Yaratıcı Drama Yönteminin Lise Öğrencilerinin Depresif Belirti ve Öz Kavram Düzeylerine Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 1, 87 - 102, 13.02.2021

Gönül Erdoğan

Öz

Bu araştırmada yaratıcı drama çalışmalarının 11. sınıf öğrencilerinin depresif belirti ve öz kavramları üzerine olan etkileri araştırılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Ankara ilinde Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı bir lisede 11. sınıfa devam eden 32 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada ön-test- son-test kontrol gruplu deneysel yöntemden faydalanılmıştır. Yaratıcı drama uygulamaları 12 hafta, haftada bir gün, toplam 18 saat uygulanmıştır. Araştırma verileri Demografik Bilgi Formu, Çocuklar için Depresyon Ölçeği ve Piers-Harris Çocuklar için Öz Kavram Ölçeği ile toplanmıştır. Analiz için yaratıcı drama eğitiminin etkisini ölçmek amacıyla “eşleştirilmiş t testi” (paired-sample t test) kullanılmıştır. Gruplar arası karşılaştırmalar ise “bağımsız– örneklem t testi” (independent-samples t test) ile yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda yaratıcı drama eğitiminin yapıldığı deney grubunda bulunan öğrencilerin Çocuk Depresyon Ölçeği puanları anlamlı olarak düşerken, Piers-Harris Çocuklar İçin Öz Kavram Ölçeği puanlarının ise anlamlı olarak arttığı görülmüştür. Başlangıçta deney ve kontrol grubu arasında istatistiksel olarak herhangi bir farklılık bulunmazken, yaratıcı drama çalışmaları sonrasında depresif belirti ve öz kavram düzeylerinde her iki grup arasında anlamlı farklılıklar saptanmıştır. Benzer çalışmaların farklı yaş dönemlerinde ve yaş gruplarında yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yaratıcı drama, Depresif belirti, Öz kavram, Ergen

Kaynakça

• Abramson, L.Y., Matelsky, G.L. ve Alloy L.B. (1989). Hopelessness depression: A- theory based subtype of depression. Psychological Review. 96 (2), 358–372. Amerikan Psikiyatri Birliği, (2014). Ruhsal bozuklukların tanısal ve sayımsal el kitabı (DSM-5), tanı ölçütleri el kitabı. (Çev: E. Köroğlu) Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
• Adıgüzel, Ö.H. (2006). Yaşantılara dayalı öğrenme, yaratıcı drama ve süreçsel drama ilişkileri. Yaratıcı Drama Dergisi. 1 (1) 31-38.
• Adıgüzel, Ö. (2018). Eğitimde yaratıcı drama (1. bs). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Baldwin, B. (2012). With drama in mind real learning in imagined worlds. (2. bs.) London: Continuum International Publishing Group.
• Beck, A.T., Shaw, B.F. ve Rush, A.J. (1987). Cognitive therapy of depression. (The guilford clinical psychology and psychopathology series) Newyork: Guilford Press.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Deneysel desenler: ön test-son test kontrol grubu desen ve veri analizi (2. bs.). Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Buege, C. (1993). The effect of mainstreaming on attitude and self-concept using creative drama and social skills training. Youth Theatre Journal. 7(3), 19-22.
• Calear, A.L. ve Christensen, H. (2010). Review of internet-based prevention and treatment programs for anxiety and depression in children and adolescents. The Medical Journal Australia 192 (11), 12-14.
• Emunah R. (1983). Drama therapy wıth adult psychiatric patients. The Art in Psychotreapy. 10 (2), 77-84.
• Ekşi, A. (1999). Adolesanın ruhsal gelişim dönemleri ve döneme özgü sorunlar. A. Ekşi (Ed.) Ben Hasta Değilim. Ankara: Nobel Tıp Kitapevleri.
• Erdoğan, G. (2006). İlköğretim 8. sınıf (14–15 yaş) öğrencilerinin depresif belirti ve öz kavram düzeylerine yaratıcı drama çalışmalarının etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Gazi üniversitesi. Ankara https://tez.yok.gov.tr.
• Farahmand, K.F., Grant, K.E., Polo, A.J. ve Duffy, S.N. (2011). School based mental health and behavioral programs for low ıncome, urban youth: a systematic and meta analytic review. Clinical Psychology Science and Practice. 18; 372–390. https://doi.org/10.1111/j.1468-2850.2011.01265.
• Freeman, G.D., Sullivan, K. ve Fulton, C.R. (2003) Effects of creative drama on self-concept, social skills and problem behavior, The Journal of Educational Research, 96, (3), 8131-138.
• Garcia, A. (2010). Healing with action methods on the world stage. E. Leveton. (Ed). Healing collective trauma using sociodrama and drama therapy. New York: Springer Publishing Company, LLC.
• Gibb, S.J., Fergusson, D.M. ve Horwood, L.J. (2010). Burden of psychiatric disorder in young adulthood and life outcomes at age 30. Br Journal Psychiatry. 197 (2), 122–127. [PubMed: 20679264].
• Gilman, R., ve Huebner, E. S. (2006). Characteristics of adolescents who report very high life satisfaction. Journal of Youth and Adolescence, 35(3), 311–319.
• Gotlib, I.H. ve Joormann J. (2010). Cognition and depression: current status and future directions. Annual Review of Clinical Psychology. 6: 285–312.
• Hazen, E., Schlozman, S. ve Beresin, E. (2008). Adolescent psychological development: A Review. Pediatrics in Review. 29 (5), 161-168.
• Hedahl, G. O. (1980). The effects of creative drama and filmmaking on self-concept (Unpublished doctoral dissertation) University of Minnesota. USA. https://primo.lib.umn.edu/permalink/f/1q7ssba/UMN_ALMA21379305220001701.
• Kim, K. (2003) The effects of being the protagonist in psychodrama. Journal of Group Psychotherapy Psychodrama Sociometry. 55 (4) (115-27).
• Kim, Y.H. (2003) Correlation of mental health problems with psychological constructs in adolescence: final results from a 2-year study. International Journal of Nursing Studies. 40 (2), 115-124.
• King,R., Rutherford, H.J.V. (2017). Adolescence. A. Martin, M.H. Bloch, ve F. R. Volkmar (Ed.). Lewıs’s Chıld And Adolescent Psychıatry A Comprehensive Textbook. (5. bs) Philadelphia: Wolters Kluwer
• Langley, D. (2006). An introduction to dramatherapy. London: Sage Pub.
• Maughan, B., Collishaw, S. ve Stringaris, A. (2013). Depression in childhood and adolescence. Journal of the Canadian Academy of Child and Adolescent Psychiatry. 22 (1), 35-40.
• Moussavi, S., Chatterji, S., Verdes, E., Tandon, A., Patel, V. ve Ustun, B. (2007). Depression, chronic diseases, and decrements in health: results from the world health surveys. The Lancet. 370, (9590, 8–14) (851-858).
• Öner, N. (1996). Piers Harris’in “çocuklarda öz kavramı ölçeği” el kitabı. Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
• Öy, B. (1991) Çocuklar için depresyon ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi. 1(34) (132-136).
• Palabıyıkoğlu, R. (2000). Kişilik gelişiminde temel kavramlar. I. Sayıl (Ed.). Ruh sağlığı ve hastalıkları. (2. bs.) Ankara: Öncü Basımevi.
• Peter, M. (2003). Drama, narrative and early learning. British Journal of Special Education. 30 (1) (21-27).
• Peterson, A. C., Compas, B. E., Brooks-Gunn, J., Stemmler, M., Ey, S., ve Grant, K.E. (1993). Depression in adolescence. American Psychologist. 48 (2), 155-168.
• Richardson, L. ve Katzenellenbogen, R. (2005). Childhood and adolescent depression: The role of primary care providers in diagnosis and treatment. Current Problems in Pediatric and Adolescent Health Care.35 (1) 6-24.
• Rohde, P., Lewinsohn, P.M. ve Seeley, J.R. (1990). Are people changed by the experience of having an episode of depression? A further test of the scar hypothesis. Journal of Abnormal Psychology. 99:264–271. [PubMed: 2212276].
• Santrock, J. W. (2013). Adolescence. (15. bs.) New York: McGraw-Hill Education,
• Sawaya, S.A., (2013). Exploring story: a drama therapy ıntervention for adolescent ımmigrants with depression. Degree Of Master Of Arts Concordia University. Montreal, Quebec, Canada
• Somers, J. (2008). Drama ve iyi oluş: anlatı kuram ve ruh sağlığı bilincini arttırmada interaktif tiyatronun kullanımı. Yaratıcı Drama Dergisi, 1 (5), 115-141.
• Steinhausen, H. C. ve Metzke, C. W. (2001). Risk, compensatory, vulnerability, and protective factors influencing mental health in adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 30 (3), 259–280.
• Teasdale, J.D. (1983). Negative thinking in depression: Cause, effect, or reciprocal relationship? Advances in Behavior Research and Therapy. 5 (1), 3–25.
• Thapar, A., Collishaw, S., Pine, D. S., ve Thapar, A. K. (2012). Depression in adolescence. Lancet. 379 (9820), 1056-1067.
• Tram, J. M., ve Cole, D. A. (2000). Self-perceived competence and the relation between life events and depressive symptoms in adolescence: Mediator or moderator? Journal of Abnormal Psychology, 109 (4), 753-760.
• Wild, L. ve Swartz, S. (2012). Adolescence. J. Hardman (Ed.) Child and adolescent development: A South African Sociocultural Perspective. (203-244) Oxford: Oxford University Press.
• Yalom, I.D. ve Leszcz, M. (2005). The theory and practice of group psychotherapy (5. bs). New York, NY: Basic Books.