Sutherland ve Beyaz Yaka Suçu Teriminin Ortaya Çıkışı

Yıl 2025, Sayı: 2, 623 - 650, 31.07.2025

Fatma Kuru

https://doi.org/10.33432/ybuhukuk.1574705

Öz

Beyaz yaka suçu, toplumda yüksek sosyal statüye sahip kişilerin meslekleriyle bağlantılı olarak işledikleri suçları ifade etmektedir. Bu suçlar ekonomik mahiyette olduğundan beyaz yaka suçu terimi ekonomik suçları ifade etmek için de sıklıkla kullanılmaktadır. Bununla birlikte tam manada bir ayniyetten bahsetmek yanıltıcı olabilmektedir. Beyaz yaka suçu teriminin ortaya çıkışı Edwin Hardin Sutherland’ın 1939’da Amerikan Sosyoloji Derneği önünde yaptığı konuşma ile olur. Sonrasında terimin şöhreti kıtaları aşar, kendine geniş bir kullanım sahası bulur. Bu suçların ekonomik yapıda meydana getirdiği tahribat ve toplumda yarattığı güvensizlik duygusu devasa boyutlara varabilmektedir. Buna mukabil mevzubahis suçlara gösterilen reaksiyon çok düşük kalabilmekte, fark edilmesi veya ortaya çıkarılması diğer suçlara nazaran daha zor olabilmektedir. Failleri bekleyen akıbet de adi suç faillerine nispetle daha yumuşak olmaktadır. Toplumda yüksek sosyal statüye sahip bu kimseleri suç işlemeye teşvik eden amiller noktasında, klasik kriminolojik yaklaşımlar iflas etmektedir. Ceza hukuku, kriminoloji, sosyoloji ve iktisat gibi pek çok ilim dalının çalışma sahasına giren beyaz yaka suçuna dair çalışmalar günden güne artmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Beyaz Yaka Suçu , Sutherland , Kriminoloji , Ekonomik Suçlar , Ayırıcı Birliktelikler Teorisi , Elit

Sutherland and the Emergence of the Term White Collar Crime

Öz

White collar crime refers to crimes committed by people of high social status in society in connection with their professions. The term white collar crime, due to their economic nature, is also frequently used to refer to economic crimes. However, it may be misleading to talk about a complete identity. The emergence of white collar crime occurred with Edwin Hardin Sutherland’s speech in front of the American Sociological Association in 1939. Since then, it has crossed continents and found a wide area of use. The damage caused to the economic structure of these crimes and the sense of insecurity created by society can reach enormous dimensions. On the other hand, the reaction to the crimes in question may be very low, and it may be more difficult to notice or reveal than other crimes. The outcome awaiting failures is also milder compared to ordinary crime failures. In the point which factors encourage these people of high social status in society to commit crimes, classical criminological approaches fail. Studies on white collar crime, which falls within the domain of many branches of science such as criminal law, criminology, sociology and economy, are increasing day by day.

Anahtar Kelimeler

White Collar Crime , Sutherland , Criminology , Economic Crimes , Differential Association , Elite

Kaynakça

• Artuk, M. Emin/Alşahin, M. Emin (2018) Kriminoloji, 2. Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi.
• Aytekin İnceoğlu, Asuman (2020) “Ekonomik Suçlar”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 1, ss. 119-163.
• Canpolat, Can (2021) “Ekonomik Suçluluk Bağlamında Şirket ve Kooperatifler Hakkında Yanlış Bilgi -Verme- Suçu (TCK m.164)”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 27, S. 1, ss. 154-187.
• Chantraine, Gilles/Salle, Grégory, “Un Moment d’Histoire des Sciences Humaines et Sociales”, 09.06.2013 <http://journals.openedition.org/champpenal/8526> s.e.t. 25.10.2024.
• Demirbaş, Timur (2016) Kriminoloji, 6. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Dilek, Uğuralp (2024) Kriminoloji Perspektifinden Ekonomik Suçlar: Beyaz Yaka Suçları (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dönmezer, Sulhi (1985) “Ekonomik Suçlar”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S. 7, ss. 19-30.
• Dursun, Selman (2002) Ekonomik Suçlar ve Bankacılık Suçları Bağlamında Bankacılık Düzenine Karşı İşlenen Suçlar (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erbuğa, Gökçe Sinem (2020) “Durumsal Suç Önleme Yaklaşımı Çerçevesinde Beyaz Yakalı Suçların Önlenmesi”, İzmir İktisat Dergisi, C. 35, S. 3, ss. 593-609.
• Gaylord, Mark S./Galliher, John F. (1988) The Criminology of Edwin Sutherland, 1. Baskı, New York, Routledge.
• Geis, Gilbert/Goff, Colin (1983) Introduction, in Sutherland Edwin H, White-Collar Crime, the Uncut Version, New Haven, Yale University Press, ss. 3-10 (Fransızcaya çeviren: Chantraine, Gilles/ Salle, Grégory, “Le Problème de la Criminalité en Col Blanc”, 09.06.2013 <http://journals.openedition.org/champpenal/8534> s.e.t. 25.10.2024.
• Gottschalk, Petter/Gunnesdal, Lars (2018) White-Collar Crime in the Shadow Economy, Londra, Palgrave Macmillan.
• Gray, Richard (1995) “Eliminating the (Absurd) Distinction between Malum in Se and Malum Prohibitum Crimes”, Washington University Law Review, C. 73, S. 3, ss. 1369- 1398.
• Green, Stuart (2004) “The Concept of White Collar Crime in Law and Legal Theory”, Buffalo Criminal Law Review, C. 8, S. 1, ss. 1-34 (Çeviren: Bacaksız, Pınar (2009) “Hukukta ve Hukuk Teorisinde Beyaz Yaka Suçu Kavramı”, Ceza Hukuku Dergisi, C. 4, S. 9, ss. 273-294.
• Güner, Uğur (2019) “Ekonomik Suçlar ve Ekonomi Ceza Hukukuna İlişkin Yasal Düzenlemeler”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 21, Özel Sayı (Prof. Dr. Durmuş Tezcan’a Armağan) ss. 1411-1442.
• Güvel, Alper, “Ekonomik Suç Kavramı ve Ekonomik Suçlar”, Adalet Bakanlığı-TOBB Ekonomik Suç ve Ceza Sempozyumu 30 Nisan-1 Mayıs 2005, Ankara, Türkiye, ss. 27- 35 <https://tobb.org.tr/Documents/yayinlar/Ekonomik Su%C3%A7 ve Ceza Sempozyumu.pdf> s.e.t. 25.10.2024.
• Kellens, Georges (1968) “Du Crime en Col Blanc au Délit de Chevalier”, Ann Faculté de Droit Liège 1968, ss. 61-124.
• Küçüktaşdemir, Özgür (2017) Ekonomik Suçlar Bağlamında Türk Ticaret Kanununda Düzenlenen Suçlar ve Cezalar (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Lascoumes, Pierre, “Une Tache sur le Col Blanc d’Edwin”, 21.05.2013 <http://journals.openedition.org/champpenal/8470> s.e.t. 25.10.2024.
• Manouk, Vonny (2011) “Vers un Retour aux Fondements Théoriques de la Criminalité en Col Blanc”, Revue Internationale de Criminologie et de Police Technique et Scientifique, C. 64, S. 1, ss. 3-22.
• Matsueda, Ross L. (2006) “Differential Social Organization, Collective Action, and Crime”, Crime, Law and Social Change, C. 46, S. 1-2, ss. 3-33.
• Mazade, Olivier, “Patron Voyou de la Désignation Publique à la Sanction Juridique”, 09.04.2013 <http://journals.openedition.org/champpenal/8431> s.e.t. 25.10.2024.
• Odum, Howard Washington (1951) American Sociology: The Story of Sociology in the United States through 1950, 1. Baskı, New York, Longmans, Green and Co.
• Péclat, Mélanie, “Stuart P. Green, Lying, Cheating, and Stealing. A Moral Theory of White- Collar Crime”, 02.05.2013 <http://journals.openedition.org/champpenal/8464> s.e.t. 25.10.2024.
• Queen, Stuart A. (1951) “In Memoriam, Edwin Hardin Sutherland, 1883-1950”, American Journal of Sociology, C. 56, S. 4, s. 359.
• Sokullu Akıncı, Füsun (2018) Kriminoloji, 13. Baskı, İstanbul, Beta.
• Spire, Alexis, “Pour une Approche Sociologique de la Délinquance en Col Blanc”, 28.07.2013 <http://journals.openedition.org/champpenal/8582> s.e.t. 25.10.2024.
• Sutherland, Edwin Hardin (1940) “White-Collar Criminality”, American Sociological Review, C. 5, S. 1, ss. 1-12.
• Sutherland, Edwin Hardin (1945) “Is ‘White Collar Crime’ Crime?”, American Sociological Review, C. 10, S. 2, ss. 132-139.
• Şentürk, Fatih/ Kasap, Murat (2013) “Beyaz Yaka Suçları ve Finansal Yolsuzluklar” Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 3, S. 2, ss. 143- 167.
• Tarhan Mengi, Banu (2009) Beyaz Yaka Suçları ve Bir Uygulama (Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Zafer, Hamide (2021) Ceza Hukuku Genel Hükümler, 8. Baskı, İstanbul, Beta.
• <https://sozluk.gov.tr/> s.e.t. 25.10.2024.
• <https://www.larousse.fr/dictionnaires/francais/col/17072> s.e.t. 25.10.2024.