Kazandırıcı Zamanaşımı: Türk ve Çin Hukuk Sistemleri

Yıl 2025, Sayı: 1, 227 - 265, 31.01.2025

Dilara Buket Didin , Yongxin Luo

https://doi.org/10.33432/ybuhukuk.1575128

Öz

Zamanın geçmesiyle bazen bir hak kaybedilir, bazen bir hak kazanılır, bazen de var olan bir hakkın mahkemeye taşınması engellenir. Zamanın rolü, zamanaşımı sisteminde açıkça görülebilir. Makalede zamanın rolü kazandırıcı zamanaşımı bağlamında incelenmiştir. Makalenin kapsamı taşınmaz mülkiyetinin zamanaşımı ile kazanılması ile sınırlandırılmıştır. Makalenin ilk bölümünde, Türk hukukunda olağan ve olağanüstü kazandırıcı zamanaşımının hukuki koşulları ve sonuçları incelenmektedir. İkinci bölüm, Çin anakarası, Hong Kong, Tayvan ve Makao dahil olmak üzere Çin’deki kazandırıcı zamanaşımı sisteminin evrimi ve uygulamasına ilişkin kapsamlı bir genel bakış sunmaktadır. İlk olarak, antik Çin’deki “Qing She” sistemi incelenmiştir. Bölümün ikinci kısmında, Çin anakarasının modern toplumdaki kazandırıcı zamanaşımı sisteminin gelişimi anlatılmaktadır. Üçüncü bölümde, Hong Kong’daki zamanaşımı sistemi incelenmiştir. Son bölümde ise Tayvan ve Makao’daki kazandırıcı zamanaşımı sistemi ele alınmıştır. Sonuç bölümü, incelenen yargı sistemlerinin benzer sorunları çözme biçimlerindeki benzerlik ve farklılıkları belirleme ve bu sistemler arasında bazı ortak gerekçeler bulmak için karşılaştırmalı bir analiz yürütmektedir.

Anahtar Kelimeler

Zamanaşımı, Kazandırıcı Zamanaşımı, Zilyetlik, Taşınmaz, Karşılaştırmalı Hukuk.

Acquisitive Prescription/Adverse Possession: Turkish and Chinese Legal Systems

Öz

With the passage of time, sometimes a right is lost, sometimes a right is acquired, and sometimes an existing right is prevented from being brought to court. The role of time can be seen clearly in the prescription. In the article, the role of the time has been examined within the context of acquisitive prescription/adverse possession. The scope of the article has been limited only to the acquisition of immovable property by prescription. The first chapter of the article examines the legal requirements and consequences of ordinary and extraordinary acquisitive prescription under Turkish law. The second chapter provides a comprehensive overview of the evolution and practice of the acquisitive prescription system in China, including mainland China, Hong Kong, Taiwan, and Macao. First, the “Qing She” system in ancient China was examined. The second part of the chapter describes the development of mainland China’s statute of acquisitive prescription in modern society. The third part is a study of the adverse possession in Hong Kong. The last part is concerned with the acquisitive prescription in Taiwan and Macao. The concluding chapter provides a comparative analysis to identify similarities and differences in how the examined jurisdictions solve similar problems and tries to find some common rationale between these systems.

Anahtar Kelimeler

Prescription, Acquisitive Prescription, Possession, Immovable Property, Comparative Law.

Kaynakça

• Acemoğlu, Kevork (1969) “Olağanüstü Kazandırıcı Zamanaşımı Müessessesi Üzerine Bazı Düşünceler”, Journal of Istanbul University Law Faculty, V. 33, I. 3-4, pp. 248-256.
• Akipek, Jale Gürol (1953) “Gayrimenkul Mülkiyet Hakkının Adi Zaman Aşımıyla İktisabı Üzerinde Bir İnceleme”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, V. 10, I. 1, pp. 577-612.
• Akipek, Jale / Akıntürk, Turgut / Ateş, Derya (2018) Eşya Hukuku, İstanbul, Beta Yayınevi. Akkanat, Halil (2011) “Taşınmaz Mülkiyetinin Olağan Zamanaşımı Yoluyla Kazanılması“, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, V. 62, I. (1-2), pp. 317-332.
• Antalya, Gökhan (2019) “Zilyetlik”, Gökhan Antalya (Editor), Eşya Hukuku, Genişletilmiş Üçüncü Baskı, Ankara, Seçkin.
• Aybay, Aydın / Hatemi, Hüseyin (2014) Eşya Hukuku, Gözden Geçirilmiş 4. Baskı, İstanbul, Vedat Kitapçılık. Basic Law of the Hong Kong Special Administrative Region of the People’s Republic of China（中华人民共和国香港特别行政区基本法 )
• Bilgen, Mahmut (2010) Özel Hukukta Zamanaşımı, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 2. Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi.
• Civil Code of the People’s Republic of China (中华人民共和国民法典) Book Two.
• Constitution of the Republic of Turkey (As amended on July 23, 1995; Act No. 4121),<https://www.anayasa.gov.tr/media/7258/anayasa_eng.pdf> s.e.t. 26.08.2024.
• Didin, Dilara Buket (2024) “Kazandırıcı Zamanaşımı: Felsefi ve Ekonomik Bir Değerlendirme”, Kadir Has Hukuk Fakültesi Dergisi, V. 12, I. 1, pp. 23-38.
• Dingfu, Zhang (张定夫) (1956) “Shixiao Zhidu zhong Qvde Shixiao Wenti (时效制度中取得时效问题) The Problem of Acquisitive Prescription in the prescription system”, Faxue Yanjiu (法学研究) Studies in Law, No. 2, pp.34.
• “Dutch Civil Code” <http://www.dutchcivillaw.com/civilcodebook033.htm> s.e.t. 16.08.2024.
• Dockray, Martin (1985) “Why do we need adverse possession?”, Conveyancer, pp. 272-284.
• Düzceer, Ali Rıza (1984) Kazandırıcı Zamanaşımıyla Taşınmaz İktisabı, Ankara, Yetkin.
• English Law Commission, Report on Land Registration for the Twenty-first Century (2001, Law Com No 271).
• Epstein, Richard Allen (1986) “Past and Future: The Temporal Dimension in the Law of Property”, Washington University Law Quarterly, V. 64, pp. 667-722.
• Eren, Fikret (2016) Mülkiyet Hukuku, Gözden Geçirilmiş 4. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Ertaş, Şeref (2021) Eşya Hukuku, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 16. Baskı, İzmir, Barış Yayınları.
• Esener, Turhan / Güven, Kudret (2008) Eşya Hukuku, Genişletilmiş 4. Baskı, Ankara Yetkin Yayınları.
• Gray, Kevin J. / Gray, Susan Francis (2000) Elements of Land Law, 3rd ed, Butterworths.
• Gürsoy, Kemal T. / Eren, Fikret / Cansel, Erol (1984) Türk Eşya Hukuku, Gözden Geçirilmiş İkinci Baskı, Ankara, Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Haab, Robert / Simonius, August / Scherrer, Werner / Zobl, Dieter (1977) Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Das Sachenrecht. ZK - Zürcher Kommentar Band/Nr. IV/1, Schulthess Polygraphischer Verlag AG.
• Hao, Liu（刘浩) (2020) “Lun Tangsong Qingshe Zhidu de Shiyong Duixiang (论唐宋请射制度的适用对象) On the Applicable Objects of the Tang and Song Dynasties Qing She System”, Xueshu Yanjiu (学术研究), No. 5, pp.68.
• Haoren, Zhang (张豪仁) (2013) “Dalu yu Taiwan Shixiao Zhidu Bijiao Fenxi (大陆与台湾时效制度比较研究), A Comparative Study of the Limitation Systems in Mainland China and Taiwan”, Sheke Zongheng (社科纵横) Social Sciences Review, No. 3, pp. 87-88.
• Hatemi, Hüseyin / Serozan, Rona / Arpacı, Abdulkadir (1991) Eşya Hukuku. İstanbul, Filiz Kitabevi.
• Hitz, Flurina (2023) CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, 4. Auflage, Schulthess Juristische Medien AG.
• Hoecke, Mark Van (2015) “Methodology of Comparative Legal Research”, Law and Method, pp. 1-35. “Irish Statute of Limitations” <https://www.irishstatutebook.ie/eli/1957/act/6/section/13/enacted/en/html#sec13> s.e.t. 16.08.2024.
• Jansen, Jelle E. (2012) “Thieves and Squatters: Acquisitive and Extincitive Prescription in European Property Law”, European Property Law Journal, V. 1, I. 1, pp. 153-165.
• Jourdan, Stephen (2003) Adverse Possession, Butterworths, LexisNexis.
• Karadeniz-Çelebican, Özcan (2006) Roma Eşya Hukuku, Ankara, 2006.
• Karahasan, Mustafa Reşit (1977) Türk Medeni Kanunu Eşya Hukuku, 2. Cilt, Ankara Sevinç Matbaası.
• Kılıçoğlu, Ahmet M. (2024) Eşya Hukuku, Ankara, 2. Bası, Turhan Kitabevi.
• Law Reform Commission of Hong Kong, Subcommittee on Adverse Possession: Adverse Possession, 2012.
• Law Reform Commission of Hong Kong, <https://www.hkreform.gov.hk/en/news/newsXML.htm?newsDate=20210817c&selectedSubSection=6&jumpToDetails=y# newsDetails> s.e.t. 08/09/2024.
• Liming, Wang (2012) Studies on the General Principles of Civil Law, 2nd ed., People’s University of China Press, pp. 715.
• Liming, Wang (王利明) (2013) Wuquanfa Yanjiu Disanban Shangjuan (物权法研究 第三版 上卷), Studies in Property Law, Third Edition, Volume 1, Beijing, Zhongguo Renmin Daxue Chubanshe（中国人民大学出版社) Renmin University of China Press, pp. 201.
• Marais, Ernst J. (2011) Acquisitive Prescription in View of the Property Clause (LLD thesis), Stellenbosch University. Megarry, Robert / Wade, William / Harpum, Charles / Bridge, Stuart / Dixon, Martin (2000) The Law of Real Property, 6th ed, Sweet & Maxwell.
• Meier-Hayoz, Arthur (1974) Berner Kommentar Kommentar Zum Schweizerischen Privatrecht Band IV Das Sachenrecht, Bern, Verlag Stämpfli & Cie AG.
• Mezzanotte, Francesco (2019) “Italian Perspectives on Acquisitive Prescription of Immovables”, Hoops, B. / Marais, E.J. (Editors), New Perspectives on Acquisitive Prescription, Netherlands, Eleven International Publishing, pp. 23-53.
• Mingrui, Guo (2017) “Reflections on the Legislation of the Statute of Limitations System in the General Principles of the Civil Law”, Law Forum, No. 1, pp.5.
• Nield, Sarah (1998) Hong Kong Land Law, 2nd ed, Longman.
• Nomer, Haluk N. / Ergüne, Mehmet S. (2023) Eşya Hukuku, Gözden Geçirilmiş, Genişletilmiş Onuncu Bası, İstanbul, On İki Levha Yayınları.
• Oğuzman, Kemal / Seliçi, Özer / Oktay-Özdemir, Saibe (2024) Eşya Hukuku. Güncellenmiş ve Eklemeler Yapılmış 25. Bası’dan Tıpkı 26. Bası, İstanbul, Filiz Kitabevi.
• Oktay, Saibe (1980) Türk Hukukunda Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmazların Zamanaşımı ile Kazanılması, İstanbul, Kazancı.
• Öncü, Özge (2005) “Tüzel Kişilerin Kazandırıcı Zamanaşımı Yoluyla Taşınmaz Edinmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, V. 7, pp. 239-282.
• Özkaya, Erarslan (2012) Özel Hukukumuzda Zamanaşımı ve Hak Düşürücü Süreler, Ankara, Seçkin.
• Paksoy, Meliha Sermin (2012) Zamanaşımından Feragat (TBK 160), İstanbul, On İki Levha Yayıncılık.
• Qiuyun, Chen (陈秋云) (2011) “Songdai Ziyo Diquan Fazhi de Lishi Yiyi yu Dangdai Qishi（宋代自由地权法制的历史意义与当代启示）The Historical Significance and Contemporary Revelation of Song Dynasty Freehold Legal System of the Land”, Fashang Yanjiu (法商研究), Legal and Business Studies, No. 2, pp. 154-155.
• Reisoğlu, Sefa (1977) Türk Eşya Hukuku Cilt I, Beşinci Bası, Ankara, Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Sapanoğlu, Süleyman (2009) Tapulu Taşınmaz Mülkiyetinin Tapu Dışı Yollardan Kazanılması, 2. Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi.
• Savigny, Friedrich Carl von (1841) System des heutigen Römischen Rechts, Vierter Band.
• Schmid, Jörg / Hürlimann-Kaup, Bettina (2022) Sachenrecht, 6. Auflage, Schulthess.
• Shiyang, Wen (温世扬) (2018) “Minfadian Ying Ruhe Guiding Suoyouquan Wuquanfa Suoyouquanbian zhi Wanshan(民法典应如何规定所有权 物权法所有权编之完善) How the Civil Code Should Provide for Ownership The Improvement of the Ownership Part of the Property Law”, Faxue Pinglun (法学评论) Law Review, No. 2, pp. 128-137.
• Sirmen, Lale A. (2018) Eşya Hukuku, 6. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Sirmen, Lale A. (2022) Tablolarla Eşya Hukuku, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Strebel, Lorenz (2023) Basler Kommentar Zivilgesetzbuch II, Hrsg. Thomas Geiser&Stephan Wolf, 7. Auflage, Basel, Helbing Lichtenhahn Verlag.
• Sungurbey, İsmet (1956) İsviçre Türk Hukukuna Göre İktisabi Müruruzaman, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• “The Twelve Tables” <https://archive.org/stream/thetwelvetables14783gut/14783.txt> s.e.t. 15.08.2024.
• Thibaut, Anton Friedrich Justus (1802) Ueber Besitz und Verjährung, Mauke.
• Tian, Yin (尹田) (2005) “Lun Wuquanfa Guiding Qude Shixiao de Biyaoxing (论物权法规定取得时效的必要性) On the Necessity of Providing for the Acquisitive Prescription in the Property Law”, Faxue (法学) Jurisprudence, No. 8, pp.10.
• Umur, Ziya (1983) Roma Hukuku Eşya Hukuku (Ayni Haklar), İstanbul, 1983.
• Wei, Yang (杨巍) (2015) “Lixiang zhi Men yu Xianshi zhi Zhang: Woguo Buying Jianli Qvde Shixiao Zhidu (理想之门与现实之障：我国不应建立取得时效制度), Ideal Door and Realistic Barrier: China Should Not Establish an Acquisitive Prescription System”, Hubei Xingzheng Xueyuan Xuebao (湖北行政学院学报) Journal of Hubei Administration Institute, I. 2, pp. 82-85.
• Xiaoxin, Ye (叶孝信) (1993) Zhongguo Minfashi (中国民法史) A History of Chinese Civil Law, Shanghai Renmin Chubanshe (上海人民出版社) Shanghai, Shanghai People’s Publishing House, pp. 335-337.
• Yağcıoğlu, Burcu (2014) Kazandırıcı Zamanaşımı, Ankara, Adalet Yayınevi.
• Yang, Wei (2011) “The Preliminary Discussion on the Historical Comparison between Chinese and Western Acquisitive Prescription Systems”, Canadian Social Science, V. 7, No. 1, pp. 1-6.
• Zaiquan, Xie (谢在全) / Shang, Minfa Wuquanlun (民法物权论 上) (1999) Theory of Property in Civil Law, Beijing, Zhongguo Zhengfa Daxue Chubanshe (中国政法大学出版社) China University of Political Science and Law Press, pp. 147.
• Zweigert, Konrad / Kötz, Hein (1996) Einführung in die Rechtsvergleichung auf dem Gebiete des Privatrechts, 3. neubearbeitete Auflage, Tübingen, J. C. B. Mohr (Paul Siebeck).