Fernando Sor’un ‘Les Folies D’espagne Variees, Et Un Menuet’ Eserinin Görsel Tasarım Önerisine İlişkin Görüşlerin Değerlendirilmesi

Yıl 2025, Sayı: 34, 99 - 119, 30.07.2025

Meyrem Deveci , Mohammad Ranjbarı

https://doi.org/10.17484/yedi.1639866

Öz

Bu çalışmada 19. yüzyılın ilk yarısına ait bir gitar eseri olan La Folia ele alınarak eserin teması, I, II, III ve IV çeşitlemenin (variation) görsel tasarımı yansıtılmaya çalışılmıştır. Araştırmada menuet hariç, diğer 5 bölüm için özellikle eserin dönemini yansıtan, görsel tasarımın estetiği ve müziğin ritmik duygusu aktarıldığı görsel tasarım kompozisyonları tasarlanmıştır. Söz konusu eser, araştırmacı (gitarist) Doç. Dr. Ranjbari tarafından ve görsel tasarımcı Doç. Dr. Deveci’nin bilgilendirici sunumu ve görsel tasarımları dinleyici/izleyiciye hareketsiz görseller biçiminde dijital ekranda yayınlanmıştır. Bu etkinlik Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Prof. Dr. Cengiz Andiç Medya Merkezi’nde ‘Görsel Çağrışımlı Gitar Dinletisi’ adıyla gerçekleştirilmiştir (2025). Eserin her çeşitlemesi için tasarlanan görsel tasarım, dinleyicilere müziğin eşliğinde tema ve çeşitlemelerin çalınma süresi boyunca dijital dev ekranda katılımcıya izletilmiştir. Disiplinlerarası çalışmada izleyiciye eş zamanlı görsel ve işitsel düzeylerde müzik algılatılmaya çalışılmıştır. Görsel destekli dinletide izleyicinin eserle/sanatla görsel ve işitsel olarak bağlam kurması amaçlanmıştır. İzleyici, tasarlanan görsel kompozisyonlarla görsel dil aracılığıyla eser konusunda bilgilendirilmiş ve esere ilişkin görsel bir odağa yönlendirilmiştir. Görsel Çağrışımlı Gitar Dinletisi gösteriminden sonra dinleyiciye açık uçlu sorulardan oluşan bir görüşme formu uygulanmıştır. Görüşme formunun verileriyle; izleyicinin işitsel, görsel algısı sanatın iki disiplinine ilişkin iş birliği konusundaki izleyici görüşleri değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler betimsel olarak analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

La Folia , görsel tasarım , grafik tasarım , müzik , Les Folies D’Espagne , Fernando Sor , gitar

Evaluation of Opinions Regarding the Visual Design Proposal of Fernando Sor’s ‘Les Folies D’espagne Variees, Et Un Menuet’

Öz

This study presents and examines visual representations for the theme and variations I, II, III, and IV of La Folia, a guitar composition from the first half of the 19th Century. To this end, visual design compositions were created for five sections of the piece, excluding the minuet, that convey the reflections of the era, the aesthetic principles of visual design, and the rhythmic sentiment of the piece. The composition was performed by the researcher and guitarist Assoc. Prof. Dr. Ranjbar, accompanied by an informative presentation and the display of visuals designed prepared by Assoc. Prof. Dr. Deveci, at an event titled Visually Associative Guitar Recital, held at the Prof. Dr Cengiz Andiç Media Centre of Van Yüzüncü Yıl University (2025). Each visual was displayed as a still image on a digital screen for the duration of the respective section of the piece, i.e. the theme or each variation. This interdisciplinary performance aimed to allow the audience to experience the music at the auditory and visual dimensions concurrently, with the added visual features intending to help the audience establish a multisensory connection with the artwork. The visual language embodied in the design compositions informed the audience about the artwork and guided their focus to a visual rendition of the piece. Following the Visually Associative Guitar Recital, audience feedback was gathered through qualitative response questionnaire consisting of open-ended questions. A descriptive analysis was performed on the data collected to evaluate the auditory and visual perceptions of the audience, as well as their opinions on the collaboration between the two artistic disciplines.

Anahtar Kelimeler

La Folia , visual design , graphic design , music , Les Folies D’Espagne , Fernando Sor , guitar

Kaynakça

• Arnheim, R. (2012). Görsel Düşünme. (2.Baskı). Metis Yayınları.
• Dewey, J. (2005). Art As Experience. Penquin Group.
• Ergüden, C. B. (2010). Çeşitlemelerin Dönemler ve Performans Teknikleri Bağlamında Karşılaştırmalı İncelenmesi. (Tez no: 279138) [Doktora Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Gürgen, E. T. (2015). Müzi̇ği̇n Temel Bi̇leşenleri̇ ve Müzi̇k Di̇nlemeni̇n Kavramsal Boyutu. Ulakbilge, 3(5), 1-14.
• Hudson, R., (1982). The Folia, the Saraband, the Passacaglia, and the Chaconne: The Historical Evolution of Four Forms that Originated in Music for the Five-Course Spanish Guitar, Vol. 1, The Folia, compiled by Richard Hudson. Neuhausen-Stuttgart: American Institute of Musicology: Hanssler-Verlag. http://www.corpusmusicae.com/msd/msd-samples/54-035-020spgs.pdf
• Jeffery, B. (1994). Fernando Sor composer and guitarist (2.baskı). Tecla.
• Kınıklı, B., B. (2015). Folia’nın tarihsel yolculuğu. NWSA-FineArts, 10(2), 75-86.
• Özdoğan, A., Sevinç, B. vd. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (2.Baskı) (Ed. Kaan Böke). Alfa Yayınları.
• Say, A. (2005). Müzik sözlüğü. Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
• Sor, F. (1824), Les folies d’Espagne, Op. 15. Movement/Sections 6movemets. Genre categories variations, minute, Dances. https://imslp.org/wiki/Les_folies_d'Espagne%2C_Op.15_(Sor%2C_Fernando)
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (8.Baskı). Seçkin Yayınları.
• Yiğit, E. E. ve Nayir, A. E. (2019). Rönesans ve Barok Dönem müzikal süslemelerinin tarihsel gelişimlerine, Uygulanış Şekillerine Bir Bakış. İdil, 63, 1591-1602. https://www.idildergisi.com/makale/pdf/1573464899.pdf
• Yücel, H. (2013). İmgeden yoruma (1. Basım). Ayrıntı yayınları.