Müzelere Yönelik Yaratıcı Drama Projelerinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 2, 207 - 228, 15.07.2021

Gizem Sivrioğlu Gökhan Karaosmanoğlu

Öz

Çalışmada, Türkiye’de yaratıcı drama eğitmeni yetiştirmenin yanı sıra müze konusunda çeşitli çalışmalar yapan, müze birimine sahip olan ve kongreler düzenleyen Özel Doğaç Yaratıcı Drama Eğitmenliği/Liderliği Kursunda tamamlanan projeler incelenmiştir. 681 proje içinde müze ile ilgili toplam 16 bitirme projesinin olduğu saptanmıştır. Projeler, doküman analizi yoluyla incelenmiş, bu süreçte Yaratıcı Drama ile Tasarlanan Müze Uygulamaları İçin Değerlendirme Formu kullanılmıştır. Ortaya çıkan sonuçlar, araştırma sorularıyla paralel bir şekilde belirlenen başlıklar (katılımcılar, örneklenen müzeler, çalışma alanı, atölye başlıkları, projelerin süresi, kullanılan mekânlar) halinde değerlendirilip sunulmuştur. Değerlendirilen her bir konu başlığı tablo, grafik gibi görseller kullanılarak somutlaştırılmaya çalışılmış ve elde edilen bulgular yorumlarla desteklenmiştir. Araştırma sonucunda, katılımcı grupların sıklıkla örgün eğitimle bağlantılı bir şekilde belirlendiği; kazanımların çoğunlukla eğitim programından bağımsız bir şekilde oluşturulduğu ve incelenen çalışmaların ağırlıklı olarak tarihle ilişkilendirilen müzelerde gerçekleştirildiği belirlenmiştir. Söz konusu projelerdeki çalışma alanlarının çoğunlukla müze eğitimi, bölgenin tarihi ve kültürel önemi, tarih öğretimi, geleneksel el sanatları gibi müzeyi ve müzedeki eserleri ya da belirli bir konuyu müzede öğrenmeye dayalı çalışmalar olduğu görülmektedir. Ayrıca müze bilinci ve müze okuryazarlığına da katkı sağlayan çalışmaların yapıldığı görülmektedir. Ek olarak, müze binalarının (koleksiyonlarının bulunduğu alanlar) ve dersliklerin en sık kullanılan mekânlar olduğu, bununla birlikte müze bahçesi, müze eğitim atölyesi gibi müzelerin bir bileşeni olan diğer alanların da çalışmalarda kullanıldığı görülmüştür. Araştırma sonuçları göz önünde bulundurularak ileride yapılacak çalışmalar için öneriler geliştirilmiştir: 1. Çalışma grubuna örgün eğitim ağı ile ulaşabilecek drama eğitmenleri, katılımcı grubun eğitim ve meslekle ilgili arka planlarını çeşitlendirerek farklı gruplara ulaşabilmek için velilerle çalışmalar yapabilir; 2. Projeler yalnızca örgün eğitim ile bağlantılı olarak değil aynı zamanda toplumun farklı kesimlerine yönelik gerçekleştirilebilir. Bunun için ortak amaçlarda buluşulabilecek farklı sivil toplum kuruluşlarıyla iş birliği yapılabilir; 3. Drama eğitmenleri farklı müze türlerinde çalışma konusunda teşvik edilebilir, özellikle dramanın bir sanat eğitimi alanı olduğu düşünüldüğünde çağdaş sanat müzelerinin kullanımı desteklenebilir; 4. Projeler hem dramanın bir disiplin olarak amaçlarını yerine getirmesi hem de müzelerin toplumsal misyonunu gerçekleştirebilmesi amacıyla sosyal konular üzerine gerçekleştirilebilir.

Anahtar Kelimeler

müzede drama, müze eğitimi, çağdaş müze, yaratıcı drama, müze bilinci

Kaynakça

• Adıgüzel, Ö. (2014). Bir ders ve yöntem olarak yaratıcı drama alanında yapılan çalışma ve gelişmeler. N. Aykaç (Yay. Haz.), Ders drama yöntem drama içinde (s. 9-13). Ankara: Pegem.
• Adıgüzel, Ö. (2019a). Eğitimde yaratıcı drama. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
• Adıgüzel, Ö. (2019b). Müze eğitimi ve yaratıcı drama. Ankara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 1(1), 23-43.
• Adıgüzel, Ö., Beştepe, N. E., Metinnam, İ., Doğan, S., Başbuğ, S. ve Çetinkaya, Ö. (2019). Eğitimde drama. S. Akbıyık (Ed.). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme Genel Müdürlüğü.
• Akar-Vural, R. ve Somers, J. (2016). Hümanist ilköğretim programları için ilköğretimde drama: Kuram ve uygulama (3. Baskı). Ankara: Pegem
• Akdemir, H. ve Karakuş, M. (2016). Yaratıcı drama yönteminin akademik başarı üzerine etkisi: Bir meta-analiz çalışması. International Journal of Active Learning, 1(2), 55-67.
• Akyol, A. A. ve Köksal Akyol, A. (2017). Müzelerde ve arkeolojik alanlarda drama uygulamaları. Yaratıcı Drama Dergisi, 12(2), 105-126.
• Altınova, H. ve Adıgüzel, Ö. (2013). Yaratıcı drama yöntemiyle verilen toplumsal cinsiyet eğitimi Programının Değerlendirilmesi. Yaratıcı Drama Dergisi, 8(16), 15-32.
• Beştepe, N. E. (2017). Resim iş öğretmenliği programında müze eğitimi ve uygulamaları dersinin işlevi. Yaratıcı Drama Dergisi, 12(2), 77-86. doi:10.21612/yader.2017.014
• Bozdoğan, A. E. (2007). Bilim ve teknoloji müzelerinin fen öğretimindeki yeri ve önemi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Cai, Y. (2020). What is in a museum definition? Reflections on ICOM’s new museum definition. Museological Review. 24, 7.
• Calp, Ş. ve Seçgin, M. G. (2019). Türkiye’de yaratıcı drama alanında yapılmış tezlere yönelik betimsel bir analiz. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 23(2), 365-388.
• Cooper, C.P. ve Latham, J. (1988). The pattern of educational visits in England. Leisure Studies, Volume 7, s.255-266.
• Dilli, R. (2014). Doğa tarihi müzelerinin eğitimdeki rolü. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 40, s.81-96.
• Dilli, R. (2017). Öğretmenlerin müzelerin öğrenme ortamı olarak kullanımına ilişkin görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, Bahar 214, s.303-316.
• Hatton, A. (2012). The conceptual roots of modern museum management dilemmas. Museum Management and Curatorship, 27(2), 129-147. doi:10.1080/09647775.2012.674319
• Hooper-Greenhill, E. (1999). Müze ve galeri eğitimi. (M. Örge Evren, E. G. Kapçı, Çev.) B. Onur (Yay. Haz.). Ankara: Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları.
• International Council of Museums (2019). ICOM announces the alternative museum definition that will be subject to a vote. Erişim adresi: https://icom.museum/en/news/icom-announces-the-alternative-museum-definition-that-will-be-subject-to-a-vote/
• İlhan, A. Ç. (2017). Müze eğitimi alanında yapılmış tezler. Yaratıcı Drama Dergisi, 12(2), 93-104. doi:10.21612/yader.2017.016
• Karadeniz, C. (2017). Müze ve toplum: Müzeyle topluma ulaşmak. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(8), 19-37.
• Karadeniz, C. ve Sivrikaya, G. (2020). Müzeler. C. Laçin Şimşek (Ed.), Fen öğretiminde okul dışı öğrenme ortamları içinde (2. Baskı, s. 19-56). Ankara: Pegem.
• Karaosmanoğlu, G. (2017). Yaratıcı drama ile müzede öğrenme deneyimi: İstanbul arkeoloji müzeleri örneği. Yaratıcı Drama Dergisi, 12(2), 43-61.
• Keleşoğlu, S. ve Metinnam, İ. (2018). Yaratıcı drama eğitmenlerinin sosyal adalet tutumlarının incelenmesi. Yaratıcı Drama Dergisi, 13(2), 189-198. doi: 10.21612/yader.2018.014
• Kızılkaya, M. Ö. (2020). Prof. Dr. Ayşe Çakır İlhan ile müze eğitimi üzerine söyleşi. Journal of International Museum Education 2(1), 1-14.
• Leinhardt, G., Crowley, K. ve Knutson, K. (2002). Preface. Learning conversations in museums içinde (s. ix-xiii). Mahwah, NJ: Erlbaum.
• Metinnam, İ. ve Adıgüzel, Ö. (2019). Establishing cultural contact zones through creative drama. Betty Giannouli, Marios Koukounaras-Liagkis (Eds.), Theatre/Drama and Performing Arts in Education: 304 Utopia or Necessity? içinde (s. 303-314). Atina.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2019a, Mayıs 28). Müzede eğitim başlıyor. Erişim adresi: https://www.meb.gov.tr/ muzede-egitim-basliyor/haber/18739/tr
• Milli Eğitim Bakanlığı (2019b, Eylül 23). Kültür ve Turizm Bakanlığı ile kapmsamlı iş birliği. Erişim adresi: https://oygm.meb.gov.tr/www/kultur-ve-turizm-bakanligi-ile-kapsamli-is-birligi/icerik/756
• Okvuran, A. (2012). Müzede dramanın bir öğretim yöntemi olarak Türkiye’de gelişimi. Eğitim ve Bilim, 37(166), 170-180.
• Okvuran, A. ve Karadeniz, C. (2021). Teacher’s impact on museum education and design of new generation school and museum collaboration in Turkey. Museum Management and Curatorship, DOI: 10.1080/09647775.2021.1914138
• Onur, B. (2012). Çağdaş müze, eğitim ve gelişim: Müze psikolojisine giriş. Ankara: İmge Kitabevi
• Saraç, H. (2017). Türkiye’de okul dışı öğrenme ortamlarına ilişkin yapılan araştırmalar: İçerik analizi çalışması. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 3(2), 60-81.
• Shulman, R. (2014, 17 Kasım). Schools and museums: Interview with Daniel Willingham. Museum Questions. Erişim adresi: https://museumquestions.com/2014/11/17/schools-and-museums interview-with-daniel-willingham/
• Stapp, C. B. (1992). Defining museum literacy. S. K. Nichols (Ed.), Patterns in practice selections from the Journal of Museum Education içinde (s. 112-117). ABD: Routledge
• Tatar, N. ve Bağrıyanık, K. E. (2012). Fen ve teknoloji dersi öğretmenlerinin okul dışı eğitime yönelik görüşleri. İlköğretim Online, 11 (4), s.883-896.
• Ulubey, Ö. ve Toraman, Ç. (2015). Yaratıcı drama yönteminin akademik başarıya etkisi: Bir meta-analiz çalışması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32). 195-220.
• Winston, J. ve Miles, T. (2019). Dramaya başlamak 4-11. (P. Korkut, Çev.) Ö. Adıgüzel (Yay. Haz.). Ankara: Pegem.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yükseköğretim Kurulu. (2018). YÖK Öğretmen Yetiştirme Lisans Programları. Erişim adresi: https://www. yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/yeni-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari