FİNANSAL PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİNDE TOPSİS VE GRİ İLİŞKİSEL ANALİZ YÖNTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
Öz
Firmaların finansal performanslarının değerlendirilmesin çok kriterli karar verme yöntemleri yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu yöntemler içerisinde TOPSİS ve gri ilişkisel analiz yöntemleri de bulunmaktadır. Bu araştırmanın amacı TOPSİS ve gri ilişkisel analiz yöntemlerinin kullanılarak finansal performans değerlendirilmesinin gerçekleştirilmesi ve her iki yöntemin sonuçlarının karşılaştırılmasıdır. Çalışma kapsamında veri seti olarak Borsa İstanbul (BİST) Ana Metal Sanayi sektöründe 2010-2019 yılları arasında faaliyet gösteren firmalara ait 25 finansal oran kullanılmıştır. Araştırma finansal performans değerlendirmesinde TOPSİS ve gri ilişkisel analiz yöntemlerinin benzer sonuçlar verdiğine dair bulgular elde etmiştir. Araştırma TOPSİS ve gri ilişkisel analiz yöntemlerinin karşılaştırılması ve BİST ana metal sanayi sektörüne uygulanması yönünden literatüre katkı sunmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Finansal Performans Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri TOPSİS Gri İlişkisel Analiz
Kaynakça
- Akgüç, Öztin, (2013) Finansal Yönetim, Avcıol Yayınları, 9. Baskı, İstanbul.
- Aydın, N., Başar, M., Coşkun, M. (2010) Finansal Yönetim, Detay Yayıncılık, 2.Baskı, İstanbul.
- Berk, N. (2010) Finansal Yönetim, Türkmen Kitabevi, 10. Baskı, İstanbul.
- Besley, S., Brigham, E.F. (2000) Essentials of Managerial Finance, South-Western Publication, Mason.
- Dinçer, H., Yüksel, S. (2018) “Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinin Finans Sektöründeki Uygulamasına Yönelik Yapılmış Çalışmaların Analizi”, Ekonomi İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1-16.
- Ege, İ., Şener, Z. (2013) “Performans Ölçümünde Kullanılan Yöntemler: Performans Paneli ve Kumanda Paneli Karşılaştırılması”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 57, 107-120.
- Ersoy, N. (2020) “Finansal Performansın Gri İlişkisel Analiz Yöntemi ile Değerlendirilmesi: Borsa İstanbul Ulaştırma Endeksi'ndeki Şirketler Üzerine Bir Araştırma”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 86, 223-246.
- Günay, F., Karadeniz, E., Dalak, S. (2018) “Türkiye'de En Yüksek Net Satış Gelirine Sahip 20 Şirketin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle İncelenmesi”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(2), 51-73.
- Gözkonan, Ü.H., Küçükbay, F. (2019) “Katılım Bankaları ile Geleneksel Bankaların ÇKKV Yöntemleri İle Performans Değerlendirilmesi: TOPSİS Ve Gri İlişkisel Analiz Yöntemleri İle Karşılaştırmalı Analiz”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 25, 71-94.
- Hwang, C.-L., Yoon, K. (1981) “Methods for Multiple Attribute Decision Making, In Multiple Attribute Decision Making”, 58-191, Springer, Berlin, Heidelberg.
- Kanat, E. (2019) “Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Kamu ve Özel Bankaların Performanslarının Karşılaştırılması, Akademik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi”, 7(96), 135-146.
- Karakul, A.K., Özaydın, G. (2019) “TOPSİS ve VİKOR Yöntemleri ile Finansal Performans Değerlendirmesi: XELKT Üzerinde Bir Uygulama”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 60, 68-86.
- Karkacıer, O., Yazgan, A.E. (2017) “Turizm Sektöründe Gri İlişkisel Analiz (GİA) Yöntemiyle Finansal Performans Değerlemesi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 37, 154-162.
- Konak, T., Elbir, G., Yılmaz, S., Karataş, B.M., Durman, Y., Düzakın, H. (2018) “Borsa İstanbul’da İşlem Gören Tekstil Firmalarının TOPSİS ve MOORA Yöntemi ile Analizi”, Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(1), 11-44.
- Lai, Y.-J., Liu, T.-Y., Hwang, C.-L. (1994) “TOPSIS for MODM”, European Journal of Operational Research, 76(3), 486-500.
- Opricovic, S., Tzeng, G.-H. (2004) “Compromise Solution by MCDM Methods: A Comparative Analysis of VIKOR and TOPSIS”, European Journal of Operational Research, 156(2), 445-455.
- Orçun, Ç., Eren, B.S. (2017) “TOPSİS Yöntemi ile Finansal Performans Değerlendirmesi: XUTEK Üzerinde Bir Uygulama”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 75, 139-154.
- Ömürbek, N., Mercan, Y. (2014) “İmalat Alt Sektörlerinin Finansal Performanslarının TOPSİS ve ELECTRE Yöntemleri ile Değerlendirilmesi”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), 237-266.
- Özçelik, H., Küçükçakal, Z. (2019) “BİST’te İşlem Gören Finansal Kiralama ve Faktoring Şirketlerinin Finansal Performanslarının TOPSİS Yöntemi ile Analizi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 81, 249-270.
- Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Sanayi ve Verimlilik Genel Müdürlüğü, Demir Çelik Sektör Raporu (2019).
- Satır, H., Kısakürek, M., Yaşar, F. (2020) “Likidite ve Finansal Performans Arasındaki İlişkinin TOPSİS Analiz Yöntemi ile Değerlendirilmesi: BİST Perakende Ticaret Sektöründe Bir Uygulama”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1), 1-15.
- Temizel, F., Bayçelebi, B.E. (2016) “Finansal Oranların TOPSİS Sıralaması ile Yıllık Getiriler Arasındaki İlişki: Tekstil İmalatı Sektörü Üzerine Bir Uygulama”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 159-170.
- Tezergil, S. (2018) “Portföy Yönetim Şirketlerinin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemi ile Değerlendirilmesi”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 39, 245-262.
- Türkmen, S.Y., Çağıl, G. (2012) “İMKB’ye Kote Bilişim Sektörü Şirketlerinin Finansal Performanslarının TOPSİS Yöntemi ile Değerlendirilmesi”, Maliye ve Finans Yazıları, 1(95), 59-78.
- Yıldırım, M., Altan, İ.M., Gemici, R. (2018) “Kurumsal Yönetim ile Finansal Performans Arasındaki İlişkinin Entropi Ağırlıklandırmalı TOPSİS Yöntemi ile Değerlendirilmesi: BİST’te İşlem Gören Gıda ve İçecek Şirketlerinde Bir Araştırma”, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 11(2), 130-152.
- Yoon, K. (1987) “A Reconciliation Among Discrete Compromise Solutions”, Journal of Operational Research Society, 38(3), 272–286.
Öz
Multi-criteria decision-making methods are widely used to evaluate the financial performance of firms. These methods include TOPSIS and gray relational analysis methods. This research aims to perform financial performance evaluation using TOPSIS and gray relational analysis methods and to compare the results of both methods. In this study, Borsa İstanbul (BİST) Basic Metal Industry sector was used as a data set of 25 financial ratios belonging to companies operating between 2010-2019. The research has found that TOPSIS and gray relational analysis methods give similar results in financial performance evaluation. The research contributes to the literature in terms of comparison of TOPSIS and gray relational analysis methods and its application to the BIST basic metal industry.
Anahtar Kelimeler
Financial Performance Multi-Criteria Decision-Making Method TOPSIS Gray Relation Analysis
Kaynakça
- Akgüç, Öztin, (2013) Finansal Yönetim, Avcıol Yayınları, 9. Baskı, İstanbul.
- Aydın, N., Başar, M., Coşkun, M. (2010) Finansal Yönetim, Detay Yayıncılık, 2.Baskı, İstanbul.
- Berk, N. (2010) Finansal Yönetim, Türkmen Kitabevi, 10. Baskı, İstanbul.
- Besley, S., Brigham, E.F. (2000) Essentials of Managerial Finance, South-Western Publication, Mason.
- Dinçer, H., Yüksel, S. (2018) “Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinin Finans Sektöründeki Uygulamasına Yönelik Yapılmış Çalışmaların Analizi”, Ekonomi İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1-16.
- Ege, İ., Şener, Z. (2013) “Performans Ölçümünde Kullanılan Yöntemler: Performans Paneli ve Kumanda Paneli Karşılaştırılması”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 57, 107-120.
- Ersoy, N. (2020) “Finansal Performansın Gri İlişkisel Analiz Yöntemi ile Değerlendirilmesi: Borsa İstanbul Ulaştırma Endeksi'ndeki Şirketler Üzerine Bir Araştırma”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 86, 223-246.
- Günay, F., Karadeniz, E., Dalak, S. (2018) “Türkiye'de En Yüksek Net Satış Gelirine Sahip 20 Şirketin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle İncelenmesi”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(2), 51-73.
- Gözkonan, Ü.H., Küçükbay, F. (2019) “Katılım Bankaları ile Geleneksel Bankaların ÇKKV Yöntemleri İle Performans Değerlendirilmesi: TOPSİS Ve Gri İlişkisel Analiz Yöntemleri İle Karşılaştırmalı Analiz”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 25, 71-94.
- Hwang, C.-L., Yoon, K. (1981) “Methods for Multiple Attribute Decision Making, In Multiple Attribute Decision Making”, 58-191, Springer, Berlin, Heidelberg.
- Kanat, E. (2019) “Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Kamu ve Özel Bankaların Performanslarının Karşılaştırılması, Akademik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi”, 7(96), 135-146.
- Karakul, A.K., Özaydın, G. (2019) “TOPSİS ve VİKOR Yöntemleri ile Finansal Performans Değerlendirmesi: XELKT Üzerinde Bir Uygulama”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 60, 68-86.
- Karkacıer, O., Yazgan, A.E. (2017) “Turizm Sektöründe Gri İlişkisel Analiz (GİA) Yöntemiyle Finansal Performans Değerlemesi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 37, 154-162.
- Konak, T., Elbir, G., Yılmaz, S., Karataş, B.M., Durman, Y., Düzakın, H. (2018) “Borsa İstanbul’da İşlem Gören Tekstil Firmalarının TOPSİS ve MOORA Yöntemi ile Analizi”, Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(1), 11-44.
- Lai, Y.-J., Liu, T.-Y., Hwang, C.-L. (1994) “TOPSIS for MODM”, European Journal of Operational Research, 76(3), 486-500.
- Opricovic, S., Tzeng, G.-H. (2004) “Compromise Solution by MCDM Methods: A Comparative Analysis of VIKOR and TOPSIS”, European Journal of Operational Research, 156(2), 445-455.
- Orçun, Ç., Eren, B.S. (2017) “TOPSİS Yöntemi ile Finansal Performans Değerlendirmesi: XUTEK Üzerinde Bir Uygulama”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 75, 139-154.
- Ömürbek, N., Mercan, Y. (2014) “İmalat Alt Sektörlerinin Finansal Performanslarının TOPSİS ve ELECTRE Yöntemleri ile Değerlendirilmesi”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), 237-266.
- Özçelik, H., Küçükçakal, Z. (2019) “BİST’te İşlem Gören Finansal Kiralama ve Faktoring Şirketlerinin Finansal Performanslarının TOPSİS Yöntemi ile Analizi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 81, 249-270.
- Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Sanayi ve Verimlilik Genel Müdürlüğü, Demir Çelik Sektör Raporu (2019).
- Satır, H., Kısakürek, M., Yaşar, F. (2020) “Likidite ve Finansal Performans Arasındaki İlişkinin TOPSİS Analiz Yöntemi ile Değerlendirilmesi: BİST Perakende Ticaret Sektöründe Bir Uygulama”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1), 1-15.
- Temizel, F., Bayçelebi, B.E. (2016) “Finansal Oranların TOPSİS Sıralaması ile Yıllık Getiriler Arasındaki İlişki: Tekstil İmalatı Sektörü Üzerine Bir Uygulama”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 159-170.
- Tezergil, S. (2018) “Portföy Yönetim Şirketlerinin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemi ile Değerlendirilmesi”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 39, 245-262.
- Türkmen, S.Y., Çağıl, G. (2012) “İMKB’ye Kote Bilişim Sektörü Şirketlerinin Finansal Performanslarının TOPSİS Yöntemi ile Değerlendirilmesi”, Maliye ve Finans Yazıları, 1(95), 59-78.
- Yıldırım, M., Altan, İ.M., Gemici, R. (2018) “Kurumsal Yönetim ile Finansal Performans Arasındaki İlişkinin Entropi Ağırlıklandırmalı TOPSİS Yöntemi ile Değerlendirilmesi: BİST’te İşlem Gören Gıda ve İçecek Şirketlerinde Bir Araştırma”, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 11(2), 130-152.
- Yoon, K. (1987) “A Reconciliation Among Discrete Compromise Solutions”, Journal of Operational Research Society, 38(3), 272–286.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Finans |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Eylül 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 18 Sayı: 3 |