İDARİ USUL HUKUKUNDA “TEMSİL HAKKI”

Yıl 2022, Cilt: Prof. Dr. M. Fatih UŞAN'a Dekanlıkta 10. Yıl Anısına Teşekkür Armağanı Sayı: 2022-2, 397 - 434, 12.09.2022

Melike Özge Çebi Buğdaycı

https://doi.org/10.33432/ybuhukuk.1104418

Öz

İdari usulün en önemli ilkelerinden biri olan “temsil”, idari bir işlemin yapılış sürecinde, işlemden hukuki durumu etkilenen ilgililerin, kendilerini bir temsilci marifetiyle idare önünde temsil ettirmesi olarak tanımlanabilir. İdari makamlar önünde temsil imkânı, savunma hakkının önem kazandığı disiplin yaptırımlarda olduğu gibi, hukuki durumunu etkileyen idari işlemlerin tesisi sürecinde ilgililerin idari usule katılımını sağlamaya yarar. Bu yönüyle temsil, başta dinlenilme hakkı olmak üzere pek çok idari usul ilkesine hizmet etmekte ve bireylerin idari işlemin yapılış sürecine aktif katılımını sağlamaktadır. Modern hukuk devletlerinin pek çoğunda kabul edilmiş idari usul kanunları kapsamında yasal dayanak bulan idari makamlar önünde temsil, Türk hukukunda genel olarak, avukat ile temsil dışında temel bir yasal dayanağa sahip değildir. Yargı kararlarında ise konu ekseriyetle savunma hakkı kapsamında değerlendirilmektedir. Konuya ilişkin uluslararası düzenlemeler göz önünde bulundurulduğunda, bireyin hak veya menfaatlerini doğrudan ve olumsuz bir şekilde etkileyebilecek bireysel veya düzenleyici idari bir işlemin yapılış sürecinde temsilci yardımından faydalandırılmaması halinde, işlemin hukuka aykırı hale geleceği kabul edilmelidir.

Anahtar Kelimeler

İdari Usul, Temsil, Temsil Edilme Hakkı, Savunma Hakkı

“RIGHT TO REPRESENTATION” IN ADMINISTRATIVE PROCEDURE LAW

Öz

Representation, which is one of the most important principles of the administrative procedure, can be defined as the representation of persons affected by the administrative procedure before the administration through a representative. The right to be represented before the administrative authorities, as well as the disciplinary sanctions in which the right to defense is important, ensures the participation of relevant parties in the administrative procedure that affects his/her legal situation. In this respect, the representation serves many administrative procedural principles, especially the right to be
heard, and ensures the active participation of individuals in the administrative procedure. The representation before the administrative authorities, which finds a legal basis within the scope of the administrative procedure laws accepted in most of the modern states under the rule of law, has no legal basis in Turkish law, except for representation by a lawyer. In judicial decisions, the issue is mostly evaluated within the scope of the right to defense. Considering the international regulations on the subject, it should be accepted that if an individual or regulatory administrative act that may directly and negatively affect the rights or interests of the individual is not benefited from the assistance of a representative during the administrative procedure, the administrative act will become unlawful.

Anahtar Kelimeler

Administrative Procedure, Representation, The Right to be Represented, The Right to Defense

Kaynakça

• Akıllıoğlu, Tekin (1981) “Bireyin Yönetsel İşlemler Karşısında Korunması ve Yönetim Hukukumuz”, Amme İdaresi Dergisi, C: 14, S: 3, s. 37-56.
• Akıllıoğlu, Tekin (1983) Yönetim Önünde Savunma Hakları, Ankara, Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü.
• Akıncı, Müslüm (2008) “Günışığında Yönetimin İsveç Anlayışı ve Uygulaması”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C: 16, S: 2, s. 223-237.
• Akıncı, Müslüm (2010) İsveç İdare Hukuku, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Akyılmaz, Bahtiyar (2000) İdari Usul İlkeleri Işığında İdari İşlemin Yapılış Usulü, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Akyılmaz, Bahtiyar (2003) “İyi Yönetim ve Avrupa İyi Yönetim Yasası”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:7, S:2, <https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/789860>
• Akyılmaz, Bahtiyar/Sezginer, Murat (2001) “İngiltere ve ABD’nde İdari Usule İlişkin Kısa Notlar” Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C: 9, S: 3-4, s. 42-51.
• Akyılmaz, Bahtiyar/Sezginer, Murat/Kaya, Cemil (2020) Türk İdare Hukuku, 12. Baskı, Ankara, Savaş Yayınevi.
• Avrupa Konseyi (2020) İdare ve Siz- Bireyler ve İdari Makamlar Arasındaki İlişkilerle İlgili İdare Hukuku İlkeleri Avrupa Konseyi Yayınları s. 39 <https://rm.coe.int/idare-ve-siz-el-kitab-/16809fec2d>
• Azrak, Ali Ülkü (1967) “Umumi İdari Usul ve Kodifikasyonu Meselesi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C: 33, S: 1-2, s. 66-82.
• Balta, Tahsin Bekir (1968) İdare Hukukuna Giriş-I, Ankara, TODAİE Yayınları.
• Bereket, Zuhal (1996) Hukukun Genel İlkeleri ve Danıştay, Ankara, Yetkin Yayınevi.
• Bignami, Francesca (2007) “Hukuk Ve Güncel Sorunlar Avrupa Birliği İdare Hukuku/Önsöz”, (Çev. Saadet Yüksel), İÜHFM, C: LXV, S: 2, s. 365-380.
• Boz, Selman Sacit (2017) “Memur Disiplin Hukukuna Hakim Olan Temel İlkeler”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:25, S:2, s.15-41.
• Centel, Nur/Zafer, Hamide (2020), Ceza Muhakemesi Hukuku, 18. Baskı, İstanbul, Beta.
• Dursun, Hasan (2007) “İdari Usul ve Şekil İlkeleri ile Genel İdari Usul Kanunu Ön Tasarısına Eleştirisel Bir Yaklaşım”, Türk İdare Dergisi, S: 456, s. 219- 244.
• Dülger, Murat Volkan (2012) “Ceza Muhakemesinde Müdafinin Konumu ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar”, Ankara Barosu Dergisi, S: 4, s. 39- 76.
• Gemalmaz, Mehmet Semih/Doğru, Osman (1988) “Federal Almanya Cumhuriyeti İdari Usul Yasası (1976)” İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, C: 9, S:1-3, s.127-146.
• Gözübüyük, Şeref (1995) Yönetim Hukuku, 8. Baskı, Ankara, Turhan Kitabevi. Kalabalık, Halil (2014) İdare Hukukunun Temel Kavram ve Kurumları, 5. Baskı, Konya, Sayram.
• Karahanoğulları, Onur (2007) “Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin İyi İdare Konusunda Üye Devletlere CM/Rec (2007) 7 Sayılı Tavsiye Kararı”, Danıştay Dergisi, S: 116, Y:37 <http://80.251.40.59/politics.ankara.edu.tr/karahan/ceviriler/iyiidare.htm>
• Kıratlı, Metin (1973) “İsviçre’de İdari Usul Kodifikasyonu”, Amme İdaresi Dergisi, C: 6, S: 2, s. 47-60.
• Kuntbay, İhsan (1978) “İdarenin İşlemleri Karşısında Bireyin Korunması” Amme İdaresi Dergisi, C: 11, S: 4, s. 3-11.
• Odyakmaz, Zehra (1999) “Hazırlanmakta Olan İdari Usul Kanunu Açısından Demokratikleşme Sürecinde Şeffaflaşma ve Bireye Tanınan Haklar”, Gazi Üniversitesi, Hukuk Fakültesi Dergisi, C:1, S: 2, s. 1-21 <https://webftp.gazi.edu.tr/hukuk/dergi/1_2_1.pdf>
• Odyakmaz, Zehra/Güzel, Oğuzhan (2017) ”İyi İdare Hakkı”, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C: 7, S: 2, s. 13-37.
• Oğurlu, Yücel (2005) “İdari Usul Kanunu Neden Acil ve Zorunludur?”, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C: IX, S: 1-2, s. 73-88.
• Özay, İl Han (2002) Günışığında Yönetim, İstanbul, Alfa.
• Özkan, Gürsel (1998) “İdarî Usul Kanununda Düzenlenmesi Gereken Genel İdari Usul İlkeleri”, Banger, Gürol/Özkan, Gürsel (Editör), T.C. Başbakanlık İdari Usul Kanunu Hazırlığı Uluslararası Sempozyumu, 17- 18 Ocak 1998, Başbakanlık, Ankara.
• Özkan, Gürsel (2000) “İdari Usul”, Danıştay Dergisi, S: 101, Y: 30, s. 13-40.
• Söyler, Yasin (2008) “İdari Usul İlkeleri Açısından Devlet Memurunun Disiplin Soruşturması” (Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tan, Turgut (2013) “Dönüşüm Geçiren İdare Hukukunun Uygulama Alanı Daralıyor mu?” Prof. Dr. Erdal Onar’a Armağan, C:1, Ankara Üniversitesi Yayınları, s. 121-142.
• Usman, Yahya (2019) “Kamu Görevlileri Disiplin Hukukunda İdari Usul İlkeleri” (Yüksek Lisans Tezi), Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yayla, Yıldızhan (2009) İdare Hukuku, 2. Baskı, İstanbul, Beta.
• Yenisey, Feridun/Nuhoğlu, Ayşe (2020) Ceza Muhakemesi Hukuku, 8. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Zeyrek, İlker (2021) “Birey-İdare İlişkisi Bağlamında İyi İdare Hakkı ve Türk Pozitif Hukukundaki Görünümü”, TBB Dergisi, S: 155, s. 295-329.
• https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr
• https://rm.coe.int/16804dec56
• https://rm.coe.int/cmrec-87-16-on-administrative-proceduresaffecting- a-large-number-of p/1680a43b59
• https://www.cm.gov.nc.tr/Yasalarr
• https://www.gesetze-im-internet.de/vwvfg/VwVfG.pdf
• https://www.ombudsman.europa.eu/en/publication/en/3510
• https://www.ombudsman.europa.eu/et/publication/tr/3510