GIDA SATIN ALMA, SAKLAMA, TÜKETME VE GIDA GÜVENLİĞİ KONUSUNDA TÜKETİCİ DAVRANIŞLARININ BELİRLENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 18 Sayı: 2, 29 - 40, 30.06.2020

Osman Kılıç , İsmet Boz , Gamze Aydın Eryılmaz

https://doi.org/10.11611/yead.673537

Cited By: 1

Öz

Araştırmanın amacı, Samsun ili kentsel alandaki tüketicilerin gıda satın alma, saklama, tüketme ve gıda güvenliğiyle ilgili davranışlarının belirlenmesidir. Veriler, ailelerde gıda satın alma ve hazırlamada etkili olan 384 tüketiciden anket yoluyla elde edilmiştir. Araştırma sonuçları, tüketicilerin yarısından fazlasının gıda güvenliği kavramından haberdar olduklarını ortaya koymaktadır. Tüketicilerin gıda satın alırken en fazla dikkat ettikleri konular; son kullanma tarihi, marka ve ambalajdır. Tüketicilerin gıda güvenliği konusunda en sık başvurdukları bilgi kaynağı televizyondur. Regresyon analizi sonuçları kadın olmanın, eğitim süresinin ve aile gelirinin gıda güvenliği bilincini pozitif yönde etkilediğini göstermektedir. Gıda güvenliğinin sağlanması için, bütün gıdaları kapsayacak şekilde kontrol ve denetim mekanizmasının var olduğu izlenebilir bir yapının oluşturulması gerekmektedir. Bunun için yasal yaptırımlarla birlikte, gıdaların üretim ve pazarlamasında yer alan kişilerin bilinç düzeylerinin ve sosyal sorumluluklarının artırılmasına ihtiyaç vardır. Gıda üretiminin büyük ölçüde sektördeki temel unsurlardan biri olan tüketici talebine bağlı olması, firmaların tüketici odaklı ve toplumdaki güvenilir gıda hassasiyetini dikkate alan pazarlama stratejilerini geliştirmeleri konusunda çaba harcamalarını zorunlu kılmaktadır. Bu amaçla gıda güvenliği konusunda en fazla başvurulan bilgi kaynakları kullanılarak, tüketicilerin gıda güvenliği bilinç düzeyleri artırılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Tüketici davranışları, gıda güvenliği, kentsel alan, Samsun, Türkiye

DETERMINATION OF CONSUMERS' BEHAVIORS IN FOOD PURCHASING, CONSERVATION, CONSUMPTION AND FOOD SAFETY

Öz

The purpose of this research was to determine consumers’ behaviors regarding food purchasing, conservation, consumption and food safety in urban areas of Samsun province, Turkey. Data were collected through questionnaires from 384 consumers who were involved in purchasing and handling food in their families. Research results revealed that more than half of the respondents were aware of the concept of food safety. The main issues that consumers consider when buying food are the expiry date, brand and packaging. Television was the most frequently used source of food safety information. The results of regression analysis showed that being a woman, duration of education, and family income positively affected food safety awareness. In order to ensure food safety, it is necessary to establish a system under which both all food items are traceable and proper inspection process are carried out. Beside legal sanctions for wrong practices, there is also a need to raise awareness and increase the social responsibility of the people involved in the production and marketing of food items. Since food production is largely dependent on consumer demand, which is therefore one of the key elements in the sector, firms should develop marketing strategies that take account of consumers demands and the sensitivity of the community regarding the issue of reliable food. For this purpose, the awareness level of consumers about food safety needs to be increased by using information sources that are commonly used by consumers.

Anahtar Kelimeler

Consumer behavior, food safety, urban area, Samsun, Turkey

Kaynakça

• Badrie, N., Gobin, A., Dookeran, S. and Duncan, R. (2006) “Consumer Awareness and Perception to Food Safety Hazards in Trinidad, West Indies”, Food Control, 17:370-377.
• Bal, H.S.G., Göktolga, Z.G. and Karkacıer, O. (2006) “Gıda Güvenliği Konusunda Tüketici Bilincinin İncelenmesi (Tokat İli Örneği)”, Tarım Ekonomisi Dergisi 12(1): 9-18.
• Bekar, A. (2013) “Tüketicilerin Gıda Güvenliğine Yönelik Tutumları”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 23(2): 90–101.
• Boz, İ. and Palaz, S. (2007) “Factors Influencing the Motivation of Turkey's Community Volunteers”, Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly, 36(4): 643-661.
• Collins, M. (1986) “Sampling”, Consumer market research handbook.
• Ergönül, B. (2013) “Consumer Awareness and Perception to Food Safety: A Consumer Analysis”, Food Control, 32: 461-471.
• Jackson, J.C., Morris, A.J., Henry, F.J., Copeland, E.P. and Johnson, P. (2003) “Strengthening Caribbean Food Safety: The role of Consumers”, Presented at the 2003 IFT Annual Meeting, IFT Annual Meeting Technical Program Abstract 4-2, p. 7. Institute of Food Technologists, Chicago, IL, USA.
• Jevsˇnik, M., Hlebec, V. and Raspor, P. (2008) “Consumers’ Awareness of Food Safety from Shopping to Eating”, Food Control, 19: 737–745.
• Jongwanich, J. (2009) “The Impact of Food Safety Standards on Processed Food Exports from Developing Countries”, Food Policy, 34: 447–457.
• Kaptan, M. (2007) “Tüketicilerin Gıda Güvenliği Hakkındaki Bilgi Düzeylerinin Tespiti”, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Kim, R.B. (2012) “Consumers’ Perceptions of Food Risk Management Quality: Chinese and Korean Evaluations”, Agricultural Economics–Czech, 58: 11-20.
• King, T., Cole, M., Farber, J.M., Eisenbrand, G., Zabaras, D., Fox, E.M. and Hill, J.P. (2017) “Food Safety for Food Security: Relationship Between Global Megatrends and Developments in Food Safety”, Trends in Food Science & Technology, 68: 160-175.
• Léger Marketing (2011) “Food safety: Canadians’ awareness, attitudes and behaviours”, http://epe.lac-bac.gc.ca/100/200/301/pwgsc-tpsgc/por-ef/canadian_food_inspection_agency/2011/048-10/report.pdf, (Accessed 27 May 2018).
• Liu, A. and Niyongira, R. (2017) “Chinese Consumers Food Purchasing Behaviors and Awareness of Food Safety”, Food Control, 79: 185-191.
• Nesbitt, A., Majowicz, S., Finley, R., Marshall, B., Pollari, F., Sargeant, J., Ribble, C., Wilson, J. and Sittler, N. (2009) “High-risk Food Consumption and Food Safety Practices in a Canadian Community”, Journal of Food Protection, 72(12): 2575–2586.
• Niyaz, O.C. and Demirbas, N. (2018) “Analysis of Factors Influencing the Opinions of Fresh Fruits and Vegetables Consumers on Food Safety”, Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 33: 14-23.
• Onurlubaş, E. and Gürler, A.Z. (2016) “Gıda Güvenliği Konusunda Tüketicilerin Bilinç Düzeyini Etkileyen Faktörler”, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(1): 132-141.
• Ovca, A., Jevsˇnik, M. and Raspor, P. (2014) “Food Safety Awareness, Knowledge and Practices among Students in Slovenia”, Food Control, 42: 144-151.
• Özdemir, Z. (2009) “Kadınların Gıda Güvenliği Konusundaki Bilgi, Tutum ve Davranışları”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özdemir, E.K. and Topsümer, F. (2017) “The Role of Communication Strategies on the Development of Food Safety Awareness”, Egemia, 1: 57-84.
• Özgül, E. and Aksulu, I. (2006), “Ambalajlı Gıda Ürünlerinde Tüketicilerin Etiket Duyarlılığındaki Değişimler”, Ege Akademik Bakış Dergisi, 6 (1): 1–10.
• Palaz, S. and Boz, İ. (2008) “Üniversite Mezunu Yetişkinlerin Farklı Organizasyonlarda Gönüllü Hizmet Vermesini Etkileyen Faktörler”, Balikesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19): 95-106.
• Parish, M.E., Beuchat, L.R., Suslow, T.V., Harris, L.J., Garrett, E.H., Farber, J.N. and Busta, F.F. (2003) “Methods to Reduce/Eliminate Pathogens from Fresh and Fresh-Cut Produce”, Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety, 2: 161-173.
• Piernas, C., Ng, S.W. and Popkin, B. (2013) “Trends in Purchases and Intake of Foods and Beverages Containing Caloric and Low‐Calorie Sweeteners over the Last Decade in the United States”, Pediatric Obesity, 8: 294–30.
• Salicik, D. and Kumral, A.Y. (2017) “Bursa İli Kentsel Alanında Tüketicilerin Güvenilir Gıda Tüketimine Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi”, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 31(2), 69-82.
• Sylvetsky, A.C., Welsh, J.A., Brown, R.J. and Vos, M.B. (2012) “Low-calorie Sweetener Consumption is Increasing in the United States”, The American Journal of Clinical Nutrition, 96(3): 640-646.
• Taillie, L.S., Ng, S.W., Xue, Y., Busey, E. and Harding, M. 2017. No Fat, No Sugar, No Salt . . . No Problem? Prevalence of “Low-Content” Nutrient Claims and Their Associations with the Nutritional Profile of Food and Beverage Purchases in the United States”, Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 117(9): 1366- 1374.
• Tayfun, A. and Yıldırım, M. 2010. “Turistlerin Tüketim Davranışları Kültüre/Milliyete Göre Farklılık Gösterir mi? Alman ve Rus Turistler Üzerine Bir Araştırma”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 2(2): 43-64.
• Uyttendaele, M., Boeck, E.D. and Jacxsens, L. (2016) “Challenges in Food Safety as Part of Food Security: Lessons Learnt on Food Safety in a Globalized World”, Procedia Food Science, 6:16-22.
• Walters, C.G. (1978) “Consumer Behaviour: Theory and Practice”, R.D., Irwin.
• WHO (2015). http://www.who.int/foodsafety/areas_work/foodborne-diseases/ferg/en/ (Accessed 03 March 2019).