Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Yıl 2023, Cilt: 21 Sayı: 2, 65 - 85, 11.07.2023

Erdal Beşoluk , Zeki Parlak

Öz

Teşekkür

Yaptığı katkılardan dolayı değerli hocamız Doç. Dr. İskender Gümüş'e Teşekkür ederiz.

Kaynakça

  • Addo, K. (2015) “Core Labour Standards and International Trade”, Berlin, Springer-Verlag Heidelberg.
  • Artuso, M. ve Mclarnet, C. (2015) “A Race to the Top: Should Labour Standards be Included in Trade Agreements?”, VIKALPA the Journal of Decision Makers, 40(1): 1-14.
  • Atalay, M. ve Turhan, M. (2002) “Küreselleşme, Gelişmekte Olan Ülkeler ve Türk İmalat Sanayi”, Planlama Özel Sayısı: 79-109.
  • Aydın, M. (2008) “Sosyal Politika ve Yerel Yönetimler”, İstanbul, Yedirenk İnceleme ve Araştırma Dizisi.
  • Aydın, M.K. (1999) “Ulusal Kalkınmacılıktan Küreselleşmeye” Bilim Dergisi, 1(1): 1-23.
  • Aykaç, M., Parlak, Z. ve Özdemir, S. (2009) “Küreselleşme Sürecinde Rekabet Gücünün Arttırılması ve Türkiye’de Kobi’ler”, İstanbul, İTO Yayınları.
  • Bakhski, S. ve Kerr, W.A. (2010) “Labour Standarts as A Justification for Trade Barrier: Consumer Concern, Protectionism and the Evidence”, The Estey Centre Journal of Internal Law and Trade Policy, 11(1): 153-181.
  • Bekmen, A. (2011) “Sermayenin Etik İnşası: Küresel Meta Zincirleri ve Çalışma Standartları”, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Canbey, V. (1998) “Ücret Farklılıklarının Ekonomik Analizi: Türkiye Örneği”, Yüksek lisans Tezi, Eskişehir Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
  • Carr, M. ve Chen, A.M. (2002) “Globalization and the Informal Economy: How Global Trade and Investment Impact on the Working Poor”, Geneva, WIEGO( International Labour Office).
  • Chen, A.M., Jhabvala, R. ve Lund, F. (2002) “Supporting Worker in the Informal Economy: A Policy Framework”, Geneva, WIEGO (International Labour Office).
  • DeTienne, K.B. ve Lewis, L.W. (2005) “The Pragmatic and Ethical Barriers to Corporate Social Responsibilty Disclosure”, Journal of Business Ethics, 60: 359-376.
  • Dikmen, A.A. (2000) “Küresel Üretim, Moda Ekonomileri ve Yeni Dünya Hiyerarşisi”, Toplum ve Bilim, 86: 281-302.
  • Elson, D. ve Pearson, R. (1981) “Nimble Fingers Make Cheaper Worker: an Analysis of Women’s Employment in Third World Export Manufacturing”, Feminist Review, 7: 87-107.
  • Field, G.S. (1998) “Trade and Labour Standards: A Review of the Issue”, Paris, OECD..
  • Folker, F., Heinrichs J. ve Kreye O. (1978) “The New İnternational Division of Labour”, İnformation (İnternational Social Science Council), 17(1): 123-142.
  • Forbes (2022) https://www.forbes.com/global2000/#310c936e335d. (Erişim Tarihi: 10.07.2022)
  • Freeman, R.B. (1994) “A Hard-Headed Look at Labour Standards”, Genava, International Institute for Labour Studies.
  • Gedikli, A. (2011) “Çok Uluslu Şirketler ve Doğrudan Yabancı Yatırımların Gelişmekte Olan Ülkelerin Kalkınması Üzerine Etkileri”, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 6(1): 97-174.
  • Gereffi, G. (1996) “Global Commodity Chain: New Forms of Coordination and Control Among Nations and Firms In International Industries”, Competition&Change, 4: 427-439.
  • Gereffi, G., Stark, K.F. ve Frederick, S. (2011) “The Apparel Global Value Chain: Economic Upgrading and Workforce Development”, ABD, Duke (Center on Globalization, Governance&Competitiveness).
  • Gunderson, M. (1998) “Harmonization of Labour Policies Under Trade Liberations”, Industrial Relations, 53(1): 24-54.
  • Hernandez, V. ve Pedersen, T. (2017) “Global Value Chain Configuration: A Review and Research Agende”, BRQ Business Research Quarterly, 20: 137-150.
  • ILO (1998) “ILO Declaration on Fundemental Principles and Right at Work and Its Follow-up”, Second Edition, Genava.
  • ILO, (2019) “The Rule of the Game: An Introduction to the Standards-Related Work of the International Labour Organization” 4nd Edition, Geneva.
  • Isaac, G.E., Philipson, M. ve Kerr, W.A. (2002) “International Regulation of Trade in the Product of Botechnology”, Canada,
  • Estey Research Paper.
  • Jenkins, R. (1987) “Transnational Corporations and Uneven Development”, London and New York, Routledge.
  • Kaya, P.A ve Işın, U.E.Y. (2016) “Uluslararası İnsan Hakları Hukukunda Çalışma Hakları”, Sosyal Siyaset Konferansları, 70: 55-80.
  • Köse, A.H. ve Öncü, A. (2000) “İşgücü Piyasalar ve Uluslar arası İşbölümünde Uzmanlaşmanın Mekansal Boyutları: 1980 Sonrası Dönemde Türkiye’de İmalat Sanayi”, Toplum ve Bilim, 86: 72-90.
  • Langille, B.A, (2005) “Core Labour Right-True Story (Reply to Alston)”, The European Journal of Inernational Law, 16(3): 409-437.
  • Lee, E. (1997) “Globalization and Labour Standards: A Review of Issue”, International Labour Review, 36(2): 136-173.
  • Levesque, C., Bensusan, G., Murray, G., Novick, M., Carrilo, J. ve Gurrea, M.S. (2015) “Labour Relation Policies in Multinational Companies: A Tree-Country Study of Power Dynamics”, Journal of Industrial Relations, 57(2): 187-209.
  • Mantouvalou, V. (2012) “Are Labour Rights Human Right?”, European Labour Law Journal, 3(2): 151-172.
  • Mateus, A.M. (2014) “Development Theory and Globalization, the Second Wave: A Reinterpretation”, SSRN Electronic Journal.
  • Parlak, Z. (2000) “Yeni Uluslararası İşbölümü Yaklaşımının Eleştirel Bir Değerlendirmesi”, Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi: 661-688.
  • Parlak, Z. (2004) “Küreselleşme ve Çalışma Standartları”, Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 9: 43-88.
  • Parlak, Z. (2009) “Çokuluslu Şirket Davranış Kodları: Bir Analiz ve Değerlendirme”, İTO Yayınları, İstanbul: 171-216.
  • PIIE, (2022) What Is Globalization? (piie.com) (Erişim Tarihi: 02.10.2022).
  • Rose, A.K. (2004)“Do We Really Know That the WTO Increases Trade”, American Economic Review, 94(1): 98-114.
  • Saraç, Ö. (2011) “Yarı Çevrenin Küresel Meta Zinciriyle Bağlanması: 1980 Sonrası Dönemde KOBİ’ler Marifetiyle Taşeronlaşmanın Ekonomi Politiği (Türkiye Analizi)”, Mülkiye Dergisi, 35(270): 7-42.
  • Seyidoğlu, H. (2003) “Uluslararası İktisat: Teori, Politika ve Uygulama”, 15. Baskı, İstanbul, Güzem Can Yayınları.
  • Singht, A. ve Zammit, A. (2004) “Labour Standards and the ‘Race to Bottom’: Rethinking Globalization and Workers’ Right from Developmental and Solidaristic Perspective”, Oxford Review Economic Policy, 20(1): 85-104.
  • Slocum, J.W., Lei, D. ve Pitts, R.A. (1996) “Strategic Alliance: Economic and Cultural Influence”, Global Business and Finance Review, 1(1): 23-29.
  • Steers, R.B. ve Nardon, L. (2006) “Managing in the Global Economy”, New York, M.E. Sharpe.
  • Trebilcock, A. (2004) “International Labour Standards and the Informal Economy”, Les Normes Internationales du Travail: Un Patrimoine pour l’Avenir: 585-613.
  • Trebilcock, M.J. (2001) “Trade Policy and Labour Standards: Objectives, Instruments and Institutions”, Law and Economic Research Paper, No: 02-01: 1-28.
  • Tsogas, G.(1998) “Labour Standards in International Trade, A Study in Theory and Policy”, Doktora Tezi, University of London, Department of Politics and Sociology, London.
  • Unctad, (2022) https://unctad.org/en/pages/PressRelease.aspx?OriginalVersionID=113 (Erişim Tarihi: 12.07.2022).
  • Uyanık, Y. (2008) “Neoliberal Küreselleşme Sürecinde İşgücü Piyasaları”, Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(2): 209-224.
  • World Bank (2022) https://wits.worldbank.org/CountryProfile/en/Country/WLD/Year/2019/Trade Flow/Export (Erişim Tarihi: 13.07.2022)
  • World Bank. (1996) “Annual World Bank Conference on Development Economics”, Edited by Michael Bruno and Boris Pleskovic, Washington D.C.
  • Yu, X. (2008) “Impact of Corporate Code of Conduct on Labour Standards: A Case Study of Reebok’s Athletic Footwear Supplier Factory in China”, Journal of Business Ethics, 81: 513-529.

BİR TİCARET ENGELİ OLARAK TÜKETİCİ TEPKİLERİ: ÇOKULUSLU ŞİRKETLER AÇISINDAN BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2023, Cilt: 21 Sayı: 2, 65 - 85, 11.07.2023

Erdal Beşoluk , Zeki Parlak

Öz

Katma değeri düşük emek yoğun malların üretiminin küreselleşmesi ile birlikte ortaya çıkan küresel düzeydeki entegrasyon yapısı, küresel değer veya küresel mal zincirleri olarak adlandırılmaktadır. Bu üretim organizasyonun amacı üretimin parçalara ayrılarak her bir parçanın maliyetinin minimum olacağı ülkelerde üretilmesidir. Çokuluslu şirketlerin maliyetleri düşürme çabaları beraberinde temel çalışma standartlarının ihlal edilmesine ve tüketici boykotlarının yaygınlaşmasına neden olmuştur. Bu çalışmanın amacı, küresel değer zincirleri ekseninde meydan gelen işçi hakları ihlallerine yönelik tüketici boykotları ve tepkilerinin çokuluslu şirketler üzerinde ne ölçüde bir yaptırım gücüne sahip olduğunu araştırmaktadır. Bu çalışma, tüketici tepkilerinin sınırlı bir başarı şansına sahip olduğunu ve sanıldığının aksine çokuluslu şirketler açısından etkili bir baskı unsuru olamadığını iddia etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Üretimin Küreselleşmesi Uluslararası Ticaret Çokuluslu şirketler Tüketici Tepkileri İşçi Hakları.

Kaynakça

  • Addo, K. (2015) “Core Labour Standards and International Trade”, Berlin, Springer-Verlag Heidelberg.
  • Artuso, M. ve Mclarnet, C. (2015) “A Race to the Top: Should Labour Standards be Included in Trade Agreements?”, VIKALPA the Journal of Decision Makers, 40(1): 1-14.
  • Atalay, M. ve Turhan, M. (2002) “Küreselleşme, Gelişmekte Olan Ülkeler ve Türk İmalat Sanayi”, Planlama Özel Sayısı: 79-109.
  • Aydın, M. (2008) “Sosyal Politika ve Yerel Yönetimler”, İstanbul, Yedirenk İnceleme ve Araştırma Dizisi.
  • Aydın, M.K. (1999) “Ulusal Kalkınmacılıktan Küreselleşmeye” Bilim Dergisi, 1(1): 1-23.
  • Aykaç, M., Parlak, Z. ve Özdemir, S. (2009) “Küreselleşme Sürecinde Rekabet Gücünün Arttırılması ve Türkiye’de Kobi’ler”, İstanbul, İTO Yayınları.
  • Bakhski, S. ve Kerr, W.A. (2010) “Labour Standarts as A Justification for Trade Barrier: Consumer Concern, Protectionism and the Evidence”, The Estey Centre Journal of Internal Law and Trade Policy, 11(1): 153-181.
  • Bekmen, A. (2011) “Sermayenin Etik İnşası: Küresel Meta Zincirleri ve Çalışma Standartları”, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Canbey, V. (1998) “Ücret Farklılıklarının Ekonomik Analizi: Türkiye Örneği”, Yüksek lisans Tezi, Eskişehir Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
  • Carr, M. ve Chen, A.M. (2002) “Globalization and the Informal Economy: How Global Trade and Investment Impact on the Working Poor”, Geneva, WIEGO( International Labour Office).
  • Chen, A.M., Jhabvala, R. ve Lund, F. (2002) “Supporting Worker in the Informal Economy: A Policy Framework”, Geneva, WIEGO (International Labour Office).
  • DeTienne, K.B. ve Lewis, L.W. (2005) “The Pragmatic and Ethical Barriers to Corporate Social Responsibilty Disclosure”, Journal of Business Ethics, 60: 359-376.
  • Dikmen, A.A. (2000) “Küresel Üretim, Moda Ekonomileri ve Yeni Dünya Hiyerarşisi”, Toplum ve Bilim, 86: 281-302.
  • Elson, D. ve Pearson, R. (1981) “Nimble Fingers Make Cheaper Worker: an Analysis of Women’s Employment in Third World Export Manufacturing”, Feminist Review, 7: 87-107.
  • Field, G.S. (1998) “Trade and Labour Standards: A Review of the Issue”, Paris, OECD..
  • Folker, F., Heinrichs J. ve Kreye O. (1978) “The New İnternational Division of Labour”, İnformation (İnternational Social Science Council), 17(1): 123-142.
  • Forbes (2022) https://www.forbes.com/global2000/#310c936e335d. (Erişim Tarihi: 10.07.2022)
  • Freeman, R.B. (1994) “A Hard-Headed Look at Labour Standards”, Genava, International Institute for Labour Studies.
  • Gedikli, A. (2011) “Çok Uluslu Şirketler ve Doğrudan Yabancı Yatırımların Gelişmekte Olan Ülkelerin Kalkınması Üzerine Etkileri”, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 6(1): 97-174.
  • Gereffi, G. (1996) “Global Commodity Chain: New Forms of Coordination and Control Among Nations and Firms In International Industries”, Competition&Change, 4: 427-439.
  • Gereffi, G., Stark, K.F. ve Frederick, S. (2011) “The Apparel Global Value Chain: Economic Upgrading and Workforce Development”, ABD, Duke (Center on Globalization, Governance&Competitiveness).
  • Gunderson, M. (1998) “Harmonization of Labour Policies Under Trade Liberations”, Industrial Relations, 53(1): 24-54.
  • Hernandez, V. ve Pedersen, T. (2017) “Global Value Chain Configuration: A Review and Research Agende”, BRQ Business Research Quarterly, 20: 137-150.
  • ILO (1998) “ILO Declaration on Fundemental Principles and Right at Work and Its Follow-up”, Second Edition, Genava.
  • ILO, (2019) “The Rule of the Game: An Introduction to the Standards-Related Work of the International Labour Organization” 4nd Edition, Geneva.
  • Isaac, G.E., Philipson, M. ve Kerr, W.A. (2002) “International Regulation of Trade in the Product of Botechnology”, Canada,
  • Estey Research Paper.
  • Jenkins, R. (1987) “Transnational Corporations and Uneven Development”, London and New York, Routledge.
  • Kaya, P.A ve Işın, U.E.Y. (2016) “Uluslararası İnsan Hakları Hukukunda Çalışma Hakları”, Sosyal Siyaset Konferansları, 70: 55-80.
  • Köse, A.H. ve Öncü, A. (2000) “İşgücü Piyasalar ve Uluslar arası İşbölümünde Uzmanlaşmanın Mekansal Boyutları: 1980 Sonrası Dönemde Türkiye’de İmalat Sanayi”, Toplum ve Bilim, 86: 72-90.
  • Langille, B.A, (2005) “Core Labour Right-True Story (Reply to Alston)”, The European Journal of Inernational Law, 16(3): 409-437.
  • Lee, E. (1997) “Globalization and Labour Standards: A Review of Issue”, International Labour Review, 36(2): 136-173.
  • Levesque, C., Bensusan, G., Murray, G., Novick, M., Carrilo, J. ve Gurrea, M.S. (2015) “Labour Relation Policies in Multinational Companies: A Tree-Country Study of Power Dynamics”, Journal of Industrial Relations, 57(2): 187-209.
  • Mantouvalou, V. (2012) “Are Labour Rights Human Right?”, European Labour Law Journal, 3(2): 151-172.
  • Mateus, A.M. (2014) “Development Theory and Globalization, the Second Wave: A Reinterpretation”, SSRN Electronic Journal.
  • Parlak, Z. (2000) “Yeni Uluslararası İşbölümü Yaklaşımının Eleştirel Bir Değerlendirmesi”, Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi: 661-688.
  • Parlak, Z. (2004) “Küreselleşme ve Çalışma Standartları”, Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 9: 43-88.
  • Parlak, Z. (2009) “Çokuluslu Şirket Davranış Kodları: Bir Analiz ve Değerlendirme”, İTO Yayınları, İstanbul: 171-216.
  • PIIE, (2022) What Is Globalization? (piie.com) (Erişim Tarihi: 02.10.2022).
  • Rose, A.K. (2004)“Do We Really Know That the WTO Increases Trade”, American Economic Review, 94(1): 98-114.
  • Saraç, Ö. (2011) “Yarı Çevrenin Küresel Meta Zinciriyle Bağlanması: 1980 Sonrası Dönemde KOBİ’ler Marifetiyle Taşeronlaşmanın Ekonomi Politiği (Türkiye Analizi)”, Mülkiye Dergisi, 35(270): 7-42.
  • Seyidoğlu, H. (2003) “Uluslararası İktisat: Teori, Politika ve Uygulama”, 15. Baskı, İstanbul, Güzem Can Yayınları.
  • Singht, A. ve Zammit, A. (2004) “Labour Standards and the ‘Race to Bottom’: Rethinking Globalization and Workers’ Right from Developmental and Solidaristic Perspective”, Oxford Review Economic Policy, 20(1): 85-104.
  • Slocum, J.W., Lei, D. ve Pitts, R.A. (1996) “Strategic Alliance: Economic and Cultural Influence”, Global Business and Finance Review, 1(1): 23-29.
  • Steers, R.B. ve Nardon, L. (2006) “Managing in the Global Economy”, New York, M.E. Sharpe.
  • Trebilcock, A. (2004) “International Labour Standards and the Informal Economy”, Les Normes Internationales du Travail: Un Patrimoine pour l’Avenir: 585-613.
  • Trebilcock, M.J. (2001) “Trade Policy and Labour Standards: Objectives, Instruments and Institutions”, Law and Economic Research Paper, No: 02-01: 1-28.
  • Tsogas, G.(1998) “Labour Standards in International Trade, A Study in Theory and Policy”, Doktora Tezi, University of London, Department of Politics and Sociology, London.
  • Unctad, (2022) https://unctad.org/en/pages/PressRelease.aspx?OriginalVersionID=113 (Erişim Tarihi: 12.07.2022).
  • Uyanık, Y. (2008) “Neoliberal Küreselleşme Sürecinde İşgücü Piyasaları”, Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(2): 209-224.
  • World Bank (2022) https://wits.worldbank.org/CountryProfile/en/Country/WLD/Year/2019/Trade Flow/Export (Erişim Tarihi: 13.07.2022)
  • World Bank. (1996) “Annual World Bank Conference on Development Economics”, Edited by Michael Bruno and Boris Pleskovic, Washington D.C.
  • Yu, X. (2008) “Impact of Corporate Code of Conduct on Labour Standards: A Case Study of Reebok’s Athletic Footwear Supplier Factory in China”, Journal of Business Ethics, 81: 513-529.
Toplam 53 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Ekonomi
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Erdal Beşoluk 0000-0001-8796-4547

Zeki Parlak 0000-0002-3402-3054

Erken Görünüm Tarihi 12 Temmuz 2023
Yayımlanma Tarihi 11 Temmuz 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023 Cilt: 21 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Beşoluk, E., & Parlak, Z. (2023). BİR TİCARET ENGELİ OLARAK TÜKETİCİ TEPKİLERİ: ÇOKULUSLU ŞİRKETLER AÇISINDAN BİR DEĞERLENDİRME. Yönetim Ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 21(2), 65-85.
AMA Beşoluk E, Parlak Z. BİR TİCARET ENGELİ OLARAK TÜKETİCİ TEPKİLERİ: ÇOKULUSLU ŞİRKETLER AÇISINDAN BİR DEĞERLENDİRME. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. Temmuz 2023;21(2):65-85.
Chicago Beşoluk, Erdal, ve Zeki Parlak. “BİR TİCARET ENGELİ OLARAK TÜKETİCİ TEPKİLERİ: ÇOKULUSLU ŞİRKETLER AÇISINDAN BİR DEĞERLENDİRME”. Yönetim Ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 21, sy. 2 (Temmuz 2023): 65-85.
EndNote Beşoluk E, Parlak Z (01 Temmuz 2023) BİR TİCARET ENGELİ OLARAK TÜKETİCİ TEPKİLERİ: ÇOKULUSLU ŞİRKETLER AÇISINDAN BİR DEĞERLENDİRME. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 21 2 65–85.
IEEE E. Beşoluk ve Z. Parlak, “BİR TİCARET ENGELİ OLARAK TÜKETİCİ TEPKİLERİ: ÇOKULUSLU ŞİRKETLER AÇISINDAN BİR DEĞERLENDİRME”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, c. 21, sy. 2, ss. 65–85, 2023.
ISNAD Beşoluk, Erdal - Parlak, Zeki. “BİR TİCARET ENGELİ OLARAK TÜKETİCİ TEPKİLERİ: ÇOKULUSLU ŞİRKETLER AÇISINDAN BİR DEĞERLENDİRME”. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 21/2 (Temmuz 2023), 65-85.
JAMA Beşoluk E, Parlak Z. BİR TİCARET ENGELİ OLARAK TÜKETİCİ TEPKİLERİ: ÇOKULUSLU ŞİRKETLER AÇISINDAN BİR DEĞERLENDİRME. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 2023;21:65–85.
MLA Beşoluk, Erdal ve Zeki Parlak. “BİR TİCARET ENGELİ OLARAK TÜKETİCİ TEPKİLERİ: ÇOKULUSLU ŞİRKETLER AÇISINDAN BİR DEĞERLENDİRME”. Yönetim Ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, c. 21, sy. 2, 2023, ss. 65-85.
Vancouver Beşoluk E, Parlak Z. BİR TİCARET ENGELİ OLARAK TÜKETİCİ TEPKİLERİ: ÇOKULUSLU ŞİRKETLER AÇISINDAN BİR DEĞERLENDİRME. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 2023;21(2):65-8.