Cerrahi Operasyonların Görsel Anlatımlarında Medikal İllüstrasyon: Kısa Tarihçe ve Algoritmik Bir Yöntem Önerisi

Yıl 2025, Sayı: 33, 193 - 210

Banu Bulduk Türkmen , M. Mustafa Aldur

https://doi.org/10.17484/yedi.1550884

Öz

Medikal illüstrasyon, görsel anlatımda etkili bir biçimlendirme dili olarak kullanılan bir alandır. Anlatımın anlaşılırlığını arttırmada tercih edilen bir uygulama olarak, cerrahi işlemlerin süreçlerini anlatmada, paylaşmada ya da sunmada etkili olurken, eğitsel yönden tıp hekimliğinde kullanılan bir görsel materyal olarak da değerlendirilebilir. Öyle ki; anlaşılması zor görüntülerin işlenmesinde ya da göze hoş gelmeyen operasyonların yalınlaştırılarak aktarılmasında etkili bir yoldur. Bu makale kapsamında bilimsel illüstrasyonun bir alt çalışma alanı olan medikal illüstrasyonun cerrahi işlemlerin görselleştirilmesinde kullanılması değerlendirilmekte, alan uzmanları tarafından anlaşılması ve aktarılması aşamasında görsel anlatım dilinin önemi vurgulanmaktadır. Nitel araştırma yöntemlerinden genel tarama modeli ile doküman analizi yapılarak örnek değerlendirmeleri yapılmakta, görselleştirilen işlemlerin değerlendirilmesi sanatsal ve bilimsel yönden incelenmektedir. Cerrahi işlemi görselleştirme sürecine ilişkin akış diyagramı önerisi geliştirilmekte, etkili tasarım ve üretim sürecine ilişkin akış planı önerilmektedir. Birçok sözcük yerine çoklu anlatımın, kullanılan tek bir görselle tanımlanması, görsel biçimlendirmelerin önemini vurgular. Cerrahi işlemlerin süreçlerini ve sonucunu yansıtmada kullanılan medikal görselleştirme de bu açıdan ayrışmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Medikal illüstrasyon, cerrahi illüstrasyon, bilimsel illüstrasyon, görsel anlatım

Visual Representations of Surgical Operations in Medical Illustration: A Brief History and A Proposal for an Algorithmic Method

Öz

Medical illustration is an effective tool for visual communication. As a preferred method for improving the comprehensibility of certain expressions, it plays a crucial role in explaining, sharing, and presenting surgical procedures, and it can also be employed by medical doctors as a visual teaching aid in education. Such that it serves as an effective method in processing complex visuals or simplifying visually unpleasant surgical images. In the scope of this article, as a subfield of scientific illustration, the use of medical illustration in the visualization of surgical procedures is evaluated, and the importance of visual language in the understanding and communication of such processes by experts in the field is emphasized. Through general survey model, which is among qualitative research methods, sample evaluations are conducted by document analysis, the evaluation of illustrated processes are examined from both artistic and scientific perspectives. A flow diagram proposal for the illustration process of surgical procedures is developed, along with a proposed flow plan for effective design and production processes. Conveying complex information through a single visual rather than multiple words highlights the importance of visual formatting.Medical illustrations used for depicting surgical processes and their outcomes are distinguished in this regard.

Anahtar Kelimeler

Medical illustration, surgical illustration, scientific illustration, visual representation

Kaynakça

• Acar, H. V. (2015). Yazılışının 550. yılında Cerrahı̇yetü’l-Hanı̇yye hakkında sci-e kapsamındakı̇ dergı̇lerde yayınlanan Türkı̇ye kaynaklı makaleler. Mersin Ü. Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 5(2), (s. 37-44). https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/643695
• Bayramiçli, M. (2005). Deneysel mikrocerrahi temel araştırma, doku ve organ nakli modelleri. ARGOS İletişim Hizmetleri.
• Bourgery, J. M. ve Jacob, N. H. (2020). Atlas of human anatomy and surgery. Taschen.
• Cancer De Mama En El Pasado, 29(104), 210-219. https://www.revistasamas.org.ar/revistas/2010_v29_n104/05_cancer_de_mama_en_el_pasado.m04.pdf
• De La Flor, M. (2004). The digital biomedical illustration handbook. Charles River Media. Inc.
• Drake, R. L., Vogl, A. W., Mitchell, A. W. M. (2018). Gray’s basic anatomy. Elsevier, Inc.
• Ebenstein, J. (2020). Anatomica the exquisite and unsettling art of human anatomy. Laurence King.
• Efe, L. [egetob]. (2022, 2 Haziran). Avustralya'da tıbbi kariyer medical illustrator Dr. Levent Efe. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=vNegQVWB95s
• Evers, M.B. (2012). Trunkal vagatomi. Genel cerrahi teknikleri atlası (A. Aren vd., Çev.), (s. 328 – 333). Nobel Tıp Kitapevi.
• Hajar, R. (2011). Medical illustration: art in medical education. Heart views: the official journal of the Gulf Heart Association, 12(2), s. 83-91. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3221200/
• Henry, J. (2016). Bilimsel düşüncenin kısa tarihi (A.M. Şengel, Çev. Ed.). Akılçelen Kitaplar.
• Hodges E, R. S. (1989). The guild handbook of scientific illustration. Van Nostrand Reinhold.
• Jastrzebski Z. T. (1985). Scientific illustration a guide for the beginning artist. A Spectrum Book.
• Jean, G. (2012). Yazı ı̇nsanlığın belleği (N. Baser, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Literatürk. https://literaturk.com/oc-content/uploads/19/2097.jpg
• Male, A. (2017). Illustration a theoretical & contextual perspective. Bloomsbury Visual Arts.
• Medimagery. https://medimagery.com/history-of-medical-illustration-through-the-world/
• Miller, Mark. M. (2023). Medical Illustration Historic Roots. Mo Med, 2023 Nov-Dec; 120(6), (s. 417–422). https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10743341/
• Netter, F. H. (2010). İnsan anatomisi atlası (M. Cumhur, Çev.). Nobel Tıp Kitapevi.
• Netterimages.com. (t.y.). Frank H. Netter, MD. https://web.archive.org/web/20150206060615/http://www.netterimages.com/artist/netter.htm
• Science Source Prints. https://prints.sciencesource.com/featured/ophthalmic-surgery-for-lachrimal-wellcome-images.html?product=greeting-card
• Sherris, D.A., Kern, E. B. (2004). Gerekli cerrahi teknikler (2. Baskı). (T.M. Önerci, İ. Haberal Can, Çev.). Ankara Hacettepe Üniversitesi Yayınları. Smith, B.M., Albanese, C.T. (2009). Kistik higroma. A. Can Başaklar (Ed.), Çocuk Cerrahisi (s. 13-18). Palme Yayıncılık,
• The Innovative Mind of Harvey Williams Cushing in Neurosurgery. https://44377079.weebly.com/influences.html
• Thornton, J. L., Reeves, C. (1983). Medical book illustration: a short history. The Oleander Press.
• Türk Cerrahi. (t.y.) İnsizyon. https://www.turkcerrahi.com/tip-sozlugu/insizyon/
• Türk Üroloji Müzesi. https://history.uroturk.org.tr/wp-content/uploads/2018/10/uretral-dilatasyon.jpg
• Uğur, D. A. (1974). Küçük cerrahi teknik. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları.
• Waschke, P. (2011). Sobotta atlas of human anatomy general anatomy and musculoskeletal system (15 th Edition). Elsevier Urban & Fischer GmbH.
• Wikimedia Commons, 2023a. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:WMS_93,_Arzneibuch,_Book_of_medical_receipts_Wellcome_L0031661.jpg
• Wikimedia Commons, 2023b. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:WMS_93,_Arzneibuch,_Book_of_medical_receipts_Wellcome_L0031662.jpg
• Zollinger, R, M. (2003). Zollinger’in cerrahi atlası (M.M. Özmen, İ. Sayek, Çev. Ed.). Güneş Kitabevi.