TÜRK SOSYAL GÜVENLİK HUKUKUNDA ÜÇÜNCÜ KİŞİ

Yıl 2022, Cilt: Prof. Dr. M. Fatih UŞAN'a Dekanlıkta 10. Yıl Anısına Teşekkür Armağanı Sayı: 2022-2, 1335 - 1364, 12.09.2022

Hasan Kayırgan

https://doi.org/10.33432/ybuhukuk.1105706

Öz

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda üçüncü kişinin sorumluluğuna ilişkin hükümler bulunmakta ise de üçüncü kişinin tanımına ilişkin bir ifadeye yer verilmemiştir. Kanunda işveren ve işveren gibi sorumlu tutulan kişilerden bahsedilmiş olduğundan üçüncü kişileri de bu kişiler dışında kalanlar olarak kabul etmek gerekir. Diğer bir deyişle üçüncü kişi işveren ve işveren gibi sorumlu tutulanlar dışında kalan kişiler olarak tanımlanabilir. Sosyal Güvenlik Kurumunun rücu davalarında üçüncü kişi sıfatının tespit edilmesi önem arz eder. Zira işveren ve işveren gibi sorumlu tutulan kişiler ilk peşin değerli gelirin tamamından sorumlu tutulmakta iken, üçüncü kişiye ilk peşin değerli gelirin yarısı rücu edilebilir. Yine Kurumun sağlık hizmeti sağlamasına veya tedavi süresinin uzamasına sebebiyet veren üçüncü kişiden bu giderlerin tazmin ettirileceği de hüküm altına alınmıştır. İşin bütününü yöneten kişi işveren vekili sayıldığından ve bu Kanuna göre işveren gibi sorumlu tutulduğundan üçüncü kişi sayılmaz. İşin bütününü yöneten işveren vekili dışında işyerinde çalışan işçiler ise üçüncü kişi kapsamında yer alır. Asıl işveren de alt işveren ile birlikte işveren gibi sorumlu tutulurken anahtar teslim işte ihale makamı üçüncü kişi olarak kabul edilmektedir. Çalışmada üçüncü kişi kavramı inceleme konusu yapılmış, ardından üçüncü kişinin sorumlu tutulduğu hallere de değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Üçüncü Kişi, İşveren, İşveren Vekili, İş Kazası ve Meslek Hastalığı, Rücu Davaları.

THIRD PERSON IN TURKISH SOCIAL SECURITY LAW

Öz

Although there are provisions regarding the responsibility of the third person in the Law No. 5510 on Social Insurance and General Health Insurance, there is no provision regarding the definition of the third person. Since the law maintains that employers and employers are already responsible persons, it is necessary to accept third parties as those other than these persons. In other words, third parties can be defined as persons other than employers and employees. It is important to determine the third party in the recourse cases claimed by the Social Security Institution (the Institution). Because while the employer and the persons held responsible as if the employer are held responsible for the entire first cash income, half of the first cash income can be recourse to the third party. It is also stipulated that these expenses will be compensated from the third person who caused the Institution to provide health services or to extend the treatment period. Since the person who manages the whole business is considered as the employer's representative and is held responsible like the employer according to this Law, he is not considered a third person. Other than the employer's representative who manages the whole business, workers working in the workplace are included in the scope of third parties. While the main employer and subcontractor are held responsible as the employer, the contracting authority is considered as the third party in turnkey contract. In the study, the concept of third person is examined, and then the cases where the third person is held responsible are also discussed.

Anahtar Kelimeler

Third Person, Employer, Employer, Work Accident and Occupational Disease, Recourse Claims

Kaynakça

• Alp, Nihat Seyhun (2018) Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Kapsamında Rücu Davaları, Ankara, Seçkin.
• Alper, Yusuf (2019) Sosyal Sigortalar Hukuku, 10. Baskı, Bursa, Dora.
• Arıcı, Kadir (2015) Türk Sosyal Güvenlik Hukuku, Ankara, Gazi.
• Aslanköylü, Resul (2013) Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Şerhi, C:2, 2. Baskı, Ankara, Yetkin. Balcı, Mesut (2021) Sosyal Güvenlik Hukuku, Ankara, Yetkin.
• Başbuğ, Aydın (1992) Sosyal Sigortalar Kurumunun İşverene ve Üçüncü Kişiye Rücuu, Ankara, Kamu İş.
• Centel, Tankut (2021) Türk Sosyal Güvenlik Hukuku, İstanbul, Onikilevha.
• Civan, Orhan Ersun (2015) “İş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Rücu Davalarında Sosyal Güvenlik Kurumu Karşısında Sorumluluğun Kapsamı ve Müteselsil Sorumluluk”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C: 4, S: 64, s. 531-594.
• Çenberci, Mustafa (1985) Sosyal Sigortalar Kanunu Şerhi, Ankara, Olgaç.
• Elma, Ramazan (2021) Örnekler ve Uygulamalarla Sosyal Güvenlik Hukuku, 5. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Erdoğan, Zafer (2004) “Sosyal Güvenlik Hukukunda Alt İşveren Kavramı”, Kamu İş, C:7, S:3, s. 1-10.
• Gökalp Civan, Arzu (2019) Sosyal Güvenlik Hukukunda Ölüm Sigortası, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Güzel, Ali/Okur, Ali Rıza/Caniklioğlu, Nurşen (2021) Sosyal Güvenlik Hukuku, 18. Baskı, İstanbul, Beta.
• Korkusuz, M. Refik/Uğur, Suat (2015) Sosyal Güvenlik Hukuku, 4. Baskı, Bursa, Ekin.
• Sözer, Ali Nazım (2019) Türk Sosyal Sigortalar Hukuku, 4. Baskı, İstanbul, Beta.
• Sümer, Haluk Hadi (2021) Sosyal Güvenlik Hukuku, 2. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Şakar, Müjdat (2014) Sosyal Sigortalar Uygulaması, 11. Baskı, İstanbul, Beta (Sosyal Sigortalar).
• Şakar, Müjdat (2021) İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku, 14. Baskı, İstanbul, Beta (Sosyal Güvenlik).
• Tuncay, A. Can/Ekmekçi, Ömer (2021) Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri, 21. Baskı, İstanbul, Beta.
• Tunçomağ, Kenan (1988) Sosyal Sigortalar, 3. Baskı, İstanbul, Beta.
• Uşan, Fatih (2009) Türk Sosyal Güvenlik Hukukunun Temel Esasları, Ankara, Seçkin.
• Uşan, Fatih/Erdoğan, Canan (2021) İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku, 2. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Yücel Bodur, Mehtap (2021) Türk ve Avrupa Birliği Sosyal Güvenlik Hukukunda Ölüm Sigortası, Ankara, Seçkin.
• Yüksel, Hasan (2016) Sosyal Güvenlik Hukuku, Bursa, Ekin.