AN EVALUATION OF THE COVID-19 PANDEMIC IN TERMS OF TURKISH SOCIAL SECURITY LAW

Yıl 2022, Cilt: Prof. Dr. M. Fatih UŞAN'a Dekanlıkta 10. Yıl Anısına Teşekkür Armağanı Sayı: 2022-2, 1473 - 1510, 12.09.2022

Fatma Burcu Savaş Kutsal , Yeliz Bozkurt Gümrükçüoğlu

https://doi.org/10.33432/ybuhukuk.1103382

Öz

Since the beginning of the Covid-19 Pandemic, the qualification of the social insurance branch that the insured person will benefit, in case of being infected while working or due to working conditions, has created various views both in doctrine and practice. Because, due to its nature, Covid-19 Pandemic generates a risk for the society in general, but it may generate a higher risk for certain occupational groups and employees. However, it is difficult to find out when, where and who contaminated the insured person. It has been recommended to be recognized as an occupational disease or occupational accident by the ILO, and it has been evaluated within the scope of different social insurance branches in different social security systems. For the insured person, which of the social insurance branches Covid-19 will be considered within the scope of sickness, occupational accident or occupational disease is important in terms of both the conditions of benefit and the benefits to be provided.
No special regulation has been made on the subject, and the problem has been tried to be solved by several administrative acts and decisions in Turkey. According to our opinion, a satisfying solution has not been provided, and therefore new discussions come to the fore. In our study, first, the current situation will be determined by referencing the mentioned administrative acts and decisions, then our views and evaluations will be presented by referring the views in the doctrine and comparative law.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Occupatianal Accident, Occupational Disease, Sickness, Social Insurance Payments, Healthcare Proffessionals

COVID-19 PANDEMİSİNİN TÜRK SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU AÇISINDAN GÜNCEL DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Covid-19 Pandemisinin ortaya çıktığı ilk günlerden beri sigortalının çalışırken veya çalışma koşulları nedeniyle enfekte olması durumunda yararlanacağı sigorta kolunun tespiti gerek öğreti gerekse uygulamada farklı görüşlerin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Zira bu hastalık niteliği gereği toplumun geneli bakımından risk oluşturmakla birlikte, belirli meslek grupları veya belirli işyerlerinde çalışanlar bakımından daha yüksek risk oluşturabilmektedir. Bununla birlikte, virüsün ne zaman, nerede ve kimden bulaştığının tespiti güçtür. ILO tarafından meslek hastalığı yahut iş kazası olarak tanınması tavsiye edilmiş, farklı sosyal güvenlik sistemlerinde farklı sigorta kolları kapsamında değerlendirilmiştir. Sigortalı bakımından Covid-19’un hastalık, iş kazası veya meslek hastalığı sigorta kollarından hangisi kapsamında değerlendirileceği gerek yararlanma koşulları gerekse sağlanacak yardımlar bakımından önem taşımaktadır.
Ülkemizde konuya ilişkin özel bir düzenleme yapılmamış olup çeşitli idari işlemler ve kararlarla problem çözümlenmeye çalışılmıştır. Ancak, kanaatimizce yeterli bir çözüm sunulmadığı gibi yeni tartışmalar da gündeme gelmiştir. Çalışmamızda öncelikle söz konusu idari işlem ve kararlara yer verilerek güncel durum tespit edilmeye çalışılacak, ardından öğretideki görüşler ve karşılaştırmalı hukuktan da yararlanılarak, görüş ve tespitlerimize yer verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, İş Kazası, Meslek Hastalığı, Hastalık, Sosyal Sigorta Ödemeleri, Sağlık Çalışanları

Kaynakça

• Akdeniz, Ayşe Ledün (2015) Meslek Hastalığı Kavramı Üzerine, 1. Baskı, İstanbul, Beta.
• Alper, Yusuf (2020) Sosyal Sigortalar Hukuku, Güncellenmiş 11. Baskı, Bursa, Dora.
• Alper, Yusuf/Kılkış, İlknur (2021) İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku, 6. Baskı, Bursa, Dora.
• Arslan Durmuş, Seda (2020) “COVID-19’un İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bakımından Değerlendirilmesi”, İstanbul Hukuk Mecmuası, C: 78, S: 2, s.363-393.
• Aydın, Ufuk (2020) “Covid-19 Pandemisi; İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Alanında Yarattığı Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y: 6, S: 2, s.181-214.
• Bahadır, Alican/Nesanır, Nasır (2021) “Pandemide Sağlık Çalışanı Ölümleri”, Türk Tabipleri Birliği Covid-19 Pandemisi 18 Ay Değerlendirme Raporu, <https://www.ttb.org.tr/userfiles/files/ttb_covid_18ay_rapor.pdf> s.e.t. 10.04.2022.
• Balcı, Mesut (2021) Sosyal Güvenlik Hukuku, 1. Baskı, Ankara, Yetkin.
• Balcı, Mesut (2020) “Covit-19’un İş Güvenliği Yönünden Hukuki Nitelendirmesi”, Türkiye Barolar Birliği Eğitim Merkezi Online Eğitim Programları, <Covit-19'un İş Güvenliği Yönünden Hukuki Nitelendirmesi - YouTube> s.e.t. 10.04.2022.
• Başmanav, Yasemin (2013) “İş Kazası ve Meslek Hastalığında Manevi Tazminat”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, C: 10, S: 40, s.37-65.
• Baycık, Gaye/Erdoğan, Çağla (2021) “Covid-19 Hastalığının Sosyal Sigortalar Hukuku ve Bireysel İş Hukuku Açısından İş Kazası ve/veya Meslek Hastalığı Niteliği”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C: 12, S: 1, s.346-362.
• Bevernaege, Ellen “Une contamination par le COVID-19 peut-elle être un accident du travail ou une maladie professionnelle ?”, <https://www.attentia.be/fr/blog/une-contamination-par-le-covid-19-peut-elle-etre-un-accident-du-travail-ou-une-maladie> s.e.t. 10.04.2022.
• Centel, Tankut (2021) Türk Sosyal Güvenlik Hukuku, 1. Baskı, İstanbul, On İki Levha.
• Çetin, Emrah (2021) Ulusal ve Uluslararası Hukuk Boyutuyla Sosyal Güvenlik Hakkı ve Etkinleştirilmesi (Covid-19 Pandemisiyle), Genişletilmiş ve Güncellenmiş 2. Baskı, Ankara, Yetkin. Ekmekçi, Ömer/Köme Akpulat, Ayşe/Akdeniz, Ayşe Ledün (2021) İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku, 1. Baskı, İstanbul, On İki Levha.
• Elbir, Nazlı (2021) “Çalışanların Covid-19 Hastalığına Yakalanmalarının Sosyal Sigortalar Hukuku Bakımından Sonuçları”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C: XVIII, S: 1, s.67-116.
• Gülver, Ender (2021) “İşçinin Koronavirüse Yakalanması Sebebiyle Uygulanacak Sosyal Sigorta Kolu İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sigortası mı, Hastalık Sigortası mı Muamması”: Sur, Melda/Kasapoğlu Turhan, Mine (Editörler), Covid-19 ve Hukuk Sempozyumu, 10-11 Aralık 2020, Online.
• ILO (2002) R194 List of Occupational Diseases Recommendation Annex, <https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_protect/---protrav/---safework/documents/meetingdocument/wcms_116841.pdf> s.e.t. 10.04.2022.
• ILO (2020) ILO Standards and COVID-19 (coronavirus) – Version 2.1, <https://www.ilo.org/global/standards/WCMS_739937/lang--en/index.htm> s.e.t. 10.04.2022.
• ILO (2021) ILO Standards and COVID-19 (coronavirus) – Version 3.0, <https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_norm/---normes/documents/publication/wcms_780445.pdf> s.e.t. 10.04.2022.
• İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, İşyerlerinde Yeni Tip Koronavirüsten Korunma Tedbirleri, <https://www.csgb.gov.tr/media/43191/covid-19_onlemler_19042020_2318.pdf> s.e.t. 10.04.2022.
• Koh, David (2020) “Occupational Risks For COVID-19 Infection”, Occupational Medicine, V: 70, I: 1, p.3-5.
• Koh, David/Goh, Hui Poh (2020) “Occupational health responses to COVID‐19: What lessons can we learn from SARS?”, Journal of Occupational Health, V: 62, I: 1, <https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1002/1348-9585.12128> s.e.t. 10.04.2022.
• Kol, Emre/Topgül, Seda (2021) “COVID-19 Pandemisinin Sağlık Çalışanları Açısından İş Kazası ve Meslek Hastalığı Olarak Değerlendirilmesi”, Enderun Dergisi, C: 5, S: 2, s.165-195.
• Korkusuz, Ammar Yasir (2020) “Çalışma Hayatında Covid-19 Pandemisine Maruz Kalanların Sosyal Güvenlik Açısından Değerlendirilmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C: 22, S: 2, s.673-693.
• Narter, Sami/Şimşek, Cebrail (2020) “Sağlık Çalışanları İçin Covid-19 Hastalığı İş Kazası veya Meslek Hastalığı mıdır?”, Karatahta İş Yazıları Dergisi, S: 16, s.139-170.
• Rajan, Selina/Khunti, Kamlesh/Alwan, Nisreen/Steves, Claire/Greenhalgh, Trish/MacDermott, Nathalie/Sagan, Anna/McKee, Martin (2021) Policy Brief 39 In the wake of the pandemic Preparing for Long COVID, <https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/339629/Policy-brief-39-1997-8073-eng.pdf> s.e.t. 10.04.2022.
• Ricke, Wolfgang (2021) Kommentar Sozialversicherungsrecht, Körner, Anne/Leitherer, Stephan/ Mutschler, Bernd/ Rolfs, Christian (Hrsg.), 117. Auflage, München, C. H. BECK.
• Savaş Kutsal, F. Burcu/Bozkurt Gümrükçüoğlu, Yeliz (2021) “Karşılaştırmalı Hukuk Işığında Covid-19 Pandemisinin Sosyal Güvenlik Hukukuna Etkileri”, Şenocak, Kemal (Editör), COVID-19 Küresel Salgınının Hukuktaki Yansımaları, 1. Baskı, Ankara, Yetkin.
• Schlegel, Rainer/Meßling, Miriam/Bockholdt, Frank (2020) COVID-19- Corona-Gesetzgebung-Gesundheit und Soziales, 1. Auflage, München, C. H. BECK.
• Sözer, Ali Nazım (2021) Türk Sosyal Sigortalar Hukuku, Güncellenmiş 5. Baskı, İstanbul, Beta.
• Subaşı, İbrahim (2020) “Küresel Covid-19 Salgını’nın Türk Bireysel İş Hukukuna Etkisi”, İstanbul Medeniyet Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C: 5, S: 9, s.127-194.
• Tugay, Mustafa (2020) Koronavirüs Pandemisinin Sosyal Sigorta ve Tazminat Haklarına Etkisi, 1. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Tuncay, A. Can/Ekmekçi, Ömer (2021) Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri, Yenilenmiş 21 inci bası, İstanbul, Beta.
• Türk Tabipleri Birliği Halk Sağlığı Kolu (2021) “Temaslı Takibi, Filyasyon ve Evde Hasta İzlemi”, Türk Tabipleri Birliği Covid-19 Pandemisi 18 Ay Değerlendirme Raporu, <https://www.ttb.org.tr/userfiles/files/ttb_covid_18ay_rapor.pdf> s.e.t. 10.04.2022.
• Uludüz, Derya, “Sonunda Covid-19 meslek hastalığı olarak kabul edildi”, <https://www.cnnturk.com/yazarlar/guncel/prof-dr-derya-uluduz/sonunda-covid-19-meslek-hastaligi-olarak-kabul-edildi> s.e.t. 10.04.2022.
• World Health Organization Health Workforce Department (2021) The impact of COVID-19 on health and care workers: a closer look at deaths, Working paper 1, <https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/345300/WHO-HWF-WorkingPaper-2021.1-eng.pdf> s.e.t. 10.04.2022.
• <https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66935/genel-koronavirus-tablosu.html> s.e.t. 10.04.2022.
• <https://covid19.who.int/> s.e.t. 10.04.2022.
• <https://sgk360.com/2020/12/14/danistay-covid-19un-meslek-hastaligi-sayilmamasina-onay-verdi-mi/> s.e.t. 10.04.2022.
• <https://siyahkurdele.com/> s.e.t. 10.04.2022.
• <https://www.a3haber.com/2021/01/02/yuksek-saglik-kurulu-covid-19-meslek-hastaligidir-karari-verdi-peki-asil-yetki-sahibi-sgk-ne-yapacak/> s.e.t. 10.04.2022.
• <https://www.altenheim.net/artikel/2022/02/18_bgw_long_covid> s.e.t. 10.04.2022.
• <https://www.ameli.fr/entreprise/actualites/lessentiel-2020-les-chiffres-des-accidents-du-travail-et-maladies-professionnelles> s.e.t. 10.04.2022.
• <https://www.aso.org.tr/wp-content/uploads/2020/05/SGK-Genelgesi.pdf> s.e.t. 10.04.2022.
• <https://www.bariserdem.com/pdf/169779.pdf> s.e.t. 10.04.2022.
• <https://www.bgw-online.de/covid-reha> s.e.t. 10.04.2022.
• <https://www.dguv.de/de/mediencenter/hintergrund/corona_arbeitsunfall/index.jsp> s.e.t. 10.04.2022.
• <https://www.dguv.de/de/mediencenter/pm/pressemitteilung_447886.jsp#:~:text=Berufsgenossenschaften%20und%20Unfallkassen%20haben%20seit,Unfallversicherung%20(DGUV)%2C%20mit> s.e.t. 10.04.2022.
• <https://www.dguv.de/medien/inhalt/mediencenter/hintergrund/covid/dguv_zahlen_covid.pdf> s.e.t. 10.04.2022.
• <https://www.federalregister.gov/documents/2021/06/21/2021-12428/occupational-exposure-to-covid-19-emergency-temporary-standard> s.e.t. 10.04.2022.
• <https://www.ilo.org/global/about-the-ilo/newsroom/news/WCMS_837406/lang--en/index.htm> s.e.t. 10.04.2022.
• <https://www.ilo.org/global/standards/WCMS_739937/lang--en/index.htm> s.e.t. 10.04.2022.
• <https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_emp/---emp_ent/documents/publication/wcms_741360.pdf> s.e.t. 10.04.2022.
• <http://www.izmirtabip.org.tr/news/4997> s.e.t. 10.04.2022.
• <https://www.saglikaktuel.com/d/file/covid-19-nedeniyle-v_ustyazi_d4d8b9f8-512a-42b6-a433-6347d7984576.pdf> s.e.t. 10.04.2022.
• <https://www.sn.at/wirtschaft/oesterreich/ak-oegb-fordern-anerkennung-von-corona-als-berufskrankheit-116441431> s.e.t. 10.04.2022.
• <https://www.statista.com/statistics/1110950/coronavirus-covid-19-cases-among-medical-staff-italy-as-of-april/> s.e.t. 10.04.2022.
• <https://www.tipdunyasi.dr.tr/2021/05/saglik-calisanlarinda-covid-19-maruziyeti-bir-meslek-hastaligidir/> s.e.t. 10.04.2022.
• <https://www.tuc.org.uk/news/tuc-calls-long-covid-be-urgently-recognised-disability-prevent-massive-discrimination> s.e.t. 10.04.2022.
• <https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/who-rights-roles-respon-hw-covid-19.pdf> s.e.t. 10.04.2022.