Sosyal Bilgiler Dersinde Drama Yöntemi ile Çevresel Bilincin Geliştirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 18 Sayı: 1, 21 - 40, 10.03.2023

Ahmet Tokmak , Mehmet Karamık , Genç Osman İlhan

Öz

Araştırmada sosyal bilgiler dersi kapsamında drama yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen etkinliklerin çevresel tutum bağlamında öğrencilerin duygu, düşünce ve eylemde bulunmaya istekliliklerine etkisi incelenmiş, çalışmaya dahil edilen öğrencilerin çevre sorunlarına ve sosyal bilgiler dersinde drama yönteminin kullanılmasına ilişkin görüşleri toplanmıştır. Araştırma karma yöntem ilkeleri doğrultusunda iç içe gömülü desen ile yürütülmüştür. Araştırmanın nicel boyutunda deneysel desenlerden ön test - son test tek gruplu desen kullanılmıştır. Çalışma grubu 26 ortaokul 7. sınıf öğrencisinden oluşmaktadır. Nicel veriler çevresel tutum ölçeği ile toplanmıştır. Nitel verilerin toplanmasında ise araştırmacı tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu ve etkinlik günlükleri kullanılmıştır. Nicel verilerin analizinde ön test ve son test puanlarının normal dağılım gösterdiği tespit edildiğinden eşleştirilmiş iki örneklem t testi, nitel verilerin analizinde ise içerik analizi ve betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Nicel ve nitel analizler sonunda elde edilen test sonuçları, kodlamalar ve frekanslara yönelik bulgular tablolar halinde sunulmuştur. Bazı öğrenci cevapları kesitler halinde verilmiştir. Çalışma sonuçlarına göre sosyal bilgiler dersinde drama yöntemi ile gerçekleştirilen etkinliklerin öğrencilerin çevresel bilinçlerinin geliştirilmesinde olumlu yönde anlamlı bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin çevre sorunlarına yönelik görüşlerinin uygulamalar sonunda çeşitlendiği ve bu konuda bilgi birikimlerinin arttığı belirlenmiştir. Öğrencilerin sosyal bilgiler dersinde drama yönteminin kullanılmasına yönelik görüşlerinin ağırlıklı olarak olumlu yönde olduğu belirlenmiş, derslerin bu şekilde daha akılda kalıcı, eğlenceli geçtiğini belirttikleri görülmüştür. Ancak sınırlı sayıda öğrencinin ise drama etkinliklerinin gerginlik verici ve zaman alıcı olduğunu belirttikleri tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda farklı dersler ve öğrenci grupları kapsamında drama yöntemi ile uygulamalar yapılması ve sonuçların farklı değişkenler açısından incelenmesine yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler eğitimi, Drama, Çevre bilinci, Çevresel tutum

Kaynakça

• Adıgüzel, F. B. (2017). “Yaratıcı Dramayla Kitap Kurdu Olunur mu?” Çocuk Kitaplarıyla Okuma Sevgisi ve İlgisi Kazandırma . Ana Dili Eğitimi Dergisi , 5 (3) , 367-394 . DOI: 10.16916/aded.331238
• Ak, M. M. & Oruç, Ş. (2022). Sosyal Bilgiler Derslerinde Oyunlaştırma . Uluslararası Ders Kitapları ve Eğitim Materyalleri Dergisi , 5 (1) , 22-37 . DOI: 10.53046/ijotem.1112220
• Akgül, G. , Atalan-ergin, D. & Uzunpınar, S. (2021). Üstün Yetenekli Ergenlerde Problemli İnternet Kullanımı ve Siber Zorbalık: Drama Temelli Bir Müdahale Programının Etkililiği . Yaratıcı Drama Dergisi , 16 (2) , 167-190 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ydrama/issue/69156/1095169
• Aktaş, V., Tokmak, A. ve Kara, İ. (2021). Sosyal bilgiler ders kitaplarının küresel sorunlar açısından incelenmesi: Fransa ve Türkiye örneği. Öğretmen Eğitiminde Yenilikçi Araştırmalar Dergisi, 2(3), 266-289. https://doi.org/10.29329/jirte.2021.408.6
• Ayna, D., & Günday, R. (2022). Yaratıcı Drama Tekniği Kullanımının 8. Sınıf İngilizce Dersi Okuma Becerisinin Geliştirilmesinde Başarıya Etkisi. Ondokuz Mayis University Journal of Education, 41(1).
• Bahar, Y., & Bümen, N. T. (2022). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarında Kaynaşıklık Üzerine Sistematik Bir Analiz. Yaşadıkça Eğitim, 36(2), 520-554.
• Best, D. (1996). Research in drama theatre in education: The objective necessity. In J. Somers (Ed.), Drama and theatre in education: Contemporary research (pp. 3–25). North York, ON: Captus Press.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (14. Baskı). Ankara: PEGEM Akademi.
• Catterall, J. (2007). Enhancing peer conflict resolution skills through drama: An experimental study. Research in Drama Education: The Journal of Applied Theatre and Performance, 12, 163–178. http://dx.doi.org/10.1080/13569780701321013
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Routledge. ISBN 978-1-134-74270-7.
• Creswell, J. W., and Plano Clark, V. L. (2014). Karma yöntem desen seçimi. (Çev: A. Delice), Karma Yöntem Araştırmaları Tasarımı ve Yürütülmesi, s: 61-116.Anı Yayıncılık.
• Çakmak, Z. , Akgün, İ. H. & Salur, M. (2022). Sosyal Bilgiler Eğitiminde Tarih Konuları ile İlgili Yapılmış Tezlerin İncelenmesi . Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi , 21 (82) , 528-545 . DOI: 10.17755/esosder.1006417
• Çelik, K. & İlhan, G. O. (2021). Çocuk Haklarına Yönelik Eğitici Çizgi Roman: ‘’Sadece Biriyim’’ . Türkiye Eğitim Dergisi , 6 (1) , 262-279 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/turkegitimdergisi/issue/62994/945278
• Çetinkaya-aydoğdu, C. & Kırpık, C. (2021). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yaratıcı Drama Yönteminin Kullanılmasına İlişkin Öğrenci Görüşleri . Yaratıcı Drama Dergisi , 16 (2) , 285-308 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ydrama/issue/69156/1095218
• Demirbaş, İ. & Demir, F. B. (2022). 2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi Açısından İncelenmesi . Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi , 8 (1) , 1-11 . DOI: 10.29065/usakead.1036175
• Feng, M. (2022). The Use of Drama Pedagogy in Teaching Morality in a Chinese Primary School. ECNU Review of Education, 20965311221089674.
• Gezen, E. (2022). Okul Öncesi Eğitimde Yaratıcı Drama ile Öğrenmenin Önemi . Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi , 6 (2) , 490-500 . DOI: 10.47525/ulasbid.1087162
• Gümüş-Demir, Z. , Güler, K. & Sevimli, D. (2022). Yaratıcı Drama Destekli Grup Psikoterapisinin Özel Gereksinimli Çocuğu Olan Annelerin Problem Çözme ve Öznel İyi Oluş Düzeylerine Etkisi . Yaratıcı Drama Dergisi , 17 (1) , 1-16 .
• Hedges, L.V., Olkin, I. (1985). Statistical methods for meta-analysis. Orlando: Academic Press.
• İlhan, G. & Oruç, Ş. (2019). Sosyal bilgiler dersinde çizgi roman kullanımı: Teksas tarihi. Eğitim ve Bilim, 44(198), 327-341.
• Joronen, K., Konu, A., Rankin, H. S., & Astedt-Kurki, P. (2011). An evaluation of a drama program to enhance social relationships and anti-bullying at elementary school: A controlled study. Health Promotion International, 27, 5–14.
• Kara, İ., & Özdemir, N. (2020). Hazard Perception and Disaster Information of Turkish Secondary School Students. J. Educ. Black Sea Region, 6(1), 62-78
• Karabulut, Ö. & Gençtürk Güven, E. (2022). Sosyal Bilgiler Dersinde Yaratıcı Drama Yönteminin Öğrencilerin Eleştirel Düşünme ve Çevresel Duyarlıklarına Etkisi . Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , Van Yüzüncü Yıl Üniversitesinin Kuruluşunun 40. Yıl Dönümü Şubat Özel Sayısı , 295-322 . DOI: 10.33711/yyuefd.1068110
• Kılıç, M. S. & Recepoğlu, S. (2022). Sosyal Bilgiler ve Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının Pandemi Döneminde ve Öncesinde İnformal Öğrenmelerinin İncelenmesi . Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi , 42 (1) , 1-28 . DOI: 10.17152/gefad.930554
• Kırkıç, K. A. (2022). Yenilikçi Okulların Geleceği. K. A. Kırkıç (Ed.)Yenilikçi Okullarda Öğrenme ve Öğretim içinde, 325. İstanbul: Efe akademi Yayınları
• Koçyiğit, S. & Karatay, H. (2022). Ortaokullardaki Seçmeli Drama Dersinin Uygulama Sürecine Yönelik Görüşler . Yaratıcı Drama Dergisi , 17 (2) , 191-216 .
• Köksal, K. , Yaylacı, Z. , Yel, Ü. , Erbaş, S. & Kılcan, B. (2022). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının Kök Değerler Açısından İncelenmesi . Bayterek Uluslararası Akademik Araştırmalar Dergisi , 5 (2) , 74-87 . DOI: 10.48174/buaad.52.1
• Mages, W. (2010). Creating a culture of collaboration: The conception, design, and evolution of a head start theatre in-education program. Youth Theatre Journal, 24, 45–61. http://dx.doi.org/10.1080/08929091003732989
• Özalkan, G. Ş. (2021). Uzaktan Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme: Pandemi Sürecinde Sosyal Bilimler Eğitimini Yeniden Düşünmek . International Journal of Economics Administrative and Social Sciences , Sosyal Bilimler Eğitiminde Yenilikçi Yaklaşımlar Özel Sayısı , 18-26 . Retrieved from http://ijeass.gedik.edu.tr/tr/pub/issue/60097/872100
• Özata Yücel, E., & Özkan, M. (2014). Ortaokul öğrencilerine yönelik çevresel tutum ölçeği geliştirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 27-48.
• Öztürk, Ç. & Korkmaz, Ö. (2020). Teknoloji Destekli Yaratıcı Drama Etkinliklerinin Öğrencilerin Sosyal Bilgiler Dersine Dönük Tutumlarına ve Problem Çözme Becerilerine Etkisi . Yaratıcı Drama Dergisi , 15 (1) , 1-18 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ydrama/issue/60179/873033
• Saklan, E. & Karakütük, K. (2022). Türkiye’deki Suriyeli Eğitim Çağı Çocuklarının Eğitim Süreçleri Üzerine Bir Çözümleme . Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , 18 (1) , 51-76 . DOI: 10.17860/mersinefd.975386
• Sarıgöl, B. (2022). 2018 Sosyal Bilgiler Öğretim Programının Dijital Okuryazarlık Becerisi Bakımından Yeterliliğinin İncelenmesi . Kapadokya Eğitim Dergisi , 3 (1) , 8-17 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/kaped/issue/72984/1187569
• Sawilowsky, S (2009). New effect size rules of thumb. Journal of Modern Applied Statistical Methods. 8 (2): 467–474.
• Somers, j. (1994). Drama in the curriculum, London: Cassel
• Uğur, A. , Coşkun Keskin, S. & Şenel, T. (2022). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin 2018 Sosyal Bilgiler Öğretim Programına Yönelik Görüşleri . Öğretmen Eğitimi ve Öğretim , 3 (1) , 17-37 . DOI: 10.55661/jnate.985816
• Uslu, E. M., (2022). Sosyal Beceri Eğitiminde Drama Çalışmalarının Rolü. A. Oğuz, Y. Ulutürk Sakarya (Ed.). Sosyal Bilimlerde Yeni Araştırmalar VI içinde, (s. 137 - 157). Ankara: Berikan Yayınevi
• Ustaoğlu, T. (2022). Sekizinci sınıf matematik dersi EBOB-EKOK konusunun yaratıcı drama ile öğretiminin başarı ve kalıcılığa etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara
• Ütkür Güllühan, N. & Bekiroğlu, D. (2022). Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarının Karşılaştırılması: Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye Örneği . Trakya Eğitim Dergisi , 12 (2) , 787-804 . DOI: 10.24315/tred.938184
• Van de Water, M. 2021. Drama in education: why drama is necessary. SHS Web of Conferences,98, 02009.
• Yeşiltaş, E. & Akcan, C. (2022). Sosyal Bilgiler Eğitiminde Proje Tabanlı Öğrenme İle İlgili Araştırmalara Yönelik Bibliyometrik Bir Analiz . Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi , 1 (1) , 39-49 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/cebed/issue/69360/1061633
• Yılmaz, E. , Ablak, S. & Akpınar, E. (2022). Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanında Coğrafya Konuları Üzerine Yapılmış Bilimsel Yayınlara Analitik Bir Bakış . İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , 23 (1) , 365-384 . DOI: 10.17679/inuefd.1083455
• Yılmaz, S., Tuncay, C. (2022). Sosyal Bilgiler Derslerinde Drama Yöntemiyle Öğretimin Sosyal Beceri, Empatik Beceri ve Akademik Başarıya Etkisi . Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi , 17 (35) , 1154-1154 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/befdergi/issue/72631/1178690