ÜST YÖNETİMİN İŞ GÜVENLİĞİ BAĞLILIĞINI AÇIKLAYAN DEĞİŞKENLERİN GÜVENLİK KÜLTÜRÜ ÇERÇEVESİNDE İNCELENMESİ: DENİZLİ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 1, 290 - 313, 30.09.2018

Bülent Arpat

https://doi.org/10.11611/yead.441998

Cited By: 1

Öz

Bir işyerinde çalışanların sağlığı
ve güvenliği için alınacak önlemlerin temel sorumluluğu organizasyonun
yönetimine aittir. Organizasyonlarda yönetim organlarının güvenliğe bağlılığı
ve bu bağlılığın çalışan nezdinde algılanma biçimi, güvenlik kültürünün
tesisine de katkı sağlayacak önemli bir indikatördür. Araştırmanın amacı,
çalışan algılarında yöneticilerinin iş güvenliği adanmışlığı (bağlılığı) düzeyi
ve bunu etkileyen faktörleri tespit etmektir. Yönetimin Güvenlik Bağlılığına (YGB)
etkisi incelenecek değişkenler, güvenlik kültürü literatüründen
alıntılanmıştır. Araştırma deneysel olmayan yöntemde, kesitsel yapıda ve nicel
araştırma desenine uygundur. Araştırmada veri toplama amacıyla anket yöntemi
kullanılmıştır. Uygulama, beşli Likert cevap bileşenini içeren 48 soru ile
yapılmıştır. Araştırmanın analizlerinde betimsel ve çıkarımsal istatistiki
yöntemler birlikte kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre belediye özelinde
yönetimce yürütülecek güvenlik teşviki, güvenlik liderliği ve güvenlik eğitimi
faaliyetleri, çalışan nezdinde yönetimlerinin güvenlik bağlılığını %66,2
oranında açıklamaktadır. Bu sonuca göre belediyelerde, yönetimce çalışanların
güvenliğe yönelik olarak teşvik edilmesi, etkili güvenlik liderliği yürütülmesi
ve güvenlik eğitimlerinin öncelikli güvenlik eylemleri olarak düzenlenmesi
gereklidir.

Anahtar Kelimeler

Yönetimin Güvenlik Bağlılığı, Güvenlik Kültürü, İş Sağlığı ve Güvenliği

THE RESEARCH OF VARIABLES EXPLAINING THE WORK SAFETY COMMITMENT OF SENIOR MANAGEMENT IN THE CONTEXT OF SAFETY CULTURE: THE INSTANCE OF DENİZLİ METROPOLITAN MUNICIPALITY

Öz

The basic responsibility of the measures to be taken for the health and safety of employees in a workplace belongs to the management of the organization. The management commitment to safety (YGB) of the directors in organizations and the manner in which this commitment is perceived in the workforce is an important indicator to contribute to the establishment of safety culture. The purpose of the study is to determine the factors affecting the management commitment to safety of the managers in the employee perceptions. Variables to be examined in YGB are quoted from the safety culture literature. The research is non-experimental, cross-sectional and quantitative research design. Survey method was used in data collection methods. The application was conducted with 48 questions, including a five-point Likert response component. Descriptive and inferential statistical methods were used together in the analysis of the research. According to the results of the survey, safety incentive, safety leadership and safety training activities to be carried out by the municipality-specific management explain the management commitment to safety 66,2%. According to this conclusion, municipalities need to encourage management to work towards security, to carry out effective safety leadership and safety trainings as priority safety actions

Anahtar Kelimeler

Management Commitment to Safety, Safety Culture, Work Safety and Health

Kaynakça

• Akalp, G., N. Yamankaradeniz (2013) “İşletmelerde Güvenlik Kültürünün Oluşumunda Yönetimin Rolü ve Önemi”, Sosyal Güvenlik Dergisi, C.3. S.2. 96-109.
• Alıcı, O. V. (2017) “Büyükşehir Belediyelerinin Koordinasyon Görevi: Aykome ve Ukome Uygulamaları” Gümüşhane Üniversitesi, SBE Dergisi. C:8. S:21. 259-277.
• Alpar, R. (2011) “Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemler”, Detay Yayıncılık. Ankara.
• Arpat, B., N.S. Öter (2016) “Belediye Çalışanlarında Güvenlik Kültürü Algısı: Bir Büyükşehir Belediyesi Örneği”, 8. İş Sağlığı ve Güvenliği Konferansı, ÇSGB. İstanbul.
• Arpat, B. (2015) “İş Güvenliği Kültürünün İş Kazalarına Etkileri: Metal Sektörü – Denizli İli Örneği”, Sakarya Üniversitesi, ÇEEİ, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Bently, T. A., R. A. Haslam (2001) “A Comparison of Safety Practices Used by Managers of High and Low Accident Rate Postal Delivery Offices”, Safety Science, Volume:37. Issue:1. 19-37.
• Carder, B., P. W. Ragan (2003) “A Survey-Based System For Safety Measurement and Improvement”, Journal of Safety Research. Sayı: 34. 157-165.
• Cox, S. J., A. J. T. Cheyne (2000) “Assessing Safety Culture in Offshore Environments”, Safety Science. Sayı: 34. 111-129.
• Cooper, M.D. (2016) “Navigating the Safety Culture Construct: A Review of the Evidence”, www.researchgate.net/publication/305636897, (Erişim: 05.11.2017).
• Cooper, M.D. (2002) “Understanding and Quantifying Safety Culture: A Reciprocal Model For Success”, Professional Safety. 47(6). 30-36.
• Çalgan, Z., S. Yeğenoğlu, D. Aslan (2009) “Eczacılarda Mesleki Bir Sağlık Sorunu: Tükenmişlik”, Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi. C.29. S.1. 61-74.
• Çiftçi, B. (2016) “Türkiye’de Toplumsal Kültürün İş Güvenliği Kültürüne Etkisi”, Çalışma İlişkileri Dergisi, Cilt:7. Sayı:2. 13-40.
• Dolma, S.ve Ö. Dolma (2017) “Yapısal Eşitlik Modellemesi Eğitim Notu”, 15. Uluslararası Ekonomi Yaz Seminerleri, Pamukkale Üniversitesi, İİBF, Denizli, Türkiye.
• Dedobbeleer, N., F. Beland (1991) “A Safety Climate Measure for Construction Sites”, J. Saf. Res. 22. 97-103.
• Demirbilek, T. (2008) “İş Güvenliği Kültürü”, Legal Yayıncılık. 1. Baskı. İzmir.
• Dursun. S. (2011) “Güvenlik Kültürünün Güvenlik Performansı Üzerine Etkisi”, Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, ÇEEİ Anabilim Dalı, Doktora Tezi. Bursa.
• Falkowitz, S. (2016) “Defining Management Commitment for Safety, Predictive Solutions. An Industrial Scientific Company”, https://blog.predictivesolutions.com/blog/defining-management-commitment-for-safety, (Erişim: 08.11.2017).
• Flin, R., K. Mearns, P. O. Connor, R. Bryden (2000) “Measuring Safety Climate: Identifying the Common Features”, Safety Science, 34. 177-192.
• Glendon, A. I., D. K. Litherland (2001) “Safety Climate Factors, Group Differences and Safety Behaviour , Road Construction”, Safety Science, Sayı: 39. 157-188.
• Gökbayrak, Ş. (2003) “Belediyelerde Sunulan Kentsel Hizmetlerin Özelleştirilmesi Çerçevesinde Taşeronluk ve Çalışma İlişkileri Üzerine Etkileri”, Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi. TTB. Ekim-Kasım-Aralık. 30-37.
• Grosh, J. W., R. R. M. Gershon, L. R. Murphy, D. M. Dejoy (1999) “Safety Climate Dimensions Associated With Occupational Exposure to Blood-Borne Pathogens in Nurses”, American Journal of Industrial Medicine Supplement. 1:122-124.
• Grote, G., C. Künzler (2000) “Diagnosis of Safety Culture in Safety Management Audits”, Safety Science. 34. 131-150.
• Hämäläınen, P., J. Takala, K. L. Saarela (2006) “Global Estimates os Fatal Work-Related Diseases”, American Journal of Industrial Medicine. 50. 28-41.
• HSE, (2005) “A Reviwe of Safety Culture and Safety Climate Literature for the Development of the Safety Culture Insection Toolkit”, Research Report 367. Human Engineering.
• IAEA, (2002) “Safety Culture in Nuclear Installations: Guidance for Use in The Enhancement of Safety Culture”, IAEA-TECDOC-1329, Vienna.
• İSİG (2017), http://www.sivilsayfalar.org/rakamlarla-turkiyede-is-kazalari-ve-isci-olumleri/, (Erişim: 29.10.2017).
• İşler, M. C. (2013) “İSG Eğitimleri ile Güvenlik Kültürünün İş Kazası ve Meslek Hastalıklarının Önlenmesindeki Etkisi”, ÇSGB. İş Teftiş Kurulu Başkanlığı. İş Müfettişi Yardımcılığı Etüdü. Ankara.
• Kalaycı, Ş. (2014) “SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri”, Asıl Yayın Dağıtım.
• Kao, Chen-Shan, Wei Hung Lai, Tien Fu Chuang, Jin-Chuan Lee (2008) “Safety Culture Factors, Group Differences, and Risk Perception in Five Petrochemical Plants”, Process Safety Progress, Vol.27. No.2. 145-152.
• Lin, S. H., W. J. Tang, J. Y. Miao, Z. M. Wang, P. X. Wang (2008) “Safety Climate Measurement at Workplace in China: A Validity and Reliability Assesment”, Safety Science, Volume:46. Issue:7. 1037-1046.
• Manuele, Fred A. (2003) “On the Practice of Safety”, Third Edition. A John Wiley & Sons, Inc., Publication.
• Mashi, M. S., Chandrakantan A/I Subramaniam, J. B. Johari (2017) “The Effect of Management Commitment, Safety Rules and Procedure and Safety Promotion Policies on Nurses Safety Performance: The Moderating Role of Condireation of Future Safety Consequences”, International Business Management, 11 (2). 478-483.
• Mckinnon, Ron C. (2014) “Changing the Workplace Safety Culture”, CRC Press, Taylor&Francis Group, Boca Raton.
• Mearns, K., S. M. Whitaker, R. Flin (2003) “Safety Climate, Safety Management Practise and Safety Performance in Offshore Environments”, Safety Science, Sayı: 41.
• Muniz, B. F., J. M. M. Peon, C. J. V. Ordas (2007) “Safety Culture: Analysis of the Casual Relationships Between Its Key Dimensions”, Journal of Safety Research, Sayı:38. 627-641.
• Neal, A., M. A. Griffin, P. M. Hart (2000) “The Impact of Organizational Climate on Safety Climate and Individual Behaviour”, Safety Science, Sayı:34. 99-109.
• Ocaktan, M. E. (2009) “Bir Otomotiv Fabrikasında Güvenlik Kültürünün Değerlendirilmesi”, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Okursoy, A. & Turan, A. H. (2014) “Açımlayıcı Faktör Analizi ve Üniversite Yemekhanesinde Müşteri Memnuniyeti Üzerinde Etkili Olan Boyutların Belirlenmesi Üzerine Bir Uygulama”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 15(1). ss:65-78.
• Özdemir, M. (2016) “Belediyelerin Altyapı Hizmeti Sunumunda Vatandaş Memnuniyeti: Anamur Belediyesi Örneği”, Adnan Menderes Üniversitesi, SBE, Yüksek Lisans Tezi, Aydın.
• Özkan, T., T. Lajunen (2003) “Güvenlik Kültürü ve İklimi”, Pivolka, 2:10. 3-4.
• Özkan, Y. ve B. Arpat (2017) “Bazı Çalışma İlişkisi Değişkenlerinin Güvenlik Kültürü Üzerine Etkisi”, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, Cilt.5, S.3, 123-140.
• Özkan, Y. ve B. Arpat (2016a) “Kıdem, Unvan ve İlk Amir Değişkenlerinin Güvenlik Kültürü Üzerine Etkisi: Denizli İli-Metal Sektörü Örneği”, TİDSAD, Yıl.3, Sayı.9, 115-141.
• Özkan, Y. ve B. Arpat (2016b) “OSH Problems and Improving Suggestions in Metal Sector of Turkey Within the Perspective of Employees”, European Scientific Journal, December, Special Edition.
• Parlar, S. (2008) “Sağlık Çalışanlarında Göz Ardı Edilen Bir Durum: Sağlıklı Çalışma Ortamı”, TAF Preventive Medicine Bulletin, 7(6):547-554.
• Sungur, E. (2012) “Çalışma Hayatında Sağlık ve Güvenlik Kültürü”, Mercek Dergisi, MESS Yayınları, 134-141.
• Şencan, H. (2005) “Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik”, Seçkin Yayınevi, 1. Baskı, Ankara.
• Şerifoğlu, U.K., E. Sungur (2007) “İşletmelerde Sağlık ve Güvenlik Kültürünün Oluşturulması; Tepe Yönetimin Rolü ve Kurum İçi İletişim Olanaklarının Kullanımı”, Yönetim Dergisi, 18:58, 41-50.
• Tekin, H. (2009) “Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme”, Yargı Yayınevi, 23. Baskı, Ankara.
• Tortop, N., B. Aykaç, H. Yayman, M.A. Özer (2008) “Mahalli İdareler”, Nobel Yayın Dağıtım, Ekim, Ankara.
• Vredenburgh A. (2002) “Organizational Safety: Which Management Practices are Most Effective in Reducing Employee Injury Rates?”, Journal of Safety Research, Sayı:33, 259-276.
• Wu, T. C., C. H. Lin, S. Y. Shiau (2010) “Predicting Safety Culture: The Roles of Employer, Operations Manager and Safety Professional”, Journal of Safety Research, Sayı:41, 423-431.
• Wu, T.-C., C.-H. Chen, C.-C. Li (2008), A Correlation Among Safety Leadership, Safety Climate and Safety Performance- Journal of Loss Prevention in the Process Industries, 21(3), 307-318.
• Yumuşak, S. (2007) “İşgörende İş Stresini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 5:1, 101-112.
• Yürekli, E. & Kalfa, V.R. (2016) “Stajyer Öğrencilerin Mesleki Atılganlık Düzeylerinin Araştırılması; PAÜ Honaz Meslek Yüksekokulunda Bir Alan Araştırması”, ISVET 2016, 12-15.Ekim.2016, Hitit Üniversitesi, 684-691.
• Zhang, S., X. Shi, C. Wu (2017) “Measuring the Effects of External Factor on Leadership Safety Behaviour: Case Study of Mine Enterprises in China”, Safety Science, V.93, 241-255.