Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yaratıcı Drama ve Müze

Yıl 2017, Cilt: 12 Sayı: 2 - Yaratıcı Drama Dergisi "Müze Özel Sayısı", 137 - 146, 01.06.2017

Özlem Kaf

Öz

Sosyal bilgiler disiplinler arası bir alandır. Sosyal bilgilerin bu disiplinler arası

özelliğini, sosyal bilgilerin tarih, coğrafya, ekonomi, siyaset, antropoloji, sanat,

popüler kültür, medya, günlük yaşam, hukuk, okul, beşeri bilimler, fen bilimleri,

tüketici konuları, sosyoloji, psikoloji, güncel olaylar, çevre gibi yararlandığı

bilgi kaynaklarını inceleyerek görmek olasıdır. Bu çerçevede Sosyal Bilgiler

Programında, öğrencilerde öğrenme süreci içerisinde kazanılması, geliştirilmesi

ve yaşama aktarılması hedefl enen becerileri eleştirel düşünme, iletişim becerisi,

problem çözme becerisi, karar verme becerisi ve gözlem becerisi dikkat çekmektedir.

Hem sosyal bilgiler dersinin disiplinler arası yapısı hem de bireye kazandırılması

.ng.rülen beceriler birlikte ele alındığında nasıl sorusu ön plana çıkmaktadır. Bu

çalışmada nasıl sorusu öğretimin yönetimini diğer bir ifadeyle yöntem sorununu

ve öğretim ortamının sorgulanmasını beraberinde getirmektedir. Bu bağlamda,

yaratıcı drama yöntemi kullanılarak müzede gerçekleştirilecek bir sosyal bilgiler

dersi, öğrencilerde hem disiplinler arası öğrenmeyi gerçekleştirmek hem sosyal

bilgiler programında .ng.rülen becerileri geliştirmek hem de öğrencilerin tüm

yönleriyle gelişmesine katkıda bulunmak adına önemlidir. Yaratıcı drama bireyi

etkin kılan, grup bütünlüğü içinde bir öğretmen eşliğinde öğrenmenin etkili bir

şekilde gerçekleşmesinde rol oynayan yöntemlerden biridir. Yaratıcı dramanın

eğitimde kullanılması öğrenenin yaparak yaşayarak öğrenmesine olanak tanıyarak,

üretken bir birey olmasına ve kendini gerçekleştirmesine, sosyal becerilerinin

gelişmesine, kısaca bireyin tüm yönleriyle gelişmesine katkıda bulunmaktadır. Bu

katkının sadece sınıf ortamında gerçekleştirilmesi de söz konusu değildir. Farklı

mekânlar, ortamlar öğrenme öğretme sürecinde etkili öğrenme ve öğretme açısından öğrenme sürecinin paydaşlarından olan öğretmen ve öğrencilere kolaylıklar sağlayacaktır. Bu çalışma sosyal bilgiler öğretiminde yaratıcı dramanın kullanımı ve müzelerdeki uygulamaların önemini vurgulamak ve okuyucuya örneklerle fi kirvermek için yürütülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, Yaratıcı drama, Müze

Kaynakça

• Adıgüzel, H.Ö. (2006). Yaratıcı drama kavramı, bileşenleri ve aşamaları. Yaratıcı Drama Dergisi, 1 (1) 17-30.
• Adıgüzel, H. Ö. (2007). Dramada amaç ve özellikler. A. Öztürk (Eds), İlköğretimde drama içinde (19-32). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi AÖF Yayınları.
• Adıgüzel, Ö. (2015). Eğitimde yaratıcı drama (8.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Adıgüzel, Ö ve Timuçin, E. (2010). The effect of creative drama on student achievement in the instruction of some development and learning theories, Procedia Social and Behavioral Sciences, 9, 1741–1746.
• Alakuş, A. O., Mercin, L. (2005). Anadolu güzel sanatlar liseleri programlarının müze eğitimi ve uygulamaları dersi açısından değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 8, 1-10.
• Ata, B. (2015). Okul içinde sosyal bilgiler öğretiminde müzeler. A.Şimşek ve S. Kaymakçı (Eds.), Okul dışı sosyal bilgiler öğretimi içinde (171-186). Ankara: Pegem Akademi.
• Ay, T. S., & Fidan, N. K. (2014). Öğretmen adaylarının sosyal bilgiler dersinde müzelerden yararlanmaya ilişkin görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (48),69-89.
• Aykaç, M. & Adıgüzel, Ö. (2011). Sosyal bilgiler dersinde yaratıcı dramanın yöntem olarak kullanılmasının öğrenci başarısına etkisi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 19, 1, 297-314.
• Barr, R.D., Barth, S.L. ve Shermis, S.S. (1977) . Defi ning social studies. Bulletin.51.Washinghton: National Council fort he Social Studies.
• Barth, J. ve Demirtaş, A. (1996), İlköğretim sosyal bilgiler öğretimi kaynak üniteler. Ankara: YÖK / Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi.
• Coşkun, D. (2014). Sosyal bilgiler dersi kapsamında yapılan müze gezilerinin öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi (Amasya ve Diyarbakır illeri örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Çakıroğlu, O. (1987). Cumhuriyet Dönemi’nden bu yana sosyal bilgiler öğretmeni yetiştirmenin dünü, bu günü, yarını, Gazi Üniversitesi Öğretmen Yetiştiren Yükseköğretim Kurumlarının Dünü-Bugünü-Geleceği Sempozyumu, Ankara.
• Çam, F., Özkan, E. & Avinç, İ. (2009). Fen ve teknoloji dersinde drama yönteminin akademik başarı ve derse karşı ilgi açısından karşılaştırmalı olarak incelenmesi: Köy ve merkez okulları örneği. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (2), 459-483.
• Çelikkaya, T., & Kuş, Z. (2009). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kullandıkları yöntem ve teknikler. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 741-758.
• Çengelci, T. (2013). Sosyal bilgiler dersinde yararlanılan toplumsal ve kültürel kaynakların belirlenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(43), 219-236.
• Çerkez, S. (2011). Sosyal bilgiler dersinde müze eğitimine dayalı öğretim uygulamalarının öğrencilerin akademik başarısına ve tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu Üniversitesi, Kastamonu.
• Çulha, B. (2006). Tarihsel mekânlarda keşfederek öğrenme yoluyla sosyal bilgiler öğretimine yönelik öğrenci görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Doğanay, A. (2002). Sosyal bilgiler ve sosyal bilgiler öğretimi. C. Öztürk & D. Dilek (Eds.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde (s. 14-46). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Erdem Zengin, E. (2014). Yöntem olarak yaratıcı dramanın ilkokul 4. sınıf sosyal bilgiler öğretim programındaki değerlere etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Erim, G. (2005). Bursa Anadolu arabaları müzesinde bir arastırma: Müzede sanat eğitimi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2) 299-307. Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yaratıcı Drama ve Müze
• Esen, M. (2008). 9. sınıf coğrafya dersi konularının (yerkürenin günlük hareketi, iklim bilgisi, toprak coğrafyası ve jeolojik zamanlar) öğretiminde drama yöntemi ile klasik yöntemlerin karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Filiz, N. (2010). İlköğretim öğrencilerinin müzelerde nesnelerle sosyal bilgiler öğrenme tecrübesi: fenomenolojik bir yaklaşım. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Kaf Hasırcı, Ö., Bulut, M.S. & İfl azoğlu Saban, A. (2008). Öğretmen adaylarının yaratıcı drama dersinin bireyse ve akademik kazanımlarına ilişkin görüşleri. Yaratıcı Drama Dergisi, 3(6), 63-81.
• Kaf, Ö. (1999). Hayat bilgisi dersinde bazı sosyal becerilerin kazandırılmasında yaratıcı drama yönteminin etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Karaçil, M. (2009). İlköğretim 1. kademede yaratıcı drama yönteminin öğrencilerin akademik başarılarına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Kafkas Üniversitesi, Kars.
• Karadağ, E. (2005). Eğitim yönetimi ve öğretim yöntemleri ilişkisi kapsamında drama yönteminin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Karapınarlı, R. (2007). İlköğretim 7. sınıf matematik dersinde yaratıcı drama yönteminin öğrencilerin başarıları ve kalıcılık düzeyine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Muğla Üniversitesi, Muğla.
• Kaya Güler, İ. (2008). İlköğretim dördüncü sınıf Türkçe dersinde yaratıcı drama yönteminin etkililiği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, On Dokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Kayhan, H. C. (2009). Creative drama in terms of retaining information. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1, 737–740.
• Küçükahmet, L. (1995). Öğretim ilke ve yöntemleri (Genişletilmiş Altıncı Baskı). Ankara: Gazi Büro Kitabevi.
• Malbeleği, F. (2011). Drama yönteminin sosyal bilgiler dersi başarısına bilinçli tüketicilik üzerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Martorella, P.H. (1998). Social studies for elemantary school children developing young citiez (Second Edition). New Jersey: Prentice-Hall.
• MEB. (2008). İlköğretim 1-8. Sınıfl ar türkçe, matematik, sosyal bilgiler, hayat bilgisi ile fen ve teknoloji dersi öğretim programlarında müze ile eğitim, Ankara.
• MEB. (2017). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 4,5,6 ve 7. sınıfl ar), 9 Aralık 2017 tarihinde fi le:///C:/Users/PC-05/Downloads/201771714294390405SOSYAL%20B%C4 %B0LG%C4%B0LER%204-7%20(2).pdf adresinden alınmıştır.
• Memişoğlu, H., & Köylü, G. (2015). Sosyal bilgiler dersindeki sorunlar ve çözüm yollarına ilişkin sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri. Electronic Turkish Studies, 10 (11), 1099-1120.
• NCSS. (1993). The social studies professional. Washington DC:National Council For Social Studies.
• O’Neill, C. & Lambert, A. (1995). Drama structures: A Practical handbook for teachers, London: Hutchinson.
• Okvuran, A. (1993). Yaratıcı drama eğitiminin empatik beceri ve empatik düşünme eğilimlerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Okvuran, A. (2012). Müzede dramanın bir öğretim yöntemi olarak Türkiye’de gelişimi. Eğitim ve Bilim, (166), 170-180.
• Özer, M. (2004). İlköğretim sosyal bilgiler öğretiminde yaratıcı drama yönteminin demokratik tutumlara ve ders başarısına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• San, İ. (1990). Eğitimde yaratıcı drama. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi (Ayrı Baskı). (2), 533-582.
• San, İ. (1996). Yaratıcılığı geliştiren bir yöntem ve yaratıcı bireyi yetiştiren bir disiplin: Eğitsel yaratıcı drama. Yeni Türkiye Eğitim Özel Sayısı, 2 (7), 148-160.
• Selanik Ay, T. (2005). İlköğretim hayat bilgisi öğretiminde yaratıcı drama ve geleneksel öğretim yöntemlerinin öğrenci başarısı ve hatırda tutma düzeyi üzerindeki etkileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Sözer, N. (2006). İlköğretim 4. sınıf matematik dersinde drama yönteminin öğrencilerin başarılarına, tutumlarına ve öğrenmenin kalıcılığına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Taşkın Can, B. (2013). The effects of using creative drama in science education on students’ achievements and scientific process skills. Elementary Education Online, 12(1), 120-131.
• Tok, T. N. (2006). Etkili öğretim için yöntem ve teknikler. A. Doğanay ve E. Karip (Eds.), Öğretimde planlama ve değerlendirme içinde (s.132-177). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Toraman, Ç. & Ulubey, U. (2016). Yaratıcı drama yönteminin derse yönelik tutuma etkisi: Bir meta analiz çalışması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(1), 87-115.
• Ulubey, Ö. & Toraman, Ç. (2015). Yaratıcı drama yönteminin akademik başarıya etkisi: bir meta- analiz çalışması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), 195-220.
• Ulubey, Ö., & Gözütok, F. D. (2016). Yaratıcı drama ve diğer etkileşimli öğretim yöntemleri ile geleceğin vatandaşlık, demokrasi ve insan hakları eğitimi. Eğitim ve Bilim, 40 (182), 87-109.
• Uygungül, Ö. (2016). Yaratıcı drama yönteminin öğrencilerin öğrenme stillerine göre sosyal bilgiler dersine yönelik tutumlarına, akademik başarılarına ve kalıcılığa etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Üstündağ, T. (1997). Vatandaşlık ve insan hakları eğitimi dersinin öğretiminde yaratıcı dramanın erişiye ve derse yönelik öğrenci tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Ütkür, N. (2012). Yaratıcı drama yönteminin hayat bilgisi derslerinde kullanılmasının öğrencilerin başarı ve tutumlarına etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Yalçın, M. (2004). İlköğretim sosyal bilgiler dersinin yaratıcı drama yöntemi ile verilmesinin dersin öğrenilmesine etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Yalım, N. (2003). İlköğretim 4. sınıf fen bilgisi dersinin yaratıcı drama yöntemi ile öğretiminin öğrencilerin akademik başarılarına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Eskişehir Üniversitesi, Eşkişehir.
• Zayimoğlu, F. (2006). İlköğretim 6. sınıf sosyal bilgiler dersi “coğrafya ve dünyamız” ünitesinde yaratıcı drama yönteminin kullanımının öğrenci başarısı ve tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.