Küresel Isınma Tedbirleri Kapsamında Sanat Müzelerinin Pozisyonları ve Tepkileri

Yıl 2025, Sayı: 33, 147 - 162

Behçet Behiç Olgun

https://doi.org/10.17484/yedi.1550559

Öz

Yüzyıllar boyunca iklimsel dengenin ivmelenmesinin sonucunda canlılar için yerleşiklik kazanan özgün yaşam koşulları söz konusu olmuştur. Doğal dengeyi oluşturan koşullar, özellikle Sanayi Devrimi’nden sonra insanın doğa üzerindeki etkinliğinin artmasıyla insan kaynaklı dinamiklerden daha fazla etkilenerek şekillenmiştir. Günümüzde büyüyen endüstriyel alanlar, enerji için başvurulan fosil yakıtların kullanımını artırmıştır. Konuyla ilgili bu unsurlara bağlı olarak küresel ısınmanın günlük yaşamda hissedilmeye başlanan etkileri tedbirleri kurumsal, toplumsal ve bireysel ölçeklere kadar indirgemiştir. Bu denklemin kurumsal sekmesinde yer alan sanat müzelerinin pozisyonları ve tepkileri de son yıllardaki gelişmeler neticesinde önemli hale gelmiştir. Çalışmanın amacı, dünyadaki iklim değişimi temelli eylemlerin sembolik mekanlarından biri haline gelen sanat müzelerinin küresel ısınmaya yönelik tepkilerini örnekler üzerinden incelemek ve pozisyonlarını seçik sanat müzeleri üzerinden netleştirmek olarak belirlenmiştir. Küresel ısınma kavramının, sanat müzelerinin perspektifinden pozisyon ve tedbir odaklı incelenmesi, çalışmanın özgün odağını teşkil etmektedir. Bu doğrultuda sanat müzelerinin rolünün netleştirilmesi, müzecilik alanında alınabilecek tedbir yöntemlerini öne çıkararak çoklu bir refleks modeli sunmaktadır. Çalışmada incelenen sanat müzelerinin, küresel ısınma tedbirleri kapsamındaki pozisyonlarının ve tepkilerinin yapısal şartlara göre geliştiği ve değiştiği belirlenmiştir. Sanat müzelerinin idari, mekansal ve çevresel şartlarının tedbir yöntemlerinin ağırlık dağılımını etkilediği saptanmıştır. Konuyla ilintili ulusal ve uluslararası yazınlar analiz edilerek, bu doğrultudaki çıkarımlar bilimsel verilerle değerlendirilmiştir. Makale, sanat müzelerinin küresel ısınma konusundaki pozisyonlarını ve tedbirlere yönelik atılımlarını kapsayan yanlarıyla benzer türdeki çalışmalara çıkış noktaları sağlayabilecek nitelikler taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Müze, Sanat Müzesi, Küresel Isınma, İkllim Değişimi, Tedbir, Tepki

Teşekkür

Sanat alanına yaptığı özgün bilimsel katkılar için Yedi Dergisi üzerinde emeği olan herkese teşekkürler.

Attitudes and Responses of Art Museums to Global Warming Measures

Öz

For centuries, there have been unique living conditions for living things within the cycle of climate balance. These conditions have been shaped by the increasing impact of humans on nature, especially after the Industrial Revolution. Today, industrial sectors have intensified their reliance on fossil fuels for energy production. The effects of global warming, increasingly evident in everyday life, have necessitated measures on institutional, social, and individual scales. Within the institutional framework, the attitudes and responses of art museums have gained importance. The study aims to examine the reactions of art museums, which are among the symbolic venues for action against climate change, within the scope of global warming measures through examples and to determine their stances. Examining global warming from the perspective of art museums constitutes the original focus of the study. This offers a multiple-reflex model by emphasizing the precautionary methods in the field of museums. It has been determined that the attitudes and responses of the examined art museums within the scope of global warming measures have changed and developed according to structural conditions. It has also been determined that the administrative, spatial, and environmental conditions of art museums affect the distribution of precaution methods. National and international literature has been reviewed in the study and the inferences have been evaluated using scientific data. The article has the qualities that could provide a starting point for similar studies, with its scope that covers the positions of art museums on global warming and the actions they take.

Anahtar Kelimeler

Museum, Art museum, climate change, global warming, measure, reaction.

Kaynakça

• Adedeji, O., Reuben, O. ve Olatoye, O. (2014). Global climate change. Journal of Geoscience and Environment Protection, 2(2), s.114-122. https://www.scirp.org/journal/paperinformation?paperid=45024
• Akın, F. N. (2021, 2 Kasım). Küresel iklim değişikliği hakkında en çok merak edilenler. Bilim Teknik Tübitak. https://bilimteknik.tubitak.gov.tr/makale/kuresel-iklim-degisikligi
• Akın, G. (2006). Küresel ısınma nedenleri ve sonuçları. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Dergisi, 46(2), s. 29-43.
• Aksay, C. S., Ketenoğlu, O. ve Kurt, L. (2005). Küresel ısınma ve iklim değişikliği. Selçuk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi, 1(25), s. 29-42.
• Aloi, G. (2024, 4 Şubat). After 38 attacks on art, climate protesters have fallen into big oil’s trap it’s time to change tack. The Guardian. https://www.theguardian.com/artanddesign/2024/feb/06/after-38-attacks-on-art-climate-protesters-have-fallen-into-big-oils-trap-its-time-to-change-tack
• Anton, C. ve Mengel, J. (2021). Climate change: causes, consequences and possible actions. German National Academy of Sciences Leopoldina, 1(1), s. 5-29.
• Artam (2023, 3 Haziran). 27 yıllık sponsorluk sona eriyor. Artam. https://artam.com/makaleler/konular-konuklar/27-yillik-sponsorluk-sona-eriyor
• Bayraç, H. N. (2010). Enerji kullanımının küresel ısınmaya etkisi ve önleyici politikalar. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), s. 229-259.
• Beniston, M. (2010). Climate change and impacts: Growing stress factors for human societies. International Rewiew of the Red Cross, 92(879), s. 557-567. https://doi.org/10.1017/S1816383110000342
• Britton, B. (2022, 30 Mayıs). Man in wig throws cake at Mona Lisa in climate protest stunt. Nbc News. https://www.nbcnews.com/news/world/man-wig-throws-cake-mona-lisa-climate-protest-stunt-rcna31094
• Cesur, A. (2022, 20 Kasım). Küresel ısınma ve iklim değişiklikleri. MTA Gov. https://www.mta.gov.tr/dogalkaynaklar/makale/detay/325
• Climate Action Museum (2024, 6 Kasım). Mission. Climate Action Museum. https://www.climateactionmuseum.org/mission-vision
• Çokadar, S. N. (2020, 11 Kasım). İklim değişikliği ve küresel ısınma. İnsamer. https://www.insamer.com/tr/iklim-degisikligi-ve-kuresel-isinma_3464.html
• Couto, S. D. (2022, 15 Ekim). Climate protesters douse Vincent van Gogh’s ‘sunflowers’ with tomato Soup. Globalnews. https://globalnews.ca/news/9198657/vincent-van-gogh-sunflowers-just-stop-oil-tomato-soup-climate-protestors/
• Dara, V. (2023, 8 Kasım). Al Leopold Museum di Vienna il cambiamento climatico fa storcere i quadri. Inside Marketing. https://www.insidemarketing.it/iniziativa-a-few-degrees-more-del-leopold-museum-vienna/
• Dedeoğlu, D. (2020). Green museums: an introduction and a possible implementation in Ankara (Tez No: 653956) [Yüksek lisans tezi, Bilkent Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Dursun, S. (2024, 6 Kasım). Başka yol yok mu? Just stop oil. Artdog. https://artdogistanbul.com/baska-yol-yok-mu-just-stop-oil/
• Dwyer, A. D. (2021). Museums & environmental sustainability: Are they doing enough? [Yüksek lisans tezi, Buffalo State University]. Buffalo State University Digital Commons. https://digitalcommons.buffalostate.edu/museumstudies_theses/35/
• Edemen, M., Engin, V., Boynukara, E., Narin, E., Yalçın, M., Küçükilhan, H., Kuş, H., Tutar, M. ve Kavlak, A. (2023). Küresel ısınma, küresel ısınmanın nedenleri ve sonuçları Dünya ve Türkiye üzerine olası etkileri. Uluslararası Sosyal ve Beşerî Bilimler Araştırma Dergisi, 10(91), s. 39-48. https://doi.org/10.26450/jshsr.3472
• Ekoiq (2024, 30 Ocak). İklim yönetişimine daha fazla önem verilmeli. Ekoiq. https://www.ekoiq.com/iklim-yonetisimine-daha-fazla-onem-verilmeli/
• Elbaor, C. (2019, 4 Aralık). The Prado Is ‘updating’ its most cherished masterpieces to illustrate the dystopian chaos unleashed by climate change. News Art Net. https://news.artnet.com/art-world/museo-del-prado-wwf-painting-masterpieces-climate-change-1721970/amp-page?__twitter_impression=true
• Eraydın, A. ve Köroğlu, T. (2021). Planlamanın yeşil gündemi: İklim değişikliği, temiz enerji, çevreye saygılı bir gelecek. Planlama Dergisi, 31(2), s. 280-287. https://dx.doi.org/10.14744/planlama.2021.46873
• Eskop (2016, 14 Ocak). BP ve Tate müzesi arasındaki sponsorluk anlaşması sona eriyor. Eskop. https://www.e-skop.com/skopbulten/bp-ve-tate-muzesi-arasindaki-sponsorluk-anlasmasi-sona-eriyor/2859
• Espositp, A. ve Fisichella, C. (2019, 29-30 Ağustos). Sustainability in museums practices evidences from İtalian perspective [Konferans Sunum Özeti]. Excellence in Services International Conference, Thessaloniki, Greece. https://sites.les.univr.it/eisic/wp-content/uploads/2019/11/17-Esposito-Fisichella-2.pdf
• Euronews (2021, 8 Kasım). Japonya'nın karbondioksiti yakalama, depolama ve kullanma konusundaki öncü teknolojilerini keşfedin. Euronews. https://tr.euronews.com/2021/11/08/japonya-n-n-karbondioksiti-yakalama-depolama-ve-kullanma-konusundaki-oncu-teknolojilerini-#:~:text=Karbondioksit%20nas%C4%B1l%20yakalan%C4%B1yor%20ve%20nas%C4%B1l,i%C3%A7inde%20kimyasal%20absorpsiyon%20sayesinde%20tutuluyor
• Garthe, C. (2022). The sustainable museum how museums contribute to the great transformation. Routledge Publishing.
• Grand Rapids Art Museum. (2007). Seeking a fine balance between art & environment. https://the-gram-assets.s3.us-east-2.amazonaws.com/pdfs/LEEDCaseStudyFINAL.pdf
• Greenberger, A. (2022, 23 Ekim). Climate activists throw mashed potatoes at $110 M. Monet painting in Germany. Art News. https://www.artnews.com/art-news/news/monet-meules-museum-barberini-climate-activists-protest-1234644090/
• Green, J. (2014, 20 Ağustos). Sustainable design innovation: Perez Art Museum Miami. Dirt Asla. https://dirt.asla.org/2014/08/20/sustainable-design-innovation-perez-art-museum-miami/
• Gündoğdu, H. G. ve Aytekin, A. (2022). İklim değişikliği, sürdürülebilir şehirler ve topluluklar bağlamında çok kriterli bir değerlendirme. İnsan & İnsan, 9(33), s. 33-52. https://doi.org/10.29224/insanveinsan.1104121
• Hansson, P. ve Öhman, J. (2022). Museum education and sustainable development: A public pedagogy, European Educational Research Journal, 21(3), s. 469-483. https://doi.org/10.1177/14749041211056443
• Hekimoğlu, B. ve Altındeğer, M. (2008). Küresel ısınma ve iklim değişikliği. Samsun İl Tarım Müdürlüğü Yayınları. High Museum of Art. (2024). Sustainability. High. https://high.org/sustainability/
• Karaman, S. ve Gökalp, Z. (2010). Küresel ısınma ve iklim değişikliğinin su kaynakları üzerine etkileri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi. 3(1), s. 59-66.
• Kaymaz, C. ve Tut, G. (2020). İklim değişikliği politikalarına yönelik bir çerçeve oluşturma denemesi. Kent ve Çevre Araştırmaları Dergisi, 2(1), s. 78-98.
• Kılıç, C. (2009). Küresel iklim değişikliği çerçevesinde sürdürülebilir kalkınma çabaları ve Türkiye. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), s. 19-41.
• Köktürk, G., Akkurt, H. M. ve Tokuç, A. (2015). Yenilenebilir enerji alanında sosyal bilincin artırılması; İSEM: İzmir Yenilenebilir Enerji Müzesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 17(3), s. 191-200.
• Leatham, T. (2023, 24 Mart). Vienna art exhibit tilts paintings in response to climate crisis. Farout Magazine. https://faroutmagazine.co.uk/vienna-exhibit-tilts-paintings-response-to-climate/
• Luiza, P. ve Borza, I. A. (2014). Increasing the sustainability of museums through international strategy. Economia. Seria Management, 17(2), s. 248-264.
• Macba (2023, 17 Mayıs). Macba planet. Macba Cat. https://www.macba.cat/en/sustainability-and-social-council/macba-planet/
• Matawal, D. S. ve Maton, D. J. (2013). Climate change and global warming: Signs, impact and solutions. İnternational Journal of Environmental Science and Development,4(1), s. 62-66.
• McGhie, H. A. (2019). Museums and the sustainable development goals, curating tomorrow. SDGs and Human and Environmental Rights.
• Moma (2020, 17 Nisan). Planet, mother, spaceship: Art to commemorate earth day. Moma. https://www.moma.org/magazine/articles/290
• Museum Association (2008). Sustainability and museums your chance to make a difference. Museum Association.
• Museums For Climate Action (2024, 6 Kasım). Why rethink museums? Museums For Climate Action. https://www.museumsforclimateaction.org/rethink/background
• Musto, J. (2022, 5 Kasım). Climate activists glue hands to Goya paintings in Spain's Prado Museum. Fox News. https://www.foxnews.com/world/climate-activists-glue-hands-goya-paintings-spains-prado-museum
• Nalcıoğlu, Z. S. B. (2021). Müzelerde sürdürülebilirliğin kültürel yönü. Milli Folklor, 33(17), s.124-135.
• National Council. (2003). Museum and Sustainability Guidelines for Policy and Practice in Museums and Galleries. National Committee of the International Council of Museums.
• Roberts, K. (2022, 15 Kasım). What happened to Gustav Klimt’s death and life in Vienna? who threw oil at painting in Austria Leopold Museum. National World. https://www.nationalworld.com/news/world/gustav-klimts-death-and-life-vienna-threw-oil-austria-leopold-museum-3919592
• Sağlam, N. E., Düzgüneş, E. ve Balık, İ. (2008). Küresel ısınma ve iklim değişikliği. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 25(1), s. 89-94.
• Sapchi, A. T. (2016). Sürdürebilir müzelerde mekânsal tasarım kriterleri ve gün ışığı kullanımı (Tez No:435191) [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Sezesyon (2023, 3 Haziran). British Museum, BP ile 27 yıllık sponsorluk anlaşmasını bitirdi. Sezesyon. https://sezesyon.com/blogs/news/british-museum-bp-ile-27-yillik-sponsorluk-anlasmasini-bitirdi
• Sipahioğlu, B. Ö. (2022). Küresel iklim değişikliğinin bir sonucu olarak iklim göçü. Akademik Hassasiyetler Dergisi, 9(20), s. 543-565.
• Small, Z. (2023, 11 Temmuz). After a year of climate protests, the toll rises for museums and activists. Nytimes. https://www.nytimes.com/2023/07/11/arts/design/climate-protests-museums-sentences-art.html
• Şanlı, B. ve Özekicioğlu, H. (2007). Küresel ısınmayı önlemeye yönelik çabalar ve Türkiye. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2007(2), s. 456-482.
• Şeko, A. Y. (2024, 19 Ocak). İklim değişikliği. AA. https://www.aa.com.tr/tr/yesilhat/iklim-degisikligi/ipcc-baskanindan-kuresel-isinmada-3-derece-uyarisi/1822221#:~:text=IPCC%20Ba%C5%9Fkan%C4%B1%20Jim%20Skea%2C%20mevcut,sekt%C3%B6r%C3%BCndeki%20sorunlar%C4%B1n%20halledilmesi%20oldu%C4%9Funu%20s%C3%B6yledi
• Tabak, Ö. (2022, 27 Kasım). Enerji krizi müzeleri nasıl etkiliyor? Artdog İstanbul. https://artdogistanbul.com/enerji-krizi-muzeleri-nasil-etkiliyor/
• Towards Sustainability (2024, 31 Ekim). Green museums in the world. Towards Sustainability. https://towards-sustainability.com/tag/eco-friendly-practices/