ÇALIŞAN PERFORMANSI VE İŞTEN AYRILMA NİYETİ KONULARINDA ÖRGÜTSEL SİNİZM VE SOSYAL ZEKÂNIN ROLÜ

Yıl 2020, , 11 - 28, 30.06.2020

Gülay Diktaş , Mürşide Özgeldi

https://doi.org/10.11611/yead.594572

Cited By: 9

Öz

Örgütlerin karşılaştıkları en önemli sorunlardan biri, çalışma performansından memnun kaldıkları çalışanlarının ya çalışma performanslarının zaman içerisinde önem arz edecek derecede düşmesi ya da bu çalışanların işten ayrılma yönünde eğilim göstererek belli bir süre sonra işten ayrılmalarıdır. İşletmenin faaliyetleri üzerinde gerek kısa gerekse de uzun dönemde olumsuz etkiye neden olabilecek bu durumların kaynaklarının neler olduğu hususu, her dönem araştırmacıların analizlerine konu olmuştur. Bu çalışmada çalışanların işyerindeki performansını ve işten ayrılma niyetlerini etkileme potansiyeli olan örgütsel sinizm ve sosyal zekâ değişkenleri ele alınmıştır. İstanbul ilinde yer alan Reklamcılar Derneği’ne 2017 yılı itibariyle üye olan reklam ajanslarında gerçekleştirilen çalışmada örgütsel sinizm ve sosyal zekânın işletmelerde çalışanların performansını ve işten ayrılma niyetlerini yakından etkilediği bulgusuna rastlanmıştır. Bu bulgu çalışanların düşük performansından veya işten ayrılma niyetine girmesinden memnun olmayan işletmelerin, örgütsel sinizm normlarına ve sosyal zekâya daha fazla önem vermesi gerektiğine işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çalışan performansı, İşten ayrılma niyeti, Örgütsel Sinizm, Sosyal Zeka

THE ROLE OF ORGANIZATIONAL CYNICISM AND SOCIAL INTELLIGENCE ON EMPLOYEE PERFORMANCE AND INTENTION TO LEAVE

Öz

One of the most important problems faced by the organizations is that the employees whose the organization is satisfied with the work performance of them is either decreased their performance significantly in time or their tendency to quit after a certain period of time. The sources of these situations, which may have negative effects on the activities of the enterprise both in the short and long term, have been the subject of the analyzes of the researchers in each period. In this study, organizational cynicism and social intelligence variables that have the potential to affect employee performance and intention to leave are discussed. In the study, we carried out the advertising agencies, which became a member of the Association of Advertisers in Istanbul, as of 2017 and found that organizational cynicism and social intelligence closely affect the working performance and intention to leave of employees from the organizations. This finding suggests that enterprises that are dissatisfied with the weak performance of employees or the intention of quitting should pay more attention to the norms of organizational cynicism and social intelligence.

Anahtar Kelimeler

Employee performance, Intention to leave, Organizational cynicism, Social intelligence

Kaynakça

• Referans1 Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma teknikleri (6. b.). İstanbul: Sakarya Yayınları.
• Referans2 Andersson , L., & Bateman, T. (1997). Cynicism in the work place some causes and effects. Journal of Organizational Behavior, 18(5), 449-469.
• Referans3 Baron-Cohen, S., Ring, H., Wheelwright, S., Bullmore, E., Simmons , A., & Williams, S. (1999). Social intelligence in the normal and autistic brain: An FMRI study. European Journal of Neuroscience, 11, 1891-1898.
• Referans4 Bingöl, D. (2016).İnsan Kaynakları Yönetimi. 10. Baskı. İstanbul: Beta Basım Yayım.
• Referans5 Björkqvist, K., Österman, K., & Kaukiainen, A. (2000). Social intelligence - empathy = Aggression? Aggression and Violent Behavior, 5(2), 191-200.
• Referans6 Bommer, W. H., Rich, G. A., & Rubin, R. S. (2005). Changing attidues about change: Longitudinal effects of transformational leader behaviour on empoyee cynicism about organizational change. Journal of Organizational Behaviour, 26(7), 733-753.
• Referans7 Brandes, P., Dharwadkar, R., & Dean, J. W. (1999). Does organizational cynicism matter? Employee and supervisor perspectives on work outcomes. Eastern Academy of Management Proceedings, 150-153.
• Referans8 Brown, M., & Cregan, C. (2008). Organizational change cynicism: The role of employee involvement. Human Resource Management, 47(4), 667-686.
• Referans9 Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (7. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Referans10 Cho, S. Johanson, M. M. & Guchait, P. (2009). Employees Intent to Leave: A Comparison of Determinants of Intent to Leave Versus Intent to Stay. International Journal of Hospitality Management, 28(3): 374-381.
• Referans11 Çöl, G. (2008). Algılanan güçlendirmenin işgören performansı üzerine etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 35-46.
• Referans12 Dean, J., Brandes, P., & Dharwadkar, R. (1998). Organizational cynicism. The Academy of Management Review, 23(2), 341-352.
• Referans13 Doğan, T., Totan, T., & Sapmaz, F. (2009). Üniversite öğrencilerinde benlik saygısı ve sosyal zeka. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(17), 235-247
• Referans14 Dean, J., Brandes, P., & Dharwadkar, R. (1998). Organizational cynicism. The Academy of Management Review, 23(2), 341-352.
• Referans15 Goleman, D. (2015). Sosyal zeka insan ilişkilerinin yeni bilimi (5. b.). (O. Deniztekin, Çev.) İstanbul: Varlık Yayınları.
• Referans16 Gürüz, D., Yaylacı, G., Ö., (2004), Eğitimci Gözüyle İnsan Kaynakları Yönetimi, İstanbul.
• Referans17 Helvacı, M. A., & Çetin, A. (2012). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeylerininin belirlenmesi (Uşak İli örneği).
• Referans18 International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(3), 1475-1497.
• Referans19 Houkes, I., Janssen, P. P., Jonge, J., & Bakker, A. B. (2003). Specific determinations of intrinsic work motivation, emotional exhaustion and turnover intention: A multisample longitudinal study. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 76(4), 427-450.
• Referans20 Hughes, L. W., Avey, J. B., & Nixon, D. R. (2010). Relationships between leadership and followers' quitting intentions and job search behaviors. Journal of Leadership & Organizational Studies, 17(4), 351-362.
• Referans21 Kalağan, G. (2009). Araştırma görevlilerinin örgütsel destek algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Referans22 Kalağan, G., & Aksu, M. B. (2010). Organizational cynicism of the research assistants: A case of Akdeniz University. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 4820-4825.
• Referans23 Kart, M. E. (2015). Örgütsel sinizm bağlamsal performans ve etik ideoloji (2 b.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Referans24 Kirkman, B. L., & Rosen, B. (1999). Beyond self management antecendents and consequences of team empowerment. Academy of Management Journal, 42(1), 58-74.
• Referans25 Lee, T. W., & Mowday, R. T. (1987). Leaving an organization: An emprical investigation of Steers and Mowday's model of turnover. Academy of Management Journal, 30(4), 721-743.
• Referans26 Mobley, W. H., Horner, S. O., & Hollingsworth, A. T. (1978). An evaluation of precusors of hospital employee turnover. Journal of Applied Psychology, 63(4), 408-414.
• Referans27 Nair, P., & Kamalanabnan, T. J. (2010). The impact of cynicim on ethical intentions of Indian managers: The moderating role of seniority. Journal of International Business Ethics, 3(1), 12-29.
• Referans28 Naus, F., Iterson, A., & Roe, R. (2007). Organizational cynicism: Extending the exit, voice, loyalty, and neglect model of employees' responses to adverse conditions in the workplace. Human Relations, 683-717.
• Referans29 Neves, P. (2012). Organizational cynicism: Spillover effects on supervisor-subordinate relationship and performance. The Leadership Quarterly, 23(5), 965-976.
• Referans30 Onay, M., & Kılcı, S. (2011). İş stresi ve tükenmişlik duygusunun işten ayrılma niyeti üzerine etkileri: Garsonlar ve aşçıbaşılar. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 363-372.
• Referans31 O'Sullivan, M., Guilford, J., & DeMille, R. (1965). The measurement of social intelligence. U.S. Department of Health, Education and Walfare Office Office of Education, Report from the Pyschological Labarotary the University of Southern Colifornia .
• Referans32 Örücü, E., & Özafşaroğlu, S. (2013). Örgütsel adaletin çalışanların işten ayrılma niyetine etkisi Güney Afrika Cumhuriyeti'nde bir uygulama. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(23), 335-358.
• Referans33 Pelit, N., & Pelit, E. (2014). Örgütlerde kanser yapıcı iki başat faktör: Mobbing ve örgütsel sinizm (Teori - süreç ve örgütlere yansımaları). Ankara: Detay Anatolia Akademik Yayıncılık.
• Referans34 Polat, M., & Meydan, C. (2010). Örgütsel özdeşleşmenin sinizm ve işten ayrılma niyeti ile ilişkisi üzerine bir araştırma. Savunma Bilimleri Dergisi, 9(1), 145-172.
• Referans35 Saban, A. (2002). Çoklu zeka teorisi ve eğitim (2. b.). Ankara: Nobel Yayın.
• Referans36 Silberman, M., & Hansburg, F. (2000). People smart developing your interpersonal intelligence. San Francisco: Berrett-Koehler.
• Referans37 Silvera, D., Martinussen, M., & Dahl, T. I. (2001). Tromso social intelligence scale a self-report measure of social intelligence. Scandinavian Journal of Psychology(42), 313-319.
• Referans38 Tavşancıl, E. (2005). Tutumların ölçülmesi SPSS veri analizi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Referans39 Tokgöz, N., & Yılmaz, H. (2008). Örgütsel sinisizm: Eskişehir ve Alanya'daki otel işletmelerinde bir uygulama. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 283-305.
• Referans40 Turunç, Ö. (2010). Organizasyonlarda kontrol algılarının örgütsel özdeşleşme ve iş performansına etkisi. C.Ü. İktisadi İdari Bilimler Dergisi, 11(1), 251-269.
• Referans41 Turunç, Ö., & Çelik, M. (2010). Örgütsel özdeşleşme ve kontrol algılamalarının çalışanları işten ayrılma niyeti ve performansına etkileri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(3), 163-181.
• Referans42 Tutar, H., & Altınöz, M. (2010). Örgütsel iklimin işgören performansı üzerine etkisi ostim imalat işletmeleri çalışanları üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 65(2), 196-218.
• Referans43 Wilkerson, J. M., Evans, W., & Davis, W. D. (2008). A test of coworker's influence on organizational cynicism, bad mouthing and organizational citizenship behavior. Journal of Applied Social Psychology, 38(9), 2273-2292.
• Referans44 Yermentaeyeva, A., Aureova, M., Uaidullakyzy, E., Almira, A., & Muldabekova, K. (2014). Social intelligence as a condition for the development of communicative competence of the development of communicative competence of the future teachers. Procedia-Social And Behavioral Sciences, 116, 4758-4763.