerlendirilmesi ve Muafiyete Aykırı Tek Satıcılık Sözleşmelerine Uygulanacak Usul Hükümleri”, GÜHFD, C:12, S:1-2, s.3- 37.
• Astarlı, Muhittin (2013) İş Hukukunda İkale, Ankara, Turhan Kitabevi.
• Ateş, Derya (2006) “Borçlar Hukuku Sözleşmelerinde Genel Ahlaka Aykırılık” (Doktora), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ayan, Mehmet (2016) Miras, Hukuku, 9. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Ayan, Mehmet/Ayan, Nurşen (2014) Kişiler Hukuku, Gözden Geçirilmiş 6. Baskı, Konya, Mimoza.
• Aydoğan, Ertan (2018) “Network Marketing (Ağ Pazarlama) Sisteminde Ödenen Bedellerin Vergisel Analizi”, Mali Çözüm Dergisi, S:28, s.169- 175.
• Barkacs, Craig. B. (1997) “Multilevel Marketing and Antifraud Statutes: Legal Enterprises or Pyramid Schemes?” Journal of the Academy of Marketing Science.
• Barlas, Nami (2001) “Çerçeve Sözleşme Kavramı ve Çerçeve Sözleşmelerin Özellikleri”, Prof. Dr. Erdoğan Moroğlu’na 65. Yaş Günü Armağanı, s.807-828.
• Clothier, P. (1997) Multi Level Marketing, A Practical Guide to Seccessful Network Selling, London, Kogon Page, s.27-28.
• Coughlan, Anne T/ Grayson, Kent (2008) “Network Marketing Organizations: Compensation Plans, Retail Network Growth, and Profitability”, International Journal of Research in Marketing, 15 (1998), pp. 401-426.
• Çağlar, Kamuran (2019) “Network Marketing Sistemi ve Vergilendirilmesi”, Mali Çözüm Dergisi, C:29, S:152, s.193-204.
• Çakmak, Ali Çağlar (2011) Doğrudan Satış ve Şebeke Yoluyla Pazarlama Sistemi, İstanbul, Türkmen Kitabevi.
• Dağdelen, Ahmet Hakan (2019) “Genel İşlem Şartları ve Teşmil İle Yürürlük Denetiminin Esasları”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C:25, S:2.
• Dedeağaç, Ender (2020) Uygulamalı Limited Şirketler Hukuku, 1. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Demir, Mehmet (2001) Kapıdan İşlemlerde Tüketiciye Koruyan Geri Alma Hakkı, 1. Baskı, Ankara, Turhan Kitabevi.
• Demir Gökyayla, Cemile (2005) Milletlerarası Özel Hukukta Tek Satıcılık Sözleşmeleri, 1. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Duman, Berna (2019) “Türk İş Hukukunda İkale” (Yüksek Lisans), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eren, Fikret (2019) Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 24. Baskı, Ankara, Yetkin.
• Eren, Fikret (2019) Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 7. Baskı, Ankara, Yetkin.
• Girgin, Ömer Ali (2019) “Genel İşlem Koşullarının Denetlenmesinin Sözleşme Özgürlüğüne Etkisi”, Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:5, S:1, s.135-155.
• Gregor, Bogdan/Wadlewski, Aron-Axel (2013) “Multi level Marketing as a Business Model”, Marketing of Scientific and Research Organizations, Vol. 1(7), pp. 2-17.
• Gülerci, Altan Fahri (2019) Borçlar Hukuku Dersleri Genel Hükümler, 3. Baskı, İstanbul, On İki Levha.
• Günay, Erhan (2016) Yargıtay Kararları Eşliğinde Miras Paylaşım Davaları, 1. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Güzel, Ali (1997) “Fabrikadan İnternete İşçi Kavramı ve Özellikle Hizmet Sözleşmesinin Bağımlılık Unsuru Üzerine Bir Deneme”, Prof. Dr. M. Kemal Oğuzman’a Armağan, Ankara.
• Hassülün, Pınar/ Damra, Erol (2017)“Şebeke Yolu Pazarlamada Peter Clotheir’in Başarı Prensipleri”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C:10, S:3, s.154-167.
• Hatemi, Hüseyin/Gökyayla, Emre (2017) Borçlar Hukuku Genel Bölüm, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
• Havutçu, Ayşe (2003) Açık İçerik Denetimi Yoluyla Tüketicinin Genel İşlem Şartlarına Karşı Korunması, İzmir, Güncel Yayınevi.
• Helvacı, Serap (2010) Gerçek Kişiler, 3. Baskı, İstanbul, Legal.
• İmre, Zahit/Erman, Hasan (2016) Miras Hukuku, Gözden Geçirilmiş 12. Baskı, Der Yayınları.
• İşgüzar, Hasan (1989) Tek Satıcılık Sözleşmesi, Ankara, Seçkin.
• Kaplan, İbrahim (2007) Hâkimin Sözleşmeye Müdahalesi, Sözleşmenin Yorumu, Sözleşmenin Tamamlanması, Sözleşmenin Değişen Hal ve Şartlara Uydurulması, 2. Baskı, Ankara, Yetkin.
• Kara, Mehmet/ Çiçek, Behiye (2016) “Çok Katlı Pazarlama Sistemi ve Uygulaması: Yozgat İli Tupperware Firması Örneği”, Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, C:1, S:1, s.50-62. Karaman, Davut (2019) “Çok Katlı Pazarlama Sistemi Üzerine Antalya İlinde Bir Uygulama”, İnsan&İnsan Bilim Kültür Sanat ve Düşünce Dergisi, S:21, s.553-572.
• Kayırgan, Hasan (2014) “İş Hukukunda Sadakat Borcunun Genel Bir Değerlendirmesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C:20, S:1, s.459-478.
• Kılıçoğlu, Ahmet M. (2018) Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Genişletilmiş 22. Baskı, Ankara, Turhan.
• Kır, Oktay (2019) Anonim Şirketler, 1. Baskı, İstanbul, Aristo.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip/Hatemi, Hüseyin/Serozan, Rona/Arpacı, Abdulkadir (2017) Borçlar Hukuku- Genel Bölüm, C:I, İstanbul, Filiz Kitabevi.
• Kuntalp, Erden (2013) Karışık Muhtevalı Akitler, 2. Baskı, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü.
• Merlin, F. Marys (2012) “A Study on Direct Selling Through Multi Level Marketing”, International Journal of Advancements in Research & Technology, Vol. 1, Issue 4, Pp. 1-3.
• Mollamahmutoğlu, Hamdi/Astarlı, Muhittin/Baysal, Ulaş (2014) İş Hukuku Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 6. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Oğuz, Cemal (1998) “Standart Sözleşmelerin BK. 21 ile 99/2 ve 100/3 Hükümlerine Göre Hâkim Tarafından Kontrolü”, TBBD, S:1, s.25-37.
• Oğuz, Cemal (2005) “Kapıdan Satışlarda Tüketiciye Tanınan Cayma Hakkının Kullanılmasının Şartları ve Caymanın Sonuçları”, GÜHFD, C:VIII, S:1- 2, s.33-47.
• Oğuzman, Kemal/Öz, Turgut (2013) Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C:I, İstanbul.
• Oktay, Saibe (2011) “İsimsiz Sözleşmelerin Geçerliliği, Yorumu ve Boşluklarının Tamamlanması”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:55, S:1/2, s.263-296.
• Özel, Çağlar (1998) Mukayeseli Hukuk Işığında Tüketiciyi Koruyan Geri Alma Hakkı, Ankara, Bankacılık ve Tic. Hukuk Araş. Enstitüsü.
• Öztürk, Erdal (2017) “Network Marketing (Ağ Pazarlama) Sisteminin Türk Vergi Sistemi Karşısındaki Durumu”,Vergi Raporu Dergisi, S:211, s.69- 77.
• Paşalı Taşoğlu, Nihal (2018) Çok Katlı Pazarlama, Kocaeli, Umuttepe Yayınları.
• Pulaşlı, Hasan (2017) Şirketler Hukuku Genel Esaslar, 5. Baskı, Ankara, Adalet.
• Savaş, Abdurrahman (2016) Network Marketing Sözleşmesi, İstanbul, Der Yayınları.
• Schmitt, Philipp/Skıera, Bernd/Bulte, Christophe Van Den (2013) “Referral Programs ande Customer Value”, Journel of Marketing, 75(1), p. 46-59.
• Seçer, Öz (2013) Alım Satım Komisyonculuğu Sözleşmesi, 1. Baskı, İstanbul, Vedat Yayıncılık.
• Seliçi, Özer (1977) Borçlar Kanunu’na Göre Sözleşmeden Doğan Sürekli Borç İlişkilerinin Sona Ermesi, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Serozan, Rona (2019) Borçlar Hukuku Özel Bölüm, Güncelleşmiş ve Genişletilmiş 4. Baskı, İstanbul, On İki Levha.
• Serozan, Rona (1975) Sözleşmeden Dönme, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
• Serozan, Rona (1990), “Sözleşmenin Müspet İhlali ve Culpa in Contrahendo”, İÜMHAD, S:18.
• Sert Sütçü, Selin (2016) “6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun m. 80 hükmüne göre Piramit Satışlar”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C:22, S:3, s.2505-2519.
• Sümer, Halûk Hadi (2010), “İş Sözleşmesinin Bağımlılık Unsuru”, Sicil Dergisi, C:5, S:19, s.63-73.
• Süzek, Sarper (2015) İş Hukuku, 11. Baskı, İstnabul, Beta.
• Şahin, Nurten Zeliha (2019), “Ağ Pazarlama Firmalarının Gelir Planlamalarının Tanıtımları Örneklemi Üzerinden Ağ Pazarlamanın İslam Hukuku Açısından Meşruiyetinin Değerlendirilmesi”, Avrasya Sosyal ve Ekonomik Araştırmaları Dergisi, C:6, S:5, s.241-256, (Kısaltılmışı: Ağ Pazarlama).
• Şahin, Nurten Zeliha (2019) “Ağ Pazarlamada Sponsorluğun Hukuki Temelinin İslam Hukuku Açısından Tahlili”, Dini Araştırmalar Dergisi, C:19, S:2, s.373-396.
• Şahlanan, Fevzi (2011) “İş Sözleşmesinin Ayırt Edici Unsuru-Bağımlılık İlişkisi”, Tekstil İşv. Hukuk Dergisi, S:65, s.2-6.
• Tandoğan, Halûk (1990) Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, C:I/I, 6. Baskı, İstanbul.
• Taşkent, Savaş (2011) “İş Sözleşmesinin İkale Yoluyla Sona Erdirilmesi”, Kamu-İş Dergisi, C:11, S:4, s.1-7.
• Tekinay, Selahattin Sulhi/Akman, Sermet/Burcuoğlu, Haluk/Altop, Atilla (1993) Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 7. Baskı, İstanbul, Filiz Kitabevi.
• Toksöz, Tuğba (2015) “Tek Satıcılık Sözleşmelerinde Portföy Tazminatı (Yüksek Lisans), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tunçomağ, Kenan (1972) Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 5. Baskı, İstanbul.
• Uluçam Şemseddin (2015) “Çok Katlı Pazarlama Sistemlerinde Distribütörlerin Başarısı ve İş Tatmininde Etken Olan Faktörlerin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma”, KTO Karatay Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ülgen, Hüseyin/Helvacı, Mehmet/Kendigelen, Abuzer/Kaya, Arslan/Nomer Ertan, N. Füsun (2015) Ticari İşletme Hukuku, İstanbul, On İki Levha.
• Ünal, Akın (2017) Kelepçeleme Sözleşmeleri, 2. Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi.
• Yavuz, Cevdet/Acar, Faruk/Özen, Burak (2018) Türk Borçlar Hukuku Dersleri Özel Hükümler, 15. Baskı, İstanbul, Beta.
• Zengin, İbrahim Çağrı (2013) Pazarlamacılık Sözleşmesi, İstanbul, On İki Levha.
• Zevkliler, Aydın/Gökyayla, K. Emre (2018) Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 18. Baskı, Ankara, Turhan.