Eğitmen, Konu, Grup, Mekân Bağlamında Yaratıcı Drama ve Forum Tiyatro

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 1, 103 - 130, 13.02.2021

Selçuk Tuzcuoğlu , Ömer Adıgüzel

Öz

Bu çalışmada, Ezilenlerin Tiyatrosu’nun en bilinen tekniklerinden forum tiyatronun yaratıcı drama bileşenleri; eğitmen, konu, grup, mekân açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Tarama modelinde gerçekleştirilen çalışmada, öncelikle forum tiyatronun yaratıcısı Augusto Boal’in kaynakları temel alınmıştır. Ayrıca Augusto Boal dışında kalan forum tiyatro uygulayıcılarının ve kuramcılarının kaynakları da taramaya dâhil edilmiştir. Forum tiyatro ile ilgili elde edilen tüm dokümanlar yaratıcı dramanın bileşenleri açısından incelenmiştir. Eğitmen, konu, grup ve mekân ögeleri öncelikle yaratıcı dramadaki temel kullanımları açısından incelenmiştir. Daha sonra bu ögelerin forum tiyatroda nasıl kullanıldığı incelenmiştir. Araştırma sonucunda yaratıcı drama ve forum tiyatronun benzerlikleri ve farklılıkları sıralanmıştır. Her iki alanın da bireyi merkeze alması, özenle oluşturduğu kurgu ortamı aracılığı ile bireysel ve toplumsal bir dönüşümü sağlayabilmesi en önemli benzerlik olarak belirlenmiştir. Araştırmada forum tiyatro ve yaratıcı drama alanları arasındaki en büyük farklılığın, eğitmen-joker/kolaylaştırıcı ve konu bileşenlerinde olduğu, en büyük benzerliğin ise grup ve mekân bileşenlerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Forum tiyatro, Yaratıcı drama, Augusto Boal, Yaratıcı dramanın bileşenleri

Kaynakça

• Adıgüzel, Ö., San, İ., Domkowsky, R., Handwerg, U., Hoffmann, K., Koch, G., Marx, S. (2011, Mart). Yaratıcı Drama Eğitmenleri/Liderleri ve Tiyatro Pedagoglarının Davranış ve Tutumuna İlişkin Etik Bildirge. San. İ, Tümtürk. T. (Ed.)., 18.Uluslararası Eğitimde Yaratıcı Drama Semineri içinde (s.31-41) Antalya. Adıgüzel, Ö. (2018). Eğitimde yaratıcı drama. (2.Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Aitchison, M. (2003). Theatre: Art or action. Educational Links, 48 – 50.
• Altun, H. (2007). Augusto Boal: bir eylemcinin tiyatro güncesi – ve Anadolu’dan bir yansıma. Sahne Dergisi, Mart Nisan 2007 46-55.
• Altun, H. (2012). Mekân üzerinde mücadele: egemen(lerin) tiyatro yapılarına karşı boş uzamda direnme ve ezilenlerin belleği olarak teatral “alan dışı”nın inşası. Tiyatro Araştırmaları Dergisi, (33) 33, 7-31. doi: 10.1501/TAD_0000000281
• Aydoğdu, Ü. (2014). Rahatsız ruhların çağında tiyatronun önemi. Art-e Sanat Dergisi, 13, 213-232.
• Boal, A. (1998), Legislative theatre: Using performance to make politics. Adrian Jackson ve Candida Blaker (Çev.). Londra: Routledge.
• Boal, A. (2010). Oyuncular ve oyuncu olmayanlar için oyunlar. (3.Baskı). (B. Ataman, Ö. Öztürk, K. Rızvanoğlu Çev.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Boal, A. (2012). Arzu gökkuşağı Boal’in tiyatro ve terapi metodu. (2.Baskı). (F. Güllü, S. Yılancı, E. Aydın Çev.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Boal, A. (2014). Ezilenlerin tiyatrosu. (4.Baskı). (N. Hasgül Çev.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi. Yayınevi.
• Burleson, J. D. (2003). Augusto Boal’s theatre of the oppressed in the public speaking and interpersonal communication classrooms (Doctoral dissertation). Louisiana State University.
• Freire, P. (2016). Ezilenlerin pedagojisi. (12.Baskı). (D. Hattatoğlu, E. Özbek Çev.). İstanbul:Ayrıntı Yayınları.
• Gökdağ, E. (2002). Theatre of the oppressed and its application in Turkey (Doctoral dissertation). University of Nebraska, Lincoln.
• Gökdağ, E. (2015). Köylü tiyatrosu geleneği ve forum tiyatro: Bir model olarak Jana Sanskriti. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Gökdağ, E. (2017). Forum tiyatro uygulaması atölye çalışması notları, Eylül 2017-Aralık 2017, Eskişehir.
• Karaboğa, K. (2003). Yaşamdan oyuna, oyundan yaşama ezilenlerin pedagojisi ve tiyatrosu. Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölüm Dergisi, (2), 23-36.
• Karasar, N. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemi. (32. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kershaw, B. (2015). Radikal performans: Brecht ve Baudrillard arasında. (B. S. Şener, Çev.) Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Kurhan, Ö. F. (1990). Oyuncu ve mekân. Mimesis Tiyatro/Çeviri-Araştırma Dergisi. 3, 227-229.
• Metinnam, İ. (2011).Yaratıcı drama alanında Brian Way’in drama anlayışının incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• San, İ. (2009). Ne zaman eğitimde yaratıcı drama ne zaman tiyatro/drama?. Yaratıcı Drama Dergisi, 4(7) 5-13.
• Şener, S. (2008). Dünden bugüne tiyatro düşüncesi. (5.Baskı). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Tuzcuoğlu, S. (2019). Forum tiyatronun yaratıcı drama bileşenleri açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi. Ankara.www.tdk.gov.tr Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe sözlük
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (10.Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.