Kurt Mu? Kuzu Mu? Şeyh Bedreddin ve İsyanı Üzerine Bazı Düşünceler

Yıl 2017, Cilt: 9 Sayı: 18, 8 - 19, 01.07.2017

Kemal Ramazan Haykıran

Öz

Osmanlıların beylik ölçeğinde bir devletten imparatorluğa geçiş aşamasında karşılaştığı ciddi olaylardan biri de Şeyh Bedreddin İsyanı’dır. Çelebi Mehmed Döneminde Fetret devrinin geride bırakıldığı narin bir dönemde 1415 yılında meydana gelen Şeyh Bedreddin İsyanı, tarihçiler tarafından bugüne kadar çok farklı şekillerde tanımlanmıştır. Şeyh Bedreddin kimilerince mezhebî bir isyan olarak tanımlanırken kimilerince de toplumsal ve sınıfsal dürtülerle hareket edilen bir isyan olarak kabul edilmiştir. Bu çalışmada Şeyh Bedreddin İsyanın meydana geldiği hem coğrafya hem de dönemin özellikleri ve koşulları göz önünde bulundurularak isyanın hangi koşullar altında ne gibi amaçlar güdülerek meydana geldiği yeni bir yorum ile tanımlanılmaya çalışılacaktır

Anahtar Kelimeler

Şeyh Bedreddin, Çelebi Mehmed, Torlak Kemal, Börklüce Mustafa

Wolf or Lamb: Some Thoughts on Sheikh Bedreddin and His Rebellion

Öz

One of the most important events that the Ottomans faced during the transition from a state to empire was the rebellion of Sheikh Bedreddin. The Sheikh Rebellion which took place in 1415 at a delicate time in the regin of Çelebi Mehmed just after the Fetret Period, has been described in many different forms by the historians, so far. While Sheikh Bedreddin was defined as a sectarian rebellion by some, on the other hand it was accepted as a revolt that was organized by different social classes. In this study, it will be tried to be defined with a new interpretation of the conditions under which the rebellion was driven by taking into consideration the characteristics of Shaikh Bedreddin Rebellion besides the geography and the features of the period.

Anahtar Kelimeler

Saheik Bedreddin, Çelebi Mehmed, Torlak Kemal, Börklüce Mustafa

Kaynakça

• Âşık Paşazâde, (1961). Tevârîh-i Ali Osman, nşr. Nihal Atsız, İstanbul.
• BABİNGER, F., (2014). Simavna Kadısı Şeyh Bedreddin, çev. İlhami Yazgan, Ankara.
• BALİVET, M., (2000). Şeyh Bedreddin: Tasavvuf ve İsyan, çev. Ela Güntekin, İstanbul.
• DELİLBAŞI, M., (1980). Türk Hükümdarlarına Ait Yunanca Ahidnameler ve Nameler, Basılmamış Doçentlik Tezi, Ankara.
• DUKAS, (1956). Bizans Tarihi, çev. İ. Mirmiroğlu, İstanbul.
• EMECEN, F., (2005). İlk Osmanlılar ve Batı Anadolu Beylikler Dünyası, İstanbul.
• Halîl b. İsmail b. Şeyh Bedrüddîn Mahmûd, (1967). Bedreddin Menâkıbı, ed. A. Gölpınarlı-İ. Sungurbey, İstanbul. Şeyh
• HAYKIRAN, K. R., (2013). ‚Aydınoğulları Beyliğinin Son Beyi Cüneyd Bey ve Beyliğin Yıkılışından Sonra Aydınoğlu Soyunun Tarihi: Beylikleri Tarih Kültür ve Medeniyeti Sempozyumu 1 – Ed. Cüneyt Kanat, Mehmet Ankara. Aydınoğulları Uluslararası Batı Anadolu Ersan, Mehmet Şeker
• Hoca Sadeddin Efendi, (1999). Tacü't-Tevarih, c. I, nşr. İsmet Parmaksızoğlu, Ankara.
• İbn Arabşah, (2012). Acâibu’l Makdûr, çev. Ahsen Batur, İstanbul.
• İdris-i Bitlisi, (2013). Heşt Behişt 7. Ketibe, nşr. Muhammed İbrahim Yıldırım, Ankara.
• KARADENİZ, H. B., (2008). Osmanlılar İle Beylikler Arasında Anadolu’da Meşruiyet Mücadelesi, İstanbul.
• KASTRİTSİS, D. (2014). ‚1402-1413 Fetret Devri Bağlamında Şeyh Bedreddin Ayaklanması‛, Sultan Çelebi Mehmed ve Dönemi, ed. Fulya Düvenci Karakoç, Bursa.
• Mevlânâ Mehmed Neşrî, (2008). Cihânnümâ, haz. N. Öztürk, İstanbul.
• OCAK, A. Y., (2013). Zındıklar ve Mülhidler: 15.ve 17. Yüzyıllar, İstanbul.
• Taşköprülüzade, (1985). Şekâiki Numaniyye, nşr. A Subhi Furat, İstanbul.
• TURAN, Ş., (1990). Türk İtalyan İlişkileri I, İstanbul.
• UZUNÇARŞILI, İ. H., (1997). Büyük Osmanlı Tarihi, c. I, Ankara.
• Varidat-ı Bedreddin, Simavna Kadısı Oğlu Şeyh Mahmud Mehmed Serhan Tayşi, İstanbul. (2010). nşr.
• YAHYA, H., (1994). Yehova’nın Oğulları, İstanbul.
• YÜKSEL, M., (2002). Simavna Kadısıoğlu Şeyh Bedreddin, İstanbul.
• YÜKSEL, M., (2004). ‚Şeyh Bedreddin‛, Anadolu Halk Hareketleri, Ankara.