TÜRKİYE’DEKİ İŞLETME FAALİYETLERİNDE RİSKLERİ YÖNETEBİLMEKTE BASİRETLİ TACİR OLMANIN GEREKLİLİKLERİ VE TAMAMLAYICILARI HAKKINDA ÖNERİLER

Yıl 2020, , 151 - 172, 31.12.2020

Resül Yazıcı , Ayla Yazıcı

https://doi.org/10.11611/yead.607386

Öz

Türk
Ticaret Kanununda yer alan “Basiretli Tacir” kavramının içeriklerine sahip
olmak bir ticari işletmeyi kurmak ve etkin bir şekilde işletmek için en temel
gerekliliktir.  Kanundaki ifadesiyle “Her
tacirin, ticaretine ait bütün faaliyetlerinde basiretli bir iş adamı gibi
hareket etmesi gerekir” şeklindeki düzenleme, iş hayatına ait tüm riskleri
öngörebilmeyi ve bunların ortadan kaldırılabilmesi için gerekli tüm önlemleri
alarak işletmeyi yönetebilmeyi kapsamaktadır. Fakat işletmelerin çeşitli
nedenlerle karşı karşıya kaldıkları başarısızlıklar, işletme sahip veya
yöneticilerinin basiretli olmaları konusunda nasıl bir sorun var dedirtiyor. Bu
bağlamda çalışmanın amacı, kanunda
yer alan basiretli tacir kavramını ve teorideki işletme başarısızlığının
nedenlerini dikkate alarak, işletme sahip ve yöneticilerinin sahip olması
gereken özelliklere ne kadar sahip olduklarını, riski yönetmede kullanması
gereken araçları kullanıp kullanmadıklarını tespit etmek ve bu tespitler
ışığında öneriler geliştirmektir. Bu önerilerin basiretli tüccar tipinin
oluşumuna nasıl önemli katkılar vereceği, neler gerekeceği Almanya’daki
başarılı işletme örneği olan Mittelstand ile aktarılmaya çalışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Basiretli Tacir, Düzenleyici Denetleyici Kurumlar, Kriz Ekonomisi, Kurumsal Yönetim

THE ASSESSMENT OF THE PRUDENT MERCHAND CONCEPT FROM THE PERSPECTIVE OF RISK MANAGEMENT EFFECTIVE ON THE SUCCESS OF BUSİNESS OPERATIONS IN TURKEY

Öz

To have the content of the concept "Prudent Merchant" as in Turkish Commercial Code, is the most basic requirement to establish a commercial business and to operate efficiently. As stated in the law, "Every merchant should act as a prudent businessman in all activities related to his trade", covers being able to foresee all the risks related to his business life and to manage the business by taking all necessary measures to eliminate them. However, the failures faced by companies for various reasons arises the question “what kind of a problem” concerning to be a prudent owner or manager of a business. In this context, the aim of the study is, by considering the concept prudent merchant as it is stated in the law and the reasons of business failures in theory, to determine how much business owners and managers have the characteristics they should have, and whether they use the required tools to manage risk. According to the findings recommendations will be developed. How these suggestions will have important contributions to the formation of a prudent merchant type and what else will be required, will be tried to conveyed with Mittelstand, an example of successful business in Germany. 

Anahtar Kelimeler

Prudent Merchant, Regulatory Supervisory Institutions, Crisis Economy, Corporate Governance, Restructuring

Kaynakça

• Acemoğlu, D. ve Robinson, J. A. (2016) “Ulusların Düşüşü Güç, Zenginlik ve Yoksulluğun Kökenleri”, Çeviren: Faruk Rasim Velioğlu, 11. Baskı, İstanbul, Doğan Kitap.
• Adenauer, C. vd. (2007) “Der Mittelstand in der Bundesrepublik Deutschland: Eine Volkswirtschafliche Bestandsaufnahme, Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie”, Dokumentation Nr. 561, Berlin.
• Akçaoğlu, E. (2019) “Güven Değer Yaratır”, https://www.netizenlist.com/guven-deger-yaratir (29.06.2019)
• Aktaş, R., Doğanay, M., ve Yıldız, B. (2003) “Mali Başarısızlığın Öngörülmesi: İstatistiksel Yöntemler ve Yapay Sinir Ağı Karşılaştırması”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt: 58, S. 4, 1-24.
• Alkin, E. (2010) “Kapitalizm, Finansal Serbestlik ve Parasal Ekonomi: Bir Sistem Eleştirisi”, Maliye ve Finans Yazıları, 1 / 88, 9-34. Arslan, E. (2011) “Bağımsız Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar: Türkiye Uygulaması”, Bütçe Dünyası Dergisi, Sayı 35, 2011 / 1, 166-187.
• Aydın, N., Başar, M., ve Coşkun, M. (2011) “Finansal Yönetim”, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Boyacıoğlu, M.A., Kara, Y., ve Baykan, Ö.K. (2009) “Predicting bank financial failures using neural networks, support vector machines and multivariate statistical methods: A comparative analysis in the sample of savings deposit insurance fund (SDIF) transferred banks in Turkey”, Expert Syst. Appl., 36 (2): 3355-3366. https://dblp.uni- trier.de/db/journals/eswa/eswa36.html , (17.02.2019)
• Buchanan, J. (1972) “What is the Samaritan’s Dilemma and why does it matter?”, https://iharvestblog.com/2016/11/14/what-is-the-samaritans-dilemma-and-why-does-it-matter/ (18.05.2019)
• Ceylan, A. ve Korkmaz, T. (2010) “İşletmelerde Finansal Yönetim”, Bursa: Ekin Basın Yayın Dağıtım.
• Erkan, N. vd. (2014) “KOBİ Destekleri Ülke İncelemeleri (Almanya, İngiltere ve Belçika)”, ed. İrge Şener, Esnaf ve Sanatkârlar Destek Sistemi (ESDES) Projesi Yurtdışı İncelemeleri, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Yayını.
• Esener, S.Ç., Biber, A.E., ve Darıcı, B. (2017) “Orta Gelir Seviyesindeki Ülkelerde Kamusal Risk, Bürokratik Yapı ve Fiziki Sermayenin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri”, Maliye Dergisi, Temmuz-Aralık 2017; 173: 362-386.
• Gedikli, A. ve Erdoğan, S. (2016) “Katılım Bankacılığı: Türkiye ve Dünya Uygulaması”, İslam Ekonomisi ve Finansı, Editörler: Seyfettin Erdoğan, Ayfer Gedikli ve Durmuş Çağrı Yıldırım, İstanbul: Umuttepe Yayınları, 195-248.
• Gerstenberger, J. (2018) “Kreditverhandlungen – Warum So Viele KMU Darauf Verzichten”, KfW Research Nr. 207. https://www.kfw.de (05.04.2019)
• Gümüş, M. A. (2016) "6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) m.18/II’de Yer Alan “Basiretli İş Adamı (Tacir) Davranışı” Ölçütünün İyiniyetin (TMK m.3) Varlığının Belirlenmesindeki İşlevi", Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 22 (2016): 1221-1240.
• Herr, H. ve Nettekoven, Z.M. (2017) “The Role of Small and Medium-Sized Enterprises in Development: What Can be learned from the German Ezperience”, Friedrich Ebert Stiftung Yayını.
• Institut für Mittelstandforschung. https://www.ifm-bonn.org (02.01.2019)
• İçerli, M.Y. ve Akkaya, G.C. (2006) “Finansal Açıdan Başarılı Olan İşletmelerle Başarısız Olan İşletmeler Arasında Finansal Oranlar Yardımıyla Farklılıkların Tespiti”, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 20, Sayı: 1, 413-421.
• Kama, Ö. (2011) “Yeni Kurumsal İktisat Okulunun Temelleri”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 13/2 (2011). 183-204.
• Kara, E. (2017) “Ticaret Kanunlarının Varsayımsal İnsanı: Amerikan Ticaret Kanununda Reasonable Man ile Türk Ticaret Kanununda Basiretli Tacir”. D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Şeref ERTAŞ’a Armağan, C. 19, Özel Sayı-2017, s. 2127-2163.
• Karacan, S. ve Savcı, M. (2011) “Kriz Dönemlerinde İşletmelerin Mali Başarısızlık Nedenleri”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (21) 2011 / 1, 39-54.
• Kılıç, Y., ve Seyrek, H.İ. (2012) “Finansal Başarısızlık Tahmininde Yapay Sinir Ağlarının Kullanılması: İmalat Sektöründe Bir Uygulama” https://www.researchgate.net/publication/296705043 (23.06.2019).
• Kocaman, B.E., Hazar, A., ve Babuşcu, Ş. (2017) “Türk Bankacılık Sektöründe Yapılandırılan Kredilerin Banka Karlılık ve Verimliliğine Etkisi”, 21. Finans Sempozyumu Balıkesir, 18-21 Ekim 2017.
• Korkmaz, S. (2015) “Impact of Bank Credits on Economic Growth and Inflation”, Journal of Applied Finance & Banking, vol. 5, no. 1, 2015, 57-69 ISSN: 1792-6580 (print version), 1792-6599 (online) Scienpress Ltd.
• Köylüoğlu, B. (2019) “Kurumsal Yapılandırma Vakalarının Analizi”, https://www.stratejivefinans.com/single-post/2018/04/16/Kurumsal- Yap%C4%B1land%C4%B1rma-Vakalar%C4%B1n%C4%B1n-Analizi (29.06.2019)
• Minsky, H.P. (2008) “Stabilizing An Unstable Economy”, The McGraw Hill Companies.
• North, D. C., (2010) “Kurumlar, Kurumsal Değişim ve Ekonomik Performans”, İstanbul: Sabancı Üniversitesi Yayınları, İkinci Basım.
• Okka, O. (2009) “Analitik Finansal Yönetim”, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Özüdoğru, H. ve Çetin, Ç. (2017) “Türkiye’de Sigortacılıkta Güncel Sorunlar”, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 52 (2), 57-70.
• Parella, J.F. ve Hernandez, G.C. (2018) “The German Business Model: The Role of the Mittelstand”, Journal of Management Policies and Practices, Vol 6 (1), 10-16.
• Reinhart, C.M. ve Rogoff, K.S. (2010) “Bu Defa Farklı - Finansal Çılgınlığın 800 Yıllık Tarihi”, (Çeviri: Levent Konyar). İstanbul. NTV Yayınları.
• Rodrick, D. (2014) “Kaliteli Büyümeye Yönelik Kurumlar: Nelerdir ve Nasıl Kazanılır?”, Kalkınmada Yeni Yaklaşımlar, Yayına Hazırlayanlar: Ahmet Faruk Aysan, Devrim Dumludağ, Ankara: İmge Kitabevi, 37-65.
• Roubini, N. ve Mihm, S. (2012) “Kriz Ekonomisi - Dünya Ekonomisinin Çöküşü ve Geleceği”, (Çeviri: Işıl Tezcan). İstanbul: Pegasus Yayınları.
• Schwartz, M. (2018) “Keine Anzeichen von Müdigkeit: Mittelstand im Inland und Ausland auf Wachstumskurs, KfW Mittelstandspanel 2018, KfW Bankengruppe, Frankfurt”, http://www.kfw.de (05.04.2019)
• Simon, H. (2012) “Deutschlands Starke hat 13 Gründe”, Frankfurter Allgemeine Gazetesi, 14.10.2012. https://www.faz.net (02.01.2019)
• Sönmez, F.E. ve Uysal, D. (2018) “Finansal İstikrarsızlığın Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: BRICT Ekonomileri”. Business and Economics Research Journal, Volume 9 Number 1, 25-48.
• Takan, M. (2001) “Bankacılık Teori Uygulama ve Yönetim”. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Uralcan, G.Ş. (2011) “Finansal Eğitim Ulusal Stratejisi Oluşumunda Özel Sigorta Sektörüne Yönelik Eğitimlerde Önem Taşıyan Makro Analizler”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 12, Sayı 2, 113-137.
• Venhor, B. ve Meyer, K.E. (2007) “The German Miracle Keeps Running: How Germany’s Hidden Champions Stay Ahead in the Global Economy”, Institute of Management Berlin, Working Paper No. 30, ed. Gert Bruche, Hansjörg Herr, Friedrich Nagel and Sven Ripsas.
• Yazıcı, A. ve Yazıcı, R. (2017) “İşletmelerde Kurumsal Değişim ve Ekonomik Kalkınmada Kalite Yönetim Sistemlerinin Önemi: Türkiye Örneği” Journal of Current Researches on Business and Economics, 7 (2), 17-26.