The Analysis of the Anatomy Lesson of Dr. Nicolaes Tulp Based on Peirce Semiotics Approach

Yıl 2020, Sayı: 24, 83 - 94, 24.07.2020

Melih Çomak Funda Uzdu Yıldız

https://doi.org/10.17484/yedi.717493

Öz

The concept of meaning has existed in every formation. The meaning is not varied from person to person. That fact shows that the meaning has an implicit structure. The important thing in Semiotics is to reveal the meaning, which is implicit, by interpreting and evaluating. Thus, the concept of signification has appeared. Semiotics is a science that studies about the signification rather than meaning. While the meaning is unique, the signification has showed an alteration and thus, there have been different kinds of signification. Although Semiotics studies have emerged over time, they have been shaped around the French Semiotics School and Charles Sanders Peirce. While the French Semiotics School has been shaped around Algirdas Julien Greimas, the approach which can be called American School has been shaped around the Pierce’s approach. Although philosopy has an important place in the school of Greimas, the school of Peirce has been based on philosophy, logic and mathematics. That fact has revealed the difference between the two aproaches. While the approach of Greimeas can be easily applied on texts and other study fields, the approach of Peirce has suggested more limited analysis and study field because of its fundementals and perspective. In this study, the painting entitled the Anatomy Lesson of Dr. Nicolaes Tulp by Rembrandt Harmenszoon van Rijn has been analysed based on Peirce Semiotics approach. The analysis process has been based on triads and each triad has been discussed in separate titles. The difference between this study and other field studies is that Peirce's all sign triads are analyzed. Thus, an artwork was analyzed logically and semiotically by making use of Peirce's triads.

Anahtar Kelimeler

Semiotics, Charles Sanders Peirce, Rembrandt, Anatomy Lesson of Dr. Nicolaes Tulp, art

Dr. Nicolaes Tulp’un Anatomi Dersi Adlı Tablosunun Peirce’nin Göstergebilim Yaklaşımıyla Çözümlenmesi

Öz

Anlam kavramı her oluşumun içerisinde bulunmaktadır. Anlam kişiden kişiye göre değişim göstermemektedir. Bu durum da anlamın, içkin bir yapıya sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Göstergebilimde önemli olan içkin durumda bulunan anlamın yorumlanıp değerlendirilerek ortaya konmasıdır. Böylelikle anlamlandırma dediğimiz kavram ortaya çıkmaktadır. Göstergebilim anlamdan ziyade anlamlandırmayı inceleyen bir bilim dalıdır. Anlam tek olmakla birlikte anlamlandırma değişim göstermekte ve böylece ortaya farklı anlamlandırma biçimleri çıkmaktadır. Göstergebilim çalışmaları zaman içerisinde ortaya çıkmakla birlikte Fransız Göstergebilim Okulu ve Charles Sanders Peirce etrafında şekillenmiştir. Fransız Göstergebilim Okulu, Algirdas Julien Greimas etrafında şekillenirken, Amerikan Ekolü olarak adlandırabileceğimiz yönelim ise Peirce’nin ortaya koyduğu yaklaşım temelli şekillenmiştir. Her ne kadar Greimas ekolünde felsefe önemli bir yer tutsa da Peirce ekolünde felsefe, mantık ve matematik temelde yer almaktadır. Bu durum iki yaklaşım arasındaki farkı da ortaya koymaktadır. Greimas yaklaşımı metinlere ve diğer çalışma alanlarına kolaylıkla uygulanabilirken Peirce’nin yaklaşımı sahip olduğu temeller ve bakış açısı nedeniyle daha kısıtlı bir inceleme ve çalışma alanı sunmaktadır. Bu çalışmada ele alınan Rembrandt Harmenszoon van Rijn’in Dr. Nicolaes Tulp’un Anatomi Dersi adlı tablosu Peirce’nin göstergebilim yaklaşımından yola çıkılarak çözümlenmeye çalışılmıştır. Çözümleme süreci üçlüklere dayandırılarak ve her bir üçlük ayrı ayrı başlıklarda ele alınarak gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmanın diğer alan çalışmalarından farkı Peirce’nin tüm gösterge üçlüklerini ele alıp incelemesidir. Böylelikle bir sanat eseri Peirce’nin üçlüklerinden faydalanılarak mantıksal ve göstergebilimsel olarak çözümlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Göstergebilim, Charles Sanders Peirce, Rembrandt, Dr. Nicolaes Tulp’un Anatomi Dersi, sanat

Kaynakça

• Avcı, S. (2018). Günümüz sanat eğitiminde sanat anatomisi dersi. Yedi, 20, 25-37. Erişim adresi: http://static.dergipark.org.tr/article-download/0eb5/4c0f/b880/5b56f2c2e39fd.pdf
• Başoğlu, N. (2019). Reklam afişlerinde Peirce'ün görüntüsel gösterge, belirti ve simge kavramlarının kullanılması. Journal of International Social Research, 12(63). Erişim adresi: http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt12/sayi63_pdf/3sanat_sanattarihi_arkeoloji_mimari/basoglu_nuri.pdf.
• Buchler, J. (1955). Philosophical writings of Peirce. Amerika Birleşik Devletleri: Dover Publication.
• Deeley, J. (1994). The collected papers of Charles Sanders Peirce. Electronic Edition. Erişim adresi: https://colorysemiotica.files.wordpress.com/2014/08/peirce-collectedpapers.pdf
• Deledalle, G. (1978). Pour lire la theorie des signes de Charles S. Peirce. Semiosis 9, 3 (1), 29- 45.
• ———. (2000). Charles S. Pierce’s philosophy of signs: Essay in comparative semiotics. Bloomington: İndiana University Press.
• Desmedt, N.E. (2011). La sémiotiques de Peirce. Erişim adresi: http://www.signosemio.com/peirce/semiotique.asp
• Edizer, Z.Ç. ve Konu, M.M. (2018). Çocuklar için hazırlanan masal kitaplarındaki dil dışı göstergelerin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(3), 802-812. Erişim adresi: http://www.anadiliegitimi.com/en/download/article-file/515201
• Günay, V. D. (2012). Görsel göstergebilim ve imgenin anlamlandırılması. Günay, V. D. ve Parsa, A.F. (Ed.). Görsel göstergebilim: imgenin anlamlandırılması içinde, (s. 11- 55), İstanbul: Es Yayınları.
• Koca, E. ve Kırkıncıoğlu, Z. (2016). Denizli ili gelin giyim-kuşamının göstergebilimsel açıdan çözümlenmesi. Electronic Turkish Studies, 11(8). Erişim adresi: https://www.researchgate.net/profile/Emine_Koca/publication/305741528_Denizli_Ili_Gelin_Giyim Kusaminin_Gostergebilimsel_Acidan_Cozumlenmesi/links/5816820d08ae90acb240f9f4/Denizli-Ili-Gelin-Giyim-Kusaminin-Goestergebilimsel-Acidan-Coezuemlenmesi.pdf
• Koerner, E.F.K. (1972). Towards a historiography of linguistics 19th and 20th century paradigms. Anthropological Linguistics, 14 (7), 255- 280. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/30029109?seq=1#page_scan_tab_contents
• Peirce, C. S. (1868). On a new list of categories. Proceedings of the American Academy of Art and Sciences. (7) 3: 287-298. Erişim adresi: http://www.bocc.ubi.pt/pag/peirce--charles-list-categories.pdf
• ———. (2016). Prolegomena to a science of reasoning: Phaneroscopy, semeiotic, logic. Frankfurt: Peter Lang Edition.
• Rembrandt, H. V. R. (1632). Dr. Nicolaes Tulp’un anatomi dersi [Tuval üzerine yağlı boya]. Mauritshuis Kraliyet Resim Galerisi, Lahey.
• Savan, D. (1980). La séméiotique de Charles S. Pierce. Langages. (14) 58: 9-23.
• Uysal, A. (2009). Yüzün ötesi-portre kurmak üzerine. Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(4), 107-122. Erişim adresi: https://scholar.google.com.tr/scholar?q=Uysal,+A.+(2009).+Y%C3%BCz%C3%BCn+%C3%96tesi-Portre+Kurmak+%C3%9Czerine&hl=tr&as_sdt=0&as_vis=1&oi=scholart
• Yılmaz, M. ve Temizkan, M. (2013). Türkiye Cumhuriyeti’nde tedavüle sürülen banknotların göstergebilimsel çözümlemesi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 36, 86-131.
• Yunusoğlu, F.T. (2008). Fırçanın ucundaki cerrahlar 17. ve 18. yüzyıl Hollandasında cerrahlar loncası resimleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Zeman, J. (1977). Peirce’s theory of signs. A perfusion of signs, 22-39. Erişim adresi: https://pdfs.semanticscholar.org/2337/29cae3707fe37016e8b99f936ee21fba110e.pdf