THE ANTECEDENT ROLE OF HUMAN RESOURCES PRACTICES ON INSTITUTIONALIZATION PERCEPTION

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 2, 128 - 149, 30.06.2019

Metin Işık , Berat Çiçek

https://doi.org/10.11611/yead.538120

Cited By: 3

Öz

Enterprises have a
number of purposes, such as profit generation, continuous growth, serving the
community and employing employees. In order to realize these objectives, the
institutionalization level of the enterprise is very important. There are many
indications of the institutionalization level of an enterprise one of which is
human resources practices. The basic practices of human resources such as
recruitment, training and development, performance and remuneration management
are common practices in institutionalized enterprises. In this context, our
research was carried out in the banking sector which is one of the most
successful examples of institutionalization in Turkey.  In this study, it is aimed to reveal the antecedent
effects of basic human resources practices on institutionalization perception.
For this purpose, survey data were collected from private and public bank
employees in Istanbul. As a result of the analysis of the data, it was seen
that HR practices have a positive and significant effect on the sub-dimensions
of institutionalization like making the structure and the operation normative,
providing a positive competitive advantage and continuity and
professionalization of the management. In addition to contributing to the
literature, the study is expected to offer solutions in terms of the banking
sector which is one of the most important sectors in our country

Anahtar Kelimeler

HR Practices, Institutionalization, Banking Sector

İnsan Kaynakları Uygulamalarının Kurumsallaşma Algısı Üzerindeki Öncüllük Rolü

Öz

İşletmeler
kâr elde etme, sürekli büyüme, topluma hizmet etme ve çalışan istihdam etmek
gibi birtakım amaçlara sahiptir. Bu amaçların gerçekleştirilebilmesinde ise
işletmenin kurumsallaşma düzeyi oldukça önem arz etmektedir. Bir işletmenin
kurumsallaşma düzeyini ifade eden birçok gösterge olmakla birlikte, bunlardan
birisi de insan kaynakları uygulamalarıdır. İnsan kaynaklarının işe alım, eğitim ve geliştirme, performans ve ücret
yönetimi gibi temel uygulamaları kurumsallaşmış işletmelerdeki bilinen yaygın uygulamalardır.
Bu bağlamda, araştırmamız Türkiye’de kurumsallaşmanın en başarılı
örneklerinden, bankacılık sektöründe gerçekleştirilmiştir. Çalışmada insan
kaynaklarının temel uygulamalarının, kurumsallaşma algısı üzerindeki öncüllük etkisinin
ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, İstanbul ilindeki özel
ve kamu banka çalışanlarından anket tekniğiyle veriler toplanmıştır. Verilerin
analizi neticesinde İK uygulamalarının, kurumsallaşmanın alt boyutlarından
olan; yapı ve işleyişin kurallı hale gelmesi, sürdürülebilir rekabet avantajı
sağlama, süreklilik ve yönetimin profesyonelleşmesi boyutları üzerinde pozitif
ve anlamlı bir etkiye sahip olduğu görülmüştür. Çalışmanın literatüre katkı
sunmasının yanı sıra ülkemizdeki en önemli sektörlerden olan bankacılık sektörü
açısından çözüm önerileri getirmesi de beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

İK Uygulamaları, Kurumsallaşma, Bankacı

Kaynakça

• Abdullah, Z., Ahsan, N., ve Alam, S.S. (2000) “The Effect of Human Resource Management Practices on Business Performance Among Private Companies in Malaysia”, International Journal of Business and Management, 4(6): 65-72.
• Akat, İ. ve Atılgan, T. (1992) “Sanayi İşletmelerinde Kurumsallaşma ve Şirket Kültürü, Ekonomik ve Sosyal Sorunlar-Çözüm Dizisi”, Ankara: TOBB Yayın No Genel:226; AYDB:115.
• Alayoğlu, N. (2003) “Aile Şirketlerinde Yönetim ve Kurumsallaşma”, İstanbul: Müsiad Yayınları.
• Anderson, J.C. ve Gerbing, D.W. (1988) “Structural Equation Modeling in Practice: A Review and Recommended Two-Step Approach”, Psychological Bulletin, 103(3): 411-423.
• Armstrong, M. ve Taylor, S. (2014) “Armstrong’s Handbook of Human Resource Management Practice,” Kogan: Page Publishers.
• Aylan, S. ve Koç, H. (2017) “İşletmelerin Kurumsallaşma Kriterlerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2): 564-585.
• Bartel, A.P. (1994) “Productivity Gains From The Implementation Of Employee Training Programs”, Industrial Relations: A Journal of Economy and Society. 33(4), 411-425.
• Başkurt, G. (2016) “Aile Şirketlerinin Kurumsallaşmasında Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi ve Firma Performansına Etkisi”, Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bayraktaroğlu, S. (2002) “Stratejik ve Stratejik olmayan İnsan Kaynakları Yönetimi”, İstanbul: Beta Yayınları.
• Bayram, N. (2010) “Yapısal eşitlik modellemesine giriş amos uygulamaları”, İstanbul: Ezgi Kitabevi.
• Becker, B.E. ve Huselid, M.A. (1992) “Direct Estimates of SDy and The Implications for Utility Analysis”, Journal of Applied Psychology, 77: 227-233.
• Bilgin, N. (2007) “Aile Şirketleri Kurumsallaşma Eğilimleri: Ankara Kobi Örneği”, Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bingöl, D. (2013) “İnsan Kaynakları Yönetimi”, Beta Yayınevi, İstanbul.
• Birdi, K., Clegg, C., Patterson, M., Robinson, A., Stride, C.B., Wall, T.D., ve Wood, S.J. (2008) “The Impact of Human Resource and Operational Management Practices on Company Productivity: A Longitudinal Study”, Personnel Psychology, 61(3): 467-501.
• Bjorkman, I. ve Lu, Y. (2001) “Institutionalization and Bargaining Power Explanations of HRM Practices in International Joint Ventures-The Case of Chinese-Western Joint Ventures”, Organization Studies, 22(3): 491-512.
• Burgoyne, J. (2010) Crafting a Leadership and Management Development Strategy, in (eds) J Gold, R Thorpe and A Mumford, Gower Handbook of Leadership and Management Development, Farnham: Gower.
• Can, H., Akgün, A., ve Kavuncubaşı, Ş. (2001) “Kamu ve Özel Kesimde İnsan Kaynakları Yönetimi”, (4. Baskı), Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Cappelli, P. (2008) “Talent on Demand: Managing Talent in an Uncertain Age”, Boston: MA, Harvard Business School Press.
• Cole, D.A. (1987) “Utility of Confirmatory Factor Analysis in Test Validation Research”, Journal of Consulting and Clinical Psychology, 55(4): 584.
• Coşkun Z. ve Altındağ, E. (2017) “Effects of Institutionalisation Factors and Benchmarking Techniques on the Firm Performance”, Journal of Business, Economics and Finance (JBEF), 6(2): 155-167.
• Craney, T.A. ve Surles, J.G. (2002) “Model-Dependent Variance Inflation Factor Cutoff Values”, Quality Engineering, 14(3): 391-403.
• Çakır, B.Ö. ve Bedük, A. (2013) “Çalışanların Kurumsal Kaynak Planlaması (Erp) Değerlendirmeleri ve Kurumsallaşma Algıları”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (30): 81-91.
• Çetin, C. ve Dinç Özcan, E. (2013) “İnsan Kaynakları Yönetimi”, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım Yayınları.
• Çiçek, B. ve Karakaş, E. (2015) “Girişimcilik Eğitimi Alan Adayların Kurumsallaşma Algısını Ölçmeye Yönelik Bir Araştırma”, Turgut Özal Uluslararası Ekonomi ve Siyaset Kongresi, Malatya.
• Daley, D., Vasu, M.L. ve Weinstein, M.B. (2002) “Strategic Human Resource Management: Perceptions among North Carolina County Social Service Professionals”, Public Personnel Management, 31 (3): 359-375.
• Delaney. J.T. ve Huselid, M. A. (1996) “The Impact of Human Resource Management Practices on Perceptions of Organizational Performance”, Academy of Management Journal, 39(4): 949-969.
• Delery. J.E. ve D.H. Doty. (1996) “Modes of Theorizing in Strategic Human Resource Management: Tests of Universalistic, Contingency, and Configurational Performance Predictions”, Academy of Management Journal, 39: 802–35.
• Dinç, E. ve Karakaya, A. (2014) “Muhasebe Bilgi Sistemi ve Kurumsallaşma Düzeyi Arasındaki İlişkiye Yönelik Bir Araştırma”, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14(27): 21-50.
• Dinçay, İ.H. 2016 “Aile Şirketlerinin Kurumsallaşma Süreci ve İnsan Kaynakları Yönetimine Dair Bir Alan Araştırması: Yurtbay Seramik A.Ş. Örneği”, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Doğan, S. (1998) “İşletmeleri Sürekliliğe Götüren Yol: Kurumsallaşma ve Önemi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13: 143-168.
• Erdoğan, İ. (1991) “İşletmelerde Personel Seçimi ve Başarı Değerleme Teknikleri”, İstanbul: İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayınları.
• Ersühel, E. (2012) “The Importance of The Effective Human Resources Management in the Process of Institutionalization: Case Study in Turkish Security Service Sector”, Master’s thesis, Doğuş Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Fındıkçı, İ. (1999) “İnsan Kaynakları Yönetimi”, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Fındıkçı, İ. (2008) “Aile Şirketleri”, (3. Baskı), İstanbul: Alfa Yayınları.
• Guest, D.E. (1997) “Human Resource Management and Performance; a Review of the Research Agenda”, The International Journal of Human Resource Management, 8(3): 263–276.
• Guthrie, J.P. (2001) “High-Involvement Work Practices, Turnover, and Productivity: Evidence from New Zealand”, Academy of Management Journal, 44(1): 180-190.
• Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J., Anderson, R.E., ve Tatham, R.L. (2006) “Multivariate Data Analysis (6 ed.). NJ: Upper Saddle River, Pearson Prentice Hall.
• Hu, L.T. ve Bentler, P.M. (1999) “Cutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure Analysis: Conventional Criteria Versus New Alternatives”, Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1): 1-55.
• Huselid, M.A. (1995) “The Impact of Human Resource Management Practices on Turnover, Productivity, and Corporate Financial Performance”, Academy of Management Journal, 38: 635-672.
• Huselid, M.A., Jackson, S.E., ve Schuler, R. S. (1997) “Technical and Strategic Human Resources Management Effectiveness as Determinants of Firm Performance”, Academy of Management Journal, 40(1): 171-188.
• Iacobucci, D., Saldanha, N., & Deng, X. (2007) “A meditation on mediation: Evidence that structural equations models perform better than regressions”, Journal of Consumer Psychology, 17(2): 139-153.
• Karabulut, K. (2008) “Kurumsallaşmada İnsan Kaynakları Yönetiminin Rolü ve Bir Örnek Olay Çalışması”, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Karpuzoğlu, E. (2002) “Büyüyen ve Gelişen Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma”, Hayat Yayınları, İstanbul.
• Kimberly, J. (1979) “Cultures in Organizations”, England: Oxford.
• Knoke, D. ve Kalleberg, A.L. (1994) “Job training in U.S. Organizations”, American Sociological Review, 59: 537-546.
• Kobanoğlu, M.S. 2013 “Aile İşletmelerinde Kurumsallaşma Düzeyi İle Stratejik Yönetim ve İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamaları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Erzurum Alt Bölgesinde Bir Uygulama”, Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Kondra, Z.A. (1998) “Organizational Diversity and Change in Institutional Theory”, Organization Studies, 19(5): 743-767.
• Lee, J. ve Miller, D. (1999) “People Matter: Commitment to Employees, Strategy and Performance in Korean Firms”, Strategic Management Journal. 20: 579–93.
• Lounsbury, J.W., Steel, R.P., Gibson, LW., ve Drost, A.W. (2008) “Personality Traits and Career Satisfaction of Human Resource Professionals”, Human Resource Development International, 11(4): 351-366.
• Macduffie, J.P. (1995) “Human Resource Bundles and Manufacturing Performance: Organizational Logic and Flexible Production Systems in the World Auto Industry”, Industrial and Labor Relations Review, 48(2): 197-221.
• Mizruchi, S.M. ve Fein, L.C. (1999) “The Social Construction of Organizational Knowledge: A Study of The Uses of Coercive, Mimetic, and Normative Isomorphism”, Administrative Science Quarterly, 44: 653-683.
• Mumcuk, A. 2016 “Aile Şirketlerinin Kurumsallaşmasında İnsan Kaynakları Yönetiminin Rolü: Konya İli Matbaa Sektöründeki Aile Şirketlerinde Bir Alan Araştırması”, Yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Onay, M. ve Vezneli, Z. 2011 “Aile Şirketlerinde “Kurumsallaşamama” ve İkinci Kuşağın “Duyarsızlığı”, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 167-176.
• Özçelik, G., Aybas, M., ve Uyargil, C. (2016) “High Performance Work Systems and Organizational Values: Resource-Based View Considerations”, Procedia-Social and Behavioral Sciences. 235: 332-341.
• Özgen, H. ve Yalçın, A. (2010) “İnsan Kaynakları Yönetimi Stratejik Bir Yaklaşım”, Adana: Nobel Kitabevi.
• Palmer, M. ve Winters, K.T. (1993) “İnsan Kaynakları”, (Çev. Doğan Şahiner), İstanbul: Rota Yayınları.
• Pembe, M.Ö. (2004) “Aile Şirketlerinin Kurumsallaşması Sürecinde İnsan Kaynakları Yönetiminin Rolü ve Bir Araştırma”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Pulakos, W.D. (2009) “Performance Management”, Chichester, Wiley-Blackwell.
• Sabuncuoğlu, Z. (2000) “İnsan Kaynakları Yönetimi”, Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Salanova, M. ve Schaufeli, W.B. (2008) “A Cross-National Study of Work Engagement as a Mediator between Job Resources and Proactive Behavior”, The International Journal of Human Resource Management, 19(1): 116-131.
• Sarı, E. (2010) “Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma Sürecinde İnsan Kaynakları Kırcılar ve İskender Karşılaştırması”, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Sezer, Ö., ve Ak, M. (2017) “Bilgi Çağında İnsan Kaynakları Yönetiminin Değişen Fonksiyonları”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18(2): 205-226.
• Scott, W.R. (1992) “Organizations Rational, Natural and Open Systems” (3’th Ed.), Prentice-Hall.
• Sebilcioğlu F., Koçer B., Karacar, G., Naipoğlu, S., Arkun, F. ve Koçer B. (2013) “Kurumsal yönetim İlkeleri Işığında Aile Şirketleri Yönetim Rehberi”, (5.Baskı), İstanbul: Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği Yayınları.
• Sümer, N. (2000) “Yapısal Eşitlik Modelleri: Temel Kavramlar ve Örnek Uygulamalar”, Türk Psikoloji Yazıları, 3(6): 49-74.
• Şimşek, M.Ş., Çelik, A., ve Akatay, A. (2016) “İnsan Kaynakları Yönetimi ve Kariyer Uygulamaları”, (3. Baskı), Eğitim Kitabevi, Konya.
• Taşkın, G. (2014) “Aile Şirketlerinin Kurumsallaşması Sürecinde İnsan Kaynaklarının Değişimi Bir Alan Araştırması”, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tavşancıl, E. (2010) “Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi”, (4. Baskı), Ankara: Nobel Akademi.
• Turhan, R. (2016) “Nepotizm, Kronizm ve Patronaj Eğilimlerinin Kurumsallaşma Algısı Bağlamında Analizi”, Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Uyargil, C. (2008) “İşletmelerde Performans Yönetimi Sistemi,” (2. Baskı), İstanbul: Arıkan Basım Yayım Dağıtım.
• Uzunlar, Y. 2018 “Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma, İnsan Kaynakları Yönetimi ve Performans”, Yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Walker, O.C. (1997) “The Adaptability of Network Organizations: Some Unexplored Questions”, Journal of the Academy of Marketing Science, 25(1): 75-82.
• Wall, T.D. ve Wood, S.J. (2005) “The romance of Human Resource Management and Business Performance, and The Case for Big Science”, Human Relations, 58(4): 429-462.
• Wallace, J.E. (1995) “Organizational and Professional Commitment in Professional and Nonprofessional Organizations”, Administrative Science Quarterly, 40(2): 228–255.
• Whitener, E.M. (2001) “Do “High Commitment” Human Resource Practices Affect Employee Commitment? A Cross-Level Analysis Using Hierarchical Linear Modeling”, Journal of Management, 27(5): 515-535.
• Wright, P.M., Gardner, T.M., ve Moynihan, L.M. (2003) “The Impact of HR Practices on the Performance of Business Units”, Human Resource Management Journal, 13(3): 21-36.
• Xiao, J. (1996) “The Relationship Between Organizational Factors and The Transfer of Training in The Electronics Industry in Shenzhen, China”, Human Resource Development Quarterly, 7(1): 55–73.
• Youndt, M.A., Snell, S.A., Dean Jr, J.W., ve Lepak, D.P. (1996) “Human Resource Management, Manufacturing Strategy, and Firm Performance”, Academy of Management Journal, 39(4): 836-866.
• Yu, B.B., ve Egri, C.P. (2005) “Human Resource Management Practices and Affective Organizational Commitment: A Comparison of Chinese Employees in a State‐Owned Enterprise and A Joint Venture”, Asia Pacific Journal of Human Resources, 43(3): 332-360.
• Zinbarg, R.E., Revelle, W., Yovel, I., ve Li, W. (2005) “Cronbach’s α, Revelle’s β, and McDonald’s ω H: Their Relations With Each Other and Two Alternative Conceptualizations of Reliability”, Psychometrika. 70(1): 123-133.