Keman Yapımcılığında Yeniden Üretim: Kopya, Esinlenme ve Kişisel Temelli Uygulamaların Sınırları

Yıl 2024, Sayı: 32, 99 - 112, 30.07.2024

Murat Küçükebe

https://doi.org/10.17484/yedi.1447427

Öz

Roma İmparatorluğu döneminde, heykeltıraşlar Yunan eserlerini başarılı bir şekilde kopyalamıştır. Rönesans döneminde de sanatçılar Antik Yunan ve Roma sanatının tekniklerini kopyalamış, Roma İmparatorluğu dönemi heykellerinden ilham almıştır. Antik Roma fresklerinin yeniden keşfi ve el yazması replikalarının yaygınlaşmasıyla, Antik Roma ve Yunan edebiyatı ve felsefesi yeniden keşfedilmiş, sanatçılar antik metinlerin replikaları ile bu eserlerin korunmasını sağlamıştır. 18. ve 19. yüzyıllarda, müze koleksiyonlarının oluşturulmasıyla birlikte, replika çalışmaları popülerlik kazanmış, replikalar, erişilebilirliği artırmak için kullanılmış ve sanat eğitiminde önemli bir rol oynamıştır. Günümüzde de sanat tarihindeki örneklerden esinlenen sanatçılar replika çalışmaları yapmaktadır. Keman yapımcılığı alanında da kopya olgusu ve yeniden üretim ile ilişkili uygulamaları, benzer süreçlerle ilişkili biçimde ortaya çıkmıştır. Otantiklik iddiasına dayanak olacak, doğrudan çalgının yapısıyla ilgili uygulama ve özellikler açısından keman, yapımcısına fırsatlar sunar bir çalgı durumundadır. Çalışma kapsamında bu özellikler, optik ve akustik olarak iki kısım altında ele alınmıştır. Optik özelliklerle ilişkili olacak şekilde yapımcılar arasında yeniden üretim biçimlerine ait kopya, eskitme/esinlenme ile kişisel model olarak adlandırılan üç farklı yönelim bulunduğu, keman yapımcıları ile yapılan görüşmeler sonucunda anlaşılmıştır. Keman yapımcılığında yeniden üretim uygulamalarının ortaya çıkışına etki eden ontolojik evren ile ilişkili biçimde söz konusu yönelimleri birbirinden ayıran temel farkın ne olduğu ve bu durumun uygulama üzerinde nasıl karşılık bulduğu sorgulanmış ve belirli bulgulara ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Keman yapımcılığı, replika, yeniden üretim, kopya, esinlenme, kişisel üretim

Teşekkür

Görüşme kişisi olarak çalışmaya önemli bir katkı sağlayan keman yapımcıları Dinçay Gülenç, Gencer Cerit, Hakan Özdemir, Zafer Güzey, İsmail Kaya ve Sinan Uçar'a gönülden teşekkürlerimi sunarım.

Reproduction in Violin Making: Borders of Copying, Inspration and Personal Interpretations

Öz

During the Roman Empire period, sculptors successfully copied Greek works. Similarly, during the Renaissance, artists copied the techniques of Ancient Greek and Roman art and drew inspiration from sculptures of the Roman Empire era. With the rediscovery of Ancient Roman frescoes and the proliferation of manuscript replicas, Ancient Roman and Greek literature and philosophy were rediscovered, and artists ensured the preservation of these works by replicating ancient texts. In the 18th and 19th centuries, with the establishment of museum collections, replica works gained popularity, used to increase accessibility and played a significant role in art education. Even today, artists inspired by examples in art history create replica works. In the field of violin making, the phenomenon of copying and reproduction has similarly emerged through a comparable process. The violin, as an instrument, offers opportunities to its maker based on direct application and features related to its structure, which can serve as a basis for claims of authenticity. Within this context, these features are discussed under two main categories: optical and acoustic. Through interviews with violin makers, three different orientations related to reproduction forms were identified: copy, antiquing/inspiration, and personal model. The study questions the fundamental differences that distinguish these orientations from each other in relation to the ontological universe influencing the emergence of reproduction practices in violin making, and how this phenomenon manifests in practice, leading to specific findings.

Anahtar Kelimeler

Violin making, replica, reproduction, copying, inspration, personal model

Kaynakça

• Amorim Fine Violins Cremona (2023, Aralık 27). Antiquing isn't about mimicking or diminishing the grandeur of classical instruments; it's a tribute, a way of carrying forward [Gönderi]. Facebook. https://www.facebook.com/amorimfineviolins
• Bayar, A. (2020). Çağdaş görsel sanatta yeniden üretim ve sınırların belirsizliğini Benjamin ve Adorno’nun izinden sürmek. Sanat Tarihi Dergisi, 29(2), 679-705.
• Bieber, M. (1977). Ancient copies: Contrubutions to the history of Greek and Roman art. New York Univerisity Press.
• Bormanviolins (t.y.) Wood selection. https://www.bormanviolins.com/wood.html
• Dennis, F. (2006). Traite de lutherie [Çalgı yapım Sanatı]. Aladfi.
• Drögemeyer, H. A. (1891). Die geige [Keman]. Saxonianbuch.
• Gombrich, E. H. (1968). Style. D. Sills (Ed.). International Encyclopedia of the Social Sciences (s. 352-361) içinde. The Macmillan Company and the Free Press.
• Girgin, F. (2018). Çağdaş sanat ve yeniden üretim. Hayalperest Yayınevi.
• Infinite Strings. (2024, Aralık 27). Italian replica. https://ifstrings.com/italian-replica/
• Jay, M. (2001). Adorno (Ü. Oskay, Çev.). Der Yayınları.
• Phillips J. Ve Nedelec, A. (2013). Antiquing, The Strad, 124(1478), 66-68.
• Kejanlıoğlu, B. (2005). Frankfurt okulu’nun eleştirel bir uğrağı: İletişim ve medya. Bilim ve Sanat Yayınları.
• Kolneder, W. (2003). The Amadeus book of the violin: Construction, history and music. G. Pauly (Ed.). Amadeus Press.
• Kousser, R. M. (2008). Hellenistic and Roman ideal sculpture: The allure of the classical. Cambridge University Press.
• Kozidis, S. (2021). Antik Yunan heykel sanatının Rönesans’a etkisi. (Tez No: 263436) [Yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Küçükebe, M. (2012). Geçmişin yeniden inşası: Günümüz Cremona keman yapımcılığında otantisite ve mesleki örgütlenme. (Tez No: 320474) [Doktora Tezi, Ege Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi. Phelan, R. (2015). The Counter Feats of Elaine Sturtevant (1924-2014). E-rea-Revue Electronique D’etudes Sur Le Monde Anglophone, 13(1).
• Pollitt, J. J. (1978). The impact of Greek art on Rome. Transactions of the American Philological Association, (108), 155-174.
• Pollitt, J. J. (1986). Art in hellenistic age. Cambridge University Press.
• Ridgway, B. (1984). Roman copies of Greek sculpture: The problem of the originals. University of Michigan Press.
• Smith, R. R. R. (2002). Hellenistik heykel (A. Yoltar-Yıldırım, Çev.). Homer Kitabevi.
• Thestrad, (2019, Mayıs 22). 9 Views on antiquing a modern violin. https://www.thestrad.com/lutherie/9-views-on-antiquing-a-modern-violin/181.article?adredir=1#commentsJump
• Turak, Ö. (2017). Eski Roma uygarlığı ve heykel: Yağma – koleksiyonculuk. Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi, (21), 135-145.
• Vannes, R. (1985). Dictionnaire universal des luthiers-2 [Çalgı yapımcılarının evresnsel sözlüğü-2].
• Vermeule, C. (1977). Greek sculpture and Roman taste: The purpose and setting of Graeco-Roman art in Italy and the Greek imperial east. University of Michigan Press.
• Violin Society of America, (2023). "Over the next few days, we'll be presenting the makers who will be exhibiting at the New Instrument Exhibit" [fotoğraf]. Instagram. https://www.instagram.com/p/CzpOBcmALHl/?img_index=1
• Zanker, P. (1974). Klassizistische statuen: Studien zur veranderung des kunstgeschmacks in der römischen kaiserzeit [Klasist heykeller: Roma imparatorlku döneminde değişen sanat beğenisi üzerine çalışmalar]. P. Von Zabern.