TÜRKİYE SEKÜLERLEŞİYOR MU TARTIŞMASINA SOSYO-POLİTİK BİR KATKI: NİLÜFER GÖLE ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 4, 281 - 295, 30.12.2019

Yunus Koç , Gökhan Topluk

https://doi.org/10.11611/yead.623264

Öz

Modernitenin siyaset, toplum, din üzerindeki etkilerine ve bu olguları
nasıl dönüştürdüğüne dair pek çok farklı yaklaşım vardır. Bu yaklaşımların odak
noktasını din ile seküler kavramları oluşturmuştur. Klasik yaklaşım, Batı modernitesinin
sekülerleştirdiğini, dinin siyasal ve toplumsal etkilerini tamamen ortadan
kaldırdığını ya da azalttığını iddia etmiştir. Klasik teze karşı yeni paradigma,
sekülerin yerine dini olanın yükselişine dikkat çekmiştir. Ancak bu iki
paradigmadan farklı olarak Nilüfer Göle, seküler ile din arasındaki ilişkiyi
Batı merkezli bir idealite yerine Batı-dışı toplumların kendine mahsus
modernleşme tecrübeleri üzerinden yeniden okumuştur. Bu çalışmada Göle’nin Türk
modernleşmesine yönelik analizleri üzerinden kamusal alanların ve mekânların
kurgulanan ve sahnelenen yüzleri değerlendirilecek; kamusal alanlardan dışlanan
merkez-kaç unsurların meydan okumaları ve bu alanlara talip olmaları sonucu
kamusal mekânları nasıl dönüştürdükleri ve kendilerinin de neye dönüştükleri
yazarın perspektifinden sekülerleşme tartışmaları bağlamında ele alınacaktır.
Çalışma konusu bağlamında yazarın değindiği temel kavram ve yaklaşımlar içerik
analizi yöntemine uygun olarak kritik edilmeye çalışılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Sekülerleşme, Dindarlık, Modernite, Batı Dışı Modernite, Melez Desenler

A SOCIOPOLITICAL CONTRIBUTION TO THE DISCUSSION WHETHER THE TURKEY IS BEING SECULARIZED: THE EXAMPLE OF NİLÜFER GÖLE

Öz

There are many different approaches to the impact of modernity on politics, society, religion and how it transforms these phenomena. Concepts of religion and secular have been the focus of these approaches. The classical approach claimed that Western modernity secularized, completely abolished or diminished the political and social influences of religion. In opposition to classical thesis, new paradigm pointed therise of the religious out rather than the secular. However, unlike these two paradigms, Nilüfer Göle re-read the relationship between secular and religion through the unique modernization experiences of non-Western societies rather than a Western-centered ideal. In this study, the fictionalized faces of public realms and will be evaluated with in the secularization context over Göle’s analyses of Turkish modernization. Basic concepts and approaches mentioned by the author in the context of the subject are studied under the content analysis method.

Anahtar Kelimeler

Secularization, Religiousness, Modernity, Non-Western Modernity, Crossbreed Patterns

Kaynakça

• Altınışık E. (2017) “Nilüfer Göle’de “Batı-Dışı Modernlik”in Bir İmkânı Olarak Türk Modernleşmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Asad, T. (2016) “Sekülerliğin Biçimleri: Hıristiyanlık İslamiyet ve Modernlik”, İstanbul: Metis Yayınları.
• Aydınalp, H. (2019) “Yeni Bir Dünyevileşme Kavramı: Özerk Dünyevileşme”, Sekülerleşme Tartışmaları, (Ed. M.A. Kirman ve V. Ertit), Ankara: Kadim Yayınları, ss.153-195.
• Bellah, R. N. (1967) “Civil Religion in America”, Daedalus Journal, 96(1): 1-21.
• Bellah, R. N. (2002) “Din İle Sosyal Bilim Arasında”, (Çev. A.Köse), Sekülerizm Sorgulanıyor, (Der. A. Köse), İstanbul: Ufuk Kitapları, ss.161-188.
• Berger, P. L. (1996) “Secularism in Retreat”, The National Interest, (46): 3-12.
• Berger, P. L. (2002) “Sekülerizmin Gerilemesi”, (Çev. A.Köse), Sekülerizm Sorgulanıyor, (Der. A.Köse), İstanbul: Ufuk Kitapları, ss.161-188.
• Berger, P. L. (2015) “Sekülerleşme Yanlışlandı”, (Çev. M. A. Kirman), Sekülerleşme: Klasik ve Çağdaş Yaklaşımlar, (Ed. M. A. Kirman ve İ. Çapcıoğlu), Ankara: Otto Yayınları, ss.25-44.
• Bruce, S. (2002) “God is Dead: Secularization in The West”, Oxford: Blackwell Publishing.
• Bruce S. (2015) “Sekülerleşme: Sistematik Bir Betimleme”, (Çev. İ. Çapcıoğlu), Sekülerleşme: Klasik ve Çağdaş Yaklaşımlar, (Ed. M. A. Kirman ve İ. Çapcıoğlu), Ankara: Otto Yayınları, ss.25-44.
• Bruce S. ve Wilson, B.R. (2017) “Seküler Toplumlarda Din 50 Yıl Sonra”, (Çev. Ö. F. Darende), Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Dellaloğlu B. F. (2019) ““Laik” ve “Seküler”in Politik Teolojisi”, Sekülerleşme Tartışmaları, (Ed. M. A. Kirman ve V. Ertit), Ankara: Kadim Yayınları, ss.31-47.
• Demir, A. (2015) “1980’lerde Türkiye’de Sosyolojinin Görünümü: Şerif Mardin ve Nilüfer Göle”, Türkiye’de Sosyolojinin Yüzyıllık Serüveni, (Ed. H. Okçay), İzmir: Duvar Yayınları, ss.1-32.
• Ertit, V. (2019) “Sekülerleşme Teorisi: Sekülerleşen Türkiye’nin Analizi”, İstanbul: Liberte Yayınları.
• Finke, R. ve Stark, R. (1988) “Religious Economies and Sacred Canopies: Religious Mobilization in American Cities 1906, American Sociological Review, pp.41-49.
• Göle, N. (1995) “İslami Hareketler ve Postmodernizm”, I. İslam Düşüncesi Sempozyumu, (Yayına Haz. M. Bekâroğlu), İstanbul: Beyan Yayınları.
• Göle, N. (1997) “Secularism and Islamism in Turkey: The Making of Elites and Counter-Elites”, The Middle East Journal, 51(1): 46-58.
• Göle, N. (1998) “Batı-Dışı Modernlik Üzerine Bir İlk Desen”, Doğu-Batı Düşünce Dergisi, 1(2): 65-74.
• Göle, N. (2002) “Batı Dışı modernlik: Kavram Üzerine”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce C.3, (Ed. T. Bora ve M. Gültekingül), İstanbul: İletişim Yayınları, ss.56-67.
• Göle, N. (2006) “Europe’s Encounter with Islam: What Future?”, Constellations Journal, 13(2): 248-262.
• Göle. N. (2010) “İç İçe Girişler: İslam ve Avrupa”, İstanbul: Metis Yayınları.
• Göle, N. (2011) “The Public Visibility of Islam and European Politics of Resentment: The Minarets- Mosques Debate”, Philosophy and Social Criticism, SAGE Publications, 37(4): 383-392.
• Göle. N. (2016a) “Mühendisler ve İdeoloji: Öncü Devrimcilerden Yenilikçi Seçkinlere”, İstanbul: Metis Yayınları.
• Göle. N. (2016b) “Modern Mahrem: Medeniyet ve Örtünme”, İstanbul: Metis Yayınları.
• Göle. N. (2017a) “İslam’ın Yeni Kamusal Yüzleri: Bir Atölye Çalışması”, İstanbul: Metis Yayınları.
• Göle. N. (2017b) “Seküler ve Dinsel: Aşınan Sınırlar”, İstanbul: Metis Yayınları.
• Göle. N. (2017c) “Melez Desenler: İslam ve Modernlik Üzerine”, İstanbul: Metis Yayınları.
• Kirman, M.A. ve Sarı, H. (2019) “Post-Seküler Toplumda Anlam Arayışını ve Tasavvufu Yol Metaforu Üzerinden Okumak”, Sekülerleşme Tartışmaları, (Ed. M. A. Kirman ve V. Ertit), Ankara: Kadim Yayınları, ss.197-218.
• Luckmann, T. (1977) “Theories of Religion and Social Change”, Annual Review of The Social Sciences of Religion, 1-28.
• Luckmann, T. (2016) “Görünmeyen Din: Modern Toplumda Din Sorunu”, (Çev. A. Coşkun ve F. Aydın), İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Marx, K. (2011) “Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı”, (Çev. S. Bellil), Ankara: Sol Yayınları.
• Özkan, Y. & Bingöl, U. (2018) “Siyasi Parti Seçim Beyannamelerinde Sosyal Politika: 2018 Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekili Seçimleri Nitel Analizi, (Ed. E. Erdoğan)”, Sakarya: Sakarya Yayınevi, ss.33-80.
• Savran, G.A. (2002) “Özel/Kamusal, Yerel/Evrensel: İkilikleri Aşan Bir Feminizme Doğru”, Praksis, (8): 255-306.
• Schmitt, C. (2014) “Siyasi İlahiyat: Egemenlik Kuramı Üzerine Dört Bölüm”, (Çev. A.E. Zeybekoğlu), Ankara: Dost Yayınları.
• Şahin, S. (2019) “Türk Sosyolojisinde Çağdaş Bir Öncül Olarak Nilüfer Göle ve Sosyolojisi”, Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karabük.
• Wallis, R. (1984) “The Elementary Forms of The New Religious Life”, London: Routledge & Kegan Paul Publishing.
• Wallis, R. ve Bruce, S. (1992) “Secularization: The Orthodox Model”, Religion and Modernization: Sociologists and Historians Debate the Secularization Thesis, (Ed. S. Bruce ), Oxford: Clarendon Pres, pp.8-30.
• Wilson, B.R. (1983) “Religion in Sociological Perspective”, Oxford: Oxford University Press.
• Wilson, B.R. (2015) “Sekülerleşme”, (Çev. A. Bayer), Sekülerleşme: Klasik ve Çağdaş Yaklaşımlar, (Ed. M. A. Kirman ve İ. Çapcıoğlu), Ankara: Otto Yayınları, ss.9-24.
• Yücedağ, İ. (2010) “Nilüfer Göle'de Batı-Dışı Modernliği Anlamak”, e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, (3): 69-82.