Kadın Müzesi “Kadın Eli Değen Müze”

Yıl 2014, Cilt: 9 Sayı: 18, 33 - 46, 01.06.2014

Aynur Eğitmen

Öz

Kadının “ne” liği üzerine tarih boyunca açıklamalar yapılagelmiştir. Sanatçılar ve bilim insanları zaman zaman çakışan, zaman zaman değişen açıklamalarla karşımıza çıkmışlardır. Tüm söylenenler bir yana, kadın bir insandır. Yere ve zamana göre değişen roller üstlenmiş; yönetmiş, yönetilmiş, ezilmiş, ezmiş, tek başına kalmış, birlikte olmuş, liderlik üstlenmiş, liderini izlemiş olan insan. Kısacası “hayatta kalmıştır”. Ancak bir kadın için hayatta kalmak dendiğinde tek başına nefes almak, yemek-içmekten söz edilemez. Çünkü kadın nerede, ne zaman olursa olsun “hayatta kalırken” hep üretmiştir. Üretmek, kadının temel özelliği olmuştur. Tarihteki rolünde erkeğin dünyayı aydınlatan güneşe, kadının da üretkenliğin/verimliliğin sembolü toprağa benzetilmesi boşuna değildir. Kadın düşünsel, sanatsal ya da başka birçok biçimde üretkenliğini ortaya koymuştur. Tarih, sanat, bilim ve etnografya gibi farklı müzelere baktığımızda kadına dair birçok ürün görebilmemiz de bunun bir kanıtıdır. Burada önemli olan başka bir konu ise müzelere kadın elinin değmiş olmasıdır. Müzelerin kuruluşunda, sergileme düzeninde, eser seçiminde, kadın eline, düşüncesine ve estetik beğenisine rastlarız. Dolayısıyla kadının müzelerin varlığı konusunda doğrudan ya da dolaylı olarak emeğinin olduğunu görüyoruz. O halde neden kendi adına, kendi emeğinin ürünü olan eserlerin yer aldığı bir müze olmasın? Yani neden Ankara’da bir Kadın Müzesi olmasın? İşte bu sorudan hareketle Çağdaş Drama Derneği Ev Kadınları grubu ile bir çalışma başlatılmıştır. Bu çalışmanın ana başlığı Kadın Müzesi, alt başlığı ise “Kadın Eli Değen Müze”dir. Konu ele alınırken “kadın eli değmek” deyiminden yola çıkılmış; iki oturumu Ankara Etnografya Müzesi ve Çelgelhan Rahmi Koç Müzesi’nde, on oturumu atölyede olmak üzere toplam 12 oturumda işlenmiştir. Çalışmanın sonunda kadının eli değen ürünlerin nerede, nasıl sergileneceği ile ilgili öneriler ortaya çıkmıştır. Çalışma bu biçimiyle el emeğine dayalı ürünlerle sınırlıdır. Oysa kadının sanatta ve bilimde de ürünleri vardır. Yine liderliği ya da başka belirgin özellikleriyle ismini tarihe yazdırmış kadınlar vardır. Tüm bu konularla ilgili eser ve bilgilerin araştırılacağı yeni çalışmalar başlangıç niteliğindeki bu çalışmayı zenginleştirecektir.

Anahtar Kelimeler

Kadın, Ev kadını, Müze, Üretkenlik, El emeği.

Women’s Museum “Museum Touched by Women Hand”

Öz

There have been countless attempts to explain the concept of womanhood throughout history. Artists and scientists
have delivered ever-changing or contradicting explanations. Regardless, a woman is a human being. One
who underwent different roles depending on the times or location: ruler, conquered, exploiter, abused, solitary,
communal, leader, follower, a human. Women survived. However, women did not merely survive in the manner
of eating and breathing because wherever or whenever women were, they always produced. Productivity has
always been a significant trait of women. Throughout history it is not in vain that man was identified with the
sun shining over the world while woman was identified with the earth, which is a symbol of productivity and
efficiency. Women presented productivity in various forms, such as philosophies and arts. Proof of this can
be seen when browsing among different museums, such as history, fine arts, science, or ethnography. Another
important point is that museums in general have been touched by a woman’s hand. In the establishment of
museums, the presentation of exhibits, and in the items selection, we always come across a “woman’s touch”,
ideas and esthetical style conceived by a woman. So throughout the existence of museums there has always
been a direct or indirect effort set by a woman. Therefore, why not have a museum with her name on it, filled
with pieces done by her? Namely, why wouldn’t we have a Woman Museum in Ankara? Motivated by this very question, the Modern Drama Foundation began collaboration with housewives groups. The theme of this work
is Woman’s Museum; the subtitle of it is “the Museum touched by a woman’s hand”. When we approached the
topic, we were moved by the idiom “touched by a woman’s hand”, we had total of 12 sessions, two in Ankara
Ethnography Museum, and ten in Cengelhan Rahmi Koc Museum. At the end of the sessions arose the concept
of where and how the artwork “touched by a woman’s hand” would be presented. The work is in this exhibit
is limited to handcrafts only. However, women have contributed many artistic and scientific products as well.
Hence, there are women remembered in history for leadership skills or other prominent attributes. New sessions
focusing on the knowledge and work of women in other areas will certainly enrich the outcome of this
work.

Anahtar Kelimeler

Woman, Housewife, Museum, Productivity, Handcrafts