INVESTIGATION OF SOCIAL GENDER ROLES IN PROFESSIONAL SELECTION OF VOCATIONAL SCHOOL STUDENTS

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: 3, 192 - 210, 25.09.2021

İbrahim Gül Mustafa Öcal

https://doi.org/10.11611/yead.675920

Cited By: 1

Öz

Choosing a profession occupies an important place in an individual's life. Although many factors are effective in choosing a profession, one of them is gender roles. Some professions in Turkey only if some of the men there is a belief that only done by women. The aim of this study is to reveal the effect of gender roles in the choice of profession. The population of the study consists of Samsun Vocational High School students studying in 2019-20 academic year. The sample consisted of 500 randomly selected students. 'The Role of Gender in the Choice of Profession Scale' used in the study was developed by Gökçen and Kavas Büyükgöze (2018). Confirmatory Factor Analysis is performed before the scale was applied to the students and it is found to be valid and reliable in measuring the structure in question. Parametric tests are used to analyze the data. According to the findings of the research, it is seen that students adopt egalitarian gender roles and second grade students have higher egalitarian roles than first grade students. It is found out that the opinions of the students on gender roles differed according to gender, class and department variables. It is recommended to provide information on non-gender discrimination at every education level.

Anahtar Kelimeler

Vocational School, Vocational Choice, Gender

MESLEK YÜKSEK OKULU ÖĞRENCİLERİNİN MESLEK SEÇİMİNDE TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİNİN İNCELENMESİ

Öz

Meslek seçimi bireyin hayatında önemli bir yer işgal etmektedir. Meslek seçiminde birçok faktör etkilidir. Meslek seçiminde önem arz eden bu faktörlerden biri de toplumsal cinsiyet rolüdür. Türkiye’de bazı mesleklerin sadece erkekler bazılarının ise sadece kadınlar tarafından yapılacağına ilişkin bir inanç bulunmaktadır. Bu araştırmanın amacı, meslek seçiminde toplumsal cinsiyet rollerinin ne kadar etkili olduğunu ortaya çıkarmaktır. Çalışmanın evrenini 2019-20 eğitim-öğretim yılında öğrenim gören Samsun Meslek Yüksek Okulu öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırma evreninden yeterli sayıda tesadüfi örnekleme yöntemiyle seçilen 500 öğrenci örneklemi oluşturmaktadır. Araştırmada Gökçen ve Kavas Büyükgöze (2018) tarafından geliştirilen “Meslek Seçiminde Toplumsal Cinsiyetin Rolü Ölçeği” kullanılmıştır. Ölçek öğrencilere uygulanmadan önce Doğrulayıcı Faktör Analizi yapılmış ve söz konusu yapıyı ölçmede geçerli ve güvenilir bulunmuştur. Verilerin çözümlenmesinde parametrik testler kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, öğrencilerin eşitlikçi toplumsal cinsiyet rollerini benimsedikleri, ikinci sınıfların birinci sınıflara göre eşitlikçi cinsiyet rollerini daha yüksek oranda benimsemiş oldukları görülmüştür. Öğrencilerin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin görüşlerinin cinsiyet, sınıf ve bölüm değişkenlerine göre farklılık gösterdiği bulgularına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

meslek yüksek okulu, meslek seçimi, toplumsal cinsiyet

Kaynakça

• Altınova, H. H. ve Duyan, V. (2013) “Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. Toplum ve Sosyal Hizmet, 24(2): 9-22.
• Altuntaş, S., Atlı A. ve Kış, A. (2016) “Öğrencilerin Mesleki Olgunluk Düzeylerinin Cinsiyetlerine Göre Meta Analizi.” Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31: 88–106.
• Barutçugil, İ.(2003) “Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi”, İstanbul: Kariyer Yayınları
• Baysal, H., Baydemir, D., Kuzu, R., Topak, M. & Kayacan, Y. (2016) “Kurum ve Kuruluşlar Bazında Meslek Yüksekokulu Algısı: Öğrenci Proje Destekleri Üzerine Bir Araştırma.” Türkiye’de Meslek Yüksekokulu Algısı konulu 1. Ulusal Şişli Sempozyumu Yayın Kitabı, 339-360.
• Can, E., Çicek, H., Aktaş, F.O., Işık, T., Kasap, B.,B., Tezsezer, S ve Arpacıoğlu, I.,T., (2017) “Meslek Yüksekokulu Mezunlarının Mesleki Eğilimlerinin Değerlendirilmesi, (Babaeski Meslek Yüksekokulu Örneği)”, Sosyal Bilimler Dergisi, 4(15): 220-247.
• Çetin Gündüz, H., Tarhan, S. ve Kılıç, Z. (2015) “Toplumsal cinsiyete dayalı meslek seçimlerine yönelik tutum ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması.” Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1): 21-33.
• Dökmen, Z.Y. (2006) “Toplumsal cinsiyet. Sosyal ve politik açıklamalar.” (2. Basım). Ankara: Sistem Yayıncılık.
• Ecevit, Y. (2011) Toplumsal cinsiyet sosyolojisine başlangıç. “Toplumsal cinsiyet sosyolojisi,” Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Ekmekçi, Y. (2004) “Türkiye’de Kadın İşgücü’nün Gelişimi Ve Karşılaştıkları Sorunlar”, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
• Eren, Deniz, E. (2014) “Kız Meslek Lisesi Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rol Ve Kimliklerinin İnşasına Yol Açan Süreçlerin Analizi (Ankara İli Mamak İlçesinde Bir Anadolu Meslek ve Kız Meslek Lisesi Örneği)”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans tezi, Ankara.
• Ersöz, Aysel Günindi (1997) “Cinsiyet Rollerine İlişkin Beklenti, Tutum, Davranışlar ve Eşler Arası Sorumluluk Paylaşımı (Kamu'da Çalışan Yönetici Kadınlar Örneği)”, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
• Esen, E., Öztürk, Barışcan ve Siyez D. M. (2018) “Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeği Ergen Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, Nesne Psikoloji Dergisi, 6(12): 144-173.
• Fındıkoğlu, F. & İlhan, D. (2016) “Türkiye’de Meslek Yüksekokullarının Türk Kamuoyundaki Negatif Algısı, Nedenleri ve Çözüm Önerileri.” 1. Ulusal Şişli Sempozyumu Yayın Kitabı, 97- 114.
• Gökçen, M. ve Kavas-Büyükgöze, A. (2018) “Meslek Seçiminde Toplumsal Cinsiyetin Rolü: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması”, Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 1(1): 48-67. Gülbahçe A. (2007) “Mesleki Olgunluk Düzeyleri Farklı Olan Öğrencilerin Sosyal Karşılaştırma ve Benlik İmgelerinin İncelenmesi.“,Yayınlanmamış Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Hoffman, L. W. ve Kloska, D. D. (1995) “Parents’ Gender-Based Attitudes Toward Marital Roles and Child Rearing: Development and Validation of New Measures.” Sex Roles, 32: 273–295. doi:10.1007/BF01544598.
• Johston, KE., Bittinger, K., Smith, A., Madole, KL. (2001) “Developmental Changes in İnfants’ and Toddlers’ Attendion to Gender Categories.”,Merrill-Palmer Quartely, 47(4): 563-584).
• Kamaşak, R. ve Bulutlar, F. (2010) “Kişilik, Mesleki Tercih ve Performans İlişkisi: Akademik Personel Üzerine Bir Araştırma”, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2 (2): 119-126.
• Karasar, N. (2014) “Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar İlkeler Teknikler.” Ankara: Nobel Yayınları.
• Kavak, Y. (1992) “Meslek Yüksekokulları İş Hayatı İlişkileri.”, H. Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 95-115.
• Kurt, Ö. ve Gül, İ. (2018) “Kadın Gözüyle Şiddet. Aile Eksenli Şiddet ve Doğurduğu Sosyal Travmalar,”, Samsun: HEGEM
• Moya, M., Expósito, F. ve Ruiz, J. (2000) “Close Relationships, Gender, and Career Salience”. Sex Roles, 42(9-10): 825-846.
• Oppong, C. ve Abu, K (1985) “A Handbook for Data Collectıon and Analysis on Seven Roles and Statuses of Women.” Geneva: Internatıonal Labor Offıce.
• Özkazanç, A., Sayılan, F ve Akşit, E.,E (2018) “Toplumsal Cinsiyet ve Mesleki Eğitim: Mesleki Teknik Lise Kız Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma.” Fe Dergi: Feminist Eleştiri, Ankara Üniversitesi KASAUM, 10(2): 149-164.
• Palaz, S. (2003) “Türkiye’de Cinsiyet Ayrımcılığı Analizinde Neoklasik Yaklaşıma Kurumcu Yaklaşım: Eşitliği Sağlayıcı Politika Önerileri.” Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(9): 87-109.
• Resmi Gazete (2017) “Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ön Lisans ve Lisans Eğitim-Öğretim Yönetmeliği,” Tarih: 11.10.2017; Sayı: 30207.
• Parasız, İ. ve Bildirici, M. (2002). “Emek Piyasaları,” Bursa: Ezgi Kitapevi.
• Parlaktuna, İ. (2010) “Türkiye’de Cinsiyete Dayalı Mesleki Ayrımcılığın Analizi.”, Ege Akademik Bakış 10(4): 1217 – 1230.
• Siyez, D.M., Belkıs, Ö. (2016) “Üniversite Öğrencilerinde Kariyer İyimserliği Ve Uyumluluğu İle Toplumsal Cinsiyet Algısı Arasındaki İlişki”,. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5 (4): 279-285.
• Suvacı, B. ve Aydın, D. (2016) “Ön Lisans Öğrencilerinin Meslek Seçimini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi: Büro Yönetimi ve Yönetici Asistanlığı ve Pazarlama Bölümü Öğrencileri Örneği.” III. Ulusal Meslek Yüksekokulları Sosyal ve Teknik Bilimler Kongresi, 28-30 Nisan 2016, Aydın
• Tabachnick, B. G. And Fidell, L. S. (2013) “Using Multivariate Statistics.”, Boston, Pearson.
• Taşıtman, A. (2015) “Meslek Liselerinde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ümraniye ve Şişli Mesleki ve Teknik Anadolu Liseleri Örneği”, İstanbul: Çelikel Eğitim Vakfı.
• Topuz, B, Kurt ve Erkanlı, H. (2016) “Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Kadın Ve Erkeğe Atfedilen Anlamların Metafor Yöntemiyle Analizi.”, Alternatif Politika, 8(2): 300-321.
• Türkçe Sözlük (1992) “Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük”, (Haz Hasan Eren, Nevzat Gözaydın, vd. Ankara: Türk Dil Kurumu, Milliyet,
• Ulaş, Ö. (2011) “Lise Öğrencilerinde Mesleki Olgunluğun Yordayıcıları”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Haccettepe Üniversitesi, Ankara.
• Uzer, A.S. (1987) “Lise Öğrencilerinin Yükseköğretim Programlarını Tercihleri öle Kendi Yetenek, İlgi ve Mesleki Olgunluk Düzeyleri Arasındaki İlişkiler.”, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Üner, S (2008) “Toplumsal cinsiyet eşitliği”, Ankara: T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü.
• Vatandaş, C. (2007) “Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Rollerinin Algılanışı", Sosyoloji Konferansları Dergisi, 35: 29-56.
• Vurucu, F. (2010) “Meslek Lisesi Öğrencilerinin Meslek Seçimi Yeterliliği ve Meslek Seçimini Etkileyen Faktörler”, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Yağbasan, M. ve Aksoy, G. (2016) “Erkek Anaokulu Öğretmenlerine Velilerin Bakış Açısı (Elazığ İli Özelinde Bir Alan Araştırması)”, Turkish Journal of Educational Studies,3 (3): 85-113.
• Yazar, A. (1997) “Genel Ve Meslek Lisesi Öğrencilerinin Mesleki Olgunluk Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi.”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004) “SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri.”, Ankara: Detay Yayıncılık. Yolcu, H. (2011) “Kız Meslek Liselerine Olan Bireysel Eğitim İstemini Etkileyen Etkenler: Kastamonu İli Örneği”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi,17 (3): 453–483.