DETERMINATION OF FACTORS INFLUENCING THE AIRLINE PREFERENCES OF AVIATION DEPARTMENT STUDENTS: A COMPARATIVE EXAMPLE FROM KONYA PROVINCE

Yıl 2025, Cilt: 23 Sayı: 4, 121 - 144, 19.12.2025

Ayça Mezde

https://doi.org/10.11611/yead.1613294

Öz

This study aims to analyze the factors influencing airline preferences among university students enrolled in aviation programs in Konya. The objective of the research is to understand the preferences of aviation students and contribute to the existing literature. The factors are categorized into three main groups: pre-flight, in-flight, and post-flight. Pre-flight factors include ticket price, ease of reservation and purchase, online check-in services, flight schedules, on-time departures and arrivals, fast check-in and boarding services, VIP-CIP lounge services, airline image, and frequent flyer programs. In-flight factors consist of comfort, in-flight entertainment systems, catering services, quality of catering, hygiene standards, and the courtesy of cabin crew. Post-flight factors encompass baggage claim time, lost baggage procedures, access to the airline's services, and car rental services. This study was conducted using an online survey method with 274 participants. The results indicate that ticket price is the most important pre-flight factor. The least important factor in this category is the VIP-CIP lounge services. During the flight, cleanliness, hygiene, and the behavior of the cabin crew were found to be the most critical factors, while in-flight entertainment services were the least important. Post-flight, the speed of resolving lost baggage issues emerged as the most significant factor, whereas affordable car rental services were identified as the least important factor.

Anahtar Kelimeler

Civil Aviation , University Students Preferences , Transportation Services , Customer Relationship Management.

Etik Beyan

Bu çalışma, araştırma etiği kurallarına uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında yer alan katılımcılardan veri toplama sürecinden önce bilgilendirilmiş onam alınmıştır. Çalışma, herhangi bir insan veya hayvan denek üzerinde zarar oluşturmamıştır. Ayrıca, bu makale Selçuk Üniversitesi tarafından düzenlenen Selçuk 9th International Conference on Social Sciences, 15-17 Aralık 2023 tarihlerinde Konya'da gerçekleştirilmiş olup, yalnızca özet metin olarak yayımlanmıştır

Teşekkür

Bu çalışmamın yayımlanması sürecinde göstereceğiniz ilgi ve destek için Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi’ne ve değerli editörlerine teşekkür ederim. Çalışmamın yayımlanmasında sağlayacakları katkılar, akademik araştırmalarımın daha geniş kitlelere ulaşmasına olanak tanıyacaktır. Destekleri için şimdiden şükranlarımı sunarım.

DETERMINATION OF FACTORS INFLUENCING THE AIRLINE PREFERENCES OF AVIATION DEPARTMENT STUDENTS: A COMPARATIVE EXAMPLE FROM KONYA PROVINCE

Öz

Bu çalışma, Konya'daki havacılık bölümlerinde öğrenim gören üniversite öğrencilerinin havayolu tercihlerinde etkili olan faktörleri analiz etmeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın hedefi, havacılık öğrencilerinin tercihlerini anlamak ve mevcut literatüre katkı sağlamaktır. Faktörler, uçuş öncesi, uçuş sırası ve uçuş sonrası olmak üzere üç ana kategoriye ayrılmıştır. Uçuş öncesi faktörler; bilet fiyatı, rezervasyon ve satın alma kolaylığı, online check-in hizmeti, uçuş tarifeleri, zamanında kalkış ve iniş, hızlı check-in ve boarding hizmeti, VIP-CIP lounge hizmetleri, havayolu imajı ve sık uçan yolcu programlarını içermektedir. Uçuş sırasında dikkate alınan faktörler, konfor, uçak içi eğlence sistemleri, ikram hizmetleri, ikram kalitesi, hijyen standartları ve kabin personelinin nezaketidir. Uçuş sonrası faktörler ise bagaj teslim süresi, kayıp bagaj işlemleri, havayolu işletmesine erişim ve araç kiralama hizmetleri olarak belirlenmiştir. Bu çalışma, çevrimiçi anket yöntemiyle 274 katılımcıdan elde edilen verilerle gerçekleştirilmiştir. Sonuçlar, uçuş öncesinde en önemli faktörün bilet fiyatı olduğunu göstermektedir. En az önemli faktör ise VIP-CIP lounge hizmetleridir. Uçuş sırasında temizlik, hijyen ve kabin ekibinin davranışları en önemli faktörler olarak öne çıkmıştır. Uçak içi eğlence hizmetleri ise en az önemli faktör olarak belirlenmiştir. Uçuş sonrasında ise kayıp bagaj işlemlerinin çözüm hızının en önemli faktör olduğu, uygun fiyatlı araç kiralama hizmetinin ise en az önemli faktör olarak belirlendiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Sivil havacılık , Üniversite Öğrencileri Tercihleri , Ulaştırma Hizmetleri , Müşteri İlişkileri Yönetimi.

Kaynakça

• Abddella, J. A., Zaki, N. M., Shuaib, K., and Khan, F. (2021) "Airline Ticket Price and Demand Prediction: A Survey", Journal of King Saud University - Computer and Information Sciences , 33(4): 375-391.
• Ahmad, M. B., Wasay, E., and Ullah, S. (2012) "Impact of Employee Motivation on Customer Satisfaction: Study of Airline Industry in Pakistan", Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business , 4(6): 531-539.
• Akbaba, A. and Dal, N. E. (2019) "Tüketicilerin Alışverişlerinde Hedonik, Faydacı ve Gösterişçi Tüketim Davranışları Hakkında Bir Araştırma", Journal of Mehmet Akif Ersoy University Social Science Institute, 11(30).
• Akgeyik, T. (2005) "Müşteri Odaklı İnsan Kaynakları Yönetimi", İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 55(1): 853-875.
• Aleksić, M., Popov Raljić, J., Gajić, T., Blešić, I., Dragosavac, M., Penić, M., and Bugarčić, J. (2022) "Factors of Airline Selection and Reflight İntention During The Pandemic/Case of Serbian Airlines Users", Frontiers in Psychology, 13, 915321.
• Armstrong, G. and Kotler, P. (2003) "Principles of Marketing", London: Prentice-Hall.
• Chen, H. T. and Chao, C. C. (2015) "Airline Choice By Passengers From Taiwan and China, A Case Study of Outgoing Passengers from Kaohsiung International Airport", Journal of Air Transport Management , 49: 53-63.
• DHMİ (2024) https://www.dhmi.gov.tr/Lists/HavaYoluSektorRaporlari/Attachments, (10.01.2024). Dube, K., Nhamo, G., and Chikodzi, D. (2020) " COVID-19 Pandemic And Prospects for Recovery of The Global Aviation Industry", Journal of Air Transport Management, 92, 102022.
• Dursun, E. M. (2008) "Havayolu İşletmelerinde Uçuş Öncesi, Uçuş Esnası ve Uçuş Sonrasında Sunulan Hizmetlerin Kalitesinin Ölçülmesi: İç Hatlarda Bir Uygulama", Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Elias, B. (2009) “National Aviation Security Policy, Strategy and Mode-Specific Plans: Background and Considerations for Congress,” Congressional Research Service, https://fas.org/sgp/crs/homesec/RL34302.pdf,(15.01.2024).
• Ellis, D. (2012) "The Importance of Choice Attributes and The Positions of The Airlines Within the South African Domestic Passenger Airline İndustry as Perceived by Passengers at Durban International Airport", Southern African Business Review, 16(2): 97-119.
• Ergün, N. (2014) "Sivil Havacılık Güvenliğinde Eğitim Standardizasyonu", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(29).
• Ertek, A., Damgacı, T. and Ertek, S. (2024) "Corporate Social Responsibility in Airline Companies: The Example of 6 February Kahramanmaraş Earthquake", Journal of Business Research-Turk, 16(4): 2287-2302. https://doi.org/10.20491/isarder.2024.1915.
• fortuneturkey (2017), https://www.fortuneturkey.com/uctan-uca-mukemmel-musteri-deneyimi, (12.04.2024).
• Fuyane, N., Xaba, M. E., and Sikwela, M. M. (2021) "Airline Preference and Choice Factors in the South African Domestic Passenger Market: An Exploratory Study", International Journal of Business and Management Studies, 13(1): 1–21.
• Gerede, E. (2002) "Havayolu Taşımacılığında Küreselleşme ve Havayolu İşbirlikleri THY AO'da Bir Uygulama", Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Gerede, E. (2006) "Havacılık Emniyeti ve Havacılık Güvenliği Kavramları Arasındaki İlişki ve Farkların Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma", Yönetim, 17(54): 26-37.
• Gilly, M. C., Stevenson, W. B., and Yale, L. J. (1991) "Dynamics of Complaint Management in the Service Organization", Journal of Consumer Affairs , 25(2): 295-322.
• Haleblian, J., Devers, C. E., McNamara, G., Carpenter, M. A., and Davison, R. B. (2009) "Taking Stock of What We Know About Mergers and Acquisitions: A Review And Research Agenda", Journal of Management, 35(3): 469-502.
• IATA (2024). https://www.iata.org/en/iata-repository/publications/economic-reports/air-passenger-market-analysis-december-2024/, (18.01.2024).
• ICAO (2023). https://www.icao.int/world-air-transport-2023, (18.01.2024).
• İslamoğlu, A. H. (2000) "Pazarlama Yönetimi (Stratejik ve Global Yaklaşım)", İstanbul: Beta Yayınları. Jill, G. (1997) "Customer Loyalty: How to Earn It, How to Keep It", SanFransisco: Jossey-Bass Publishers.
• Jones, P. (2004) "Jones, P. (2004) Flight Catering", Oxford: Butterworth Heinemann.
• Kaysari, A. (2011) "Havayolu Taşımacılığında Müşteri Memnuniyeti: Türk Havayolları Müşterileri Üzerine Bir Araştırma", Yüksek Lİsans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Kesikbaş, E. (2007) "Havaalanı Terminal İşletmeciliği ve Konya Havaalanı Uygulaması", Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Kılıçlı, Y., Kazıcı, H. Ç., and Kıpçak, E. (2023) "Yükseköğretim Kurumlarında Çalışan Performansı, Hizmet Kalitesi ve Memnuniyet", Yükseköğretim Dergisi, 13(3): 435-449.
• Korul, V. and Küçükönal, D. (2003) "Türk Sivil Havacılık Sisteminin Yapısal Analizi", Ege Academic Review, 3(1): 24-38.
• Kotler, P. (2001) "Marketing Management", United States of America: Pearson Custom Publishing.
• Lapçın, H. (2023) "Türkiye’deki Havayolu İşletmelerinde Seyahat Eden Yolcuların Havayolu Tercihlerini Etkileyen Faktörlerin Araştırılması", Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Teknik Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Eskişehir.
• Madan, S. (2020) "Türk Sivil Havacılık Sektöründeki Yolcuların Davranış Analizi ve Yolcu Memnuniyeti İle Sadakat İlişkisi:Türk Hava Yolları'nda Bir Uygulama", Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Nakip, M. and Çoban, S. (2007) "Yıldırma (Mobbing) Olgusunun İçsel Pazarlama ile İlişkisi:Nevşehir’de Bulunan Bankalar Örneği", Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1): 307-320.
• Oyman, K. (1998) "Havaalanı Yönetim Modeli ve İşleyiş Sistemleri", Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Parella, B. C. (2013) "ACRP Report 98: Understanding Airline and Passenger Choice", Wahington: The National Academies Press.
• Park, S., Lee, J. S., and Nicolau, J. L. (2020) "Understanding the Dynamics of the Quality of Airline Service Attributes: Satisfiers and Dissatisfiers", Tourism management, 81, 104163.
• Pınarbaşı, F. and Zeybek, F. (2025) "Decoding User Reviews for Low-Cost Airlines Marketing: A Global Analysis of Passenger Preferences", Journal of Aviation, 9(1): 41-52.
• Ringle, C. M., Sarstedt, M., and Zimmermann, L. (2011) "Costumer Satisfaction with Commercial Airlines, The Role of Perceived Safety and Purpose of Travel", Journal of Marketing Theory and Practice, 19(4): 459-472.
• Sak, F. S. (2024) "Passenger Service Quality Perceptions to Star Alliance Airlines", Journal of Aviation, 8(2): 128-137.
• Sarılgan, A. E. and Bakır, M. (2023) "Havayolu Taşımacılığında Havayolu İşletmesi Seçimi ve Memnuniyetin Belirleyicileri: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma", İzmir İktisat Dergisi, 38(1): 158-174.
• Sezgin, H. (1991) "Havacılık Tarihi Yayınlanmamış Ders Notları", Eskişehir: Anadolu Üniversitesi SHMYO Yayınları. Shaw, S. (1990) "Airline Marketing and Management", London: Pitman Publishing.
• SHGM. (2023) https://web.shgm.gov.tr/tr/kurumsal/4006-faaliyet-raporlarimiz, (12.01.2024).
• Soylu, İ. and Kitapcı, O. (2020) "Öfke Boyutları Şikâyet Davranışı Açısından Farklılaşır mı? Hava Yolu Sektöründe Bir Uygulama", Pazarlama İç görüsü Üzerine Çalışmalar, 4(1): 27-43.
• Taşkın, E. (2000) " Müşteri İlişkileri Eğitimi", İstanbul: Papatya Yayıncılık.
• Thomas, M. L. (1997) " A portfolio management approach to strategic airline planning (European University Studies, Series V, Economics and Management, 2052)", Berne: Peter Lang.
• turkishairlines.com. (2023) https://www.turkishairlines.com/tr-int/basin-odasi/hakkimizda/hikayemiz, (22.01.2024).
• Uryan, B. (2002) "Toplam Kalite Yönetimi", Mevzuat Dergisi (55): 1-37.
• Üzülmez, M. and Sarılgan, A. E. (2024) " Determination of Factors Affecting Transportation Mode Choice of Turkish Domestic Airline Passengers" Journal of Aviation, 8(2): 166-174.
• yokatlas.yok.gov.tr. (2025). onlisans/lisans-program, (12.12.2023).
• Zeithaml, V. A., Bitner, M. J., and Gremler, D. D. (2006) "Services Marketing: Integrating Customer Focus Across the Firm (4th ed.)", New York: McGraw-Hill Publication, USA.