Yöneticilikte Adaletsizliği Meşrulaştırma Yöntemleri

Yıl 2021, Cilt: 13 Sayı: 26, 64 - 72, 28.07.2021

Şeyda İrdem

Öz

Adalet kavramı algısal bir durumdur ve örgütsel adalet, bireylerin çalıştıkları örgüt içinde kendilerine adil davranılıp davranılmadığına ilişkin algısıdır. Yöneticiler, çalışanların örgütsel adalet algılarının yüksek olmasını isterler. Çünkü örgütsel adalet algısı düşük olan çalışanlarda, bu durum çalışan performansını ve dolayısıyla örgütsel işleyişi olumsuz etkilemektedir. Bu sebeple yöneticiler örgüt içindeki adaletsiz olarak algılanabilecek karar ve uygulamalarını çalışanların “adilmiş” gibi algılamalarını sağlamaya yönelik birtakım yöntemlere başvurabilirler. Bu çalışmanın amacı eleştirel kuram kapsamında yöneten-yönetilen ilişkilerinde yönetici meşruiyetini arttırabilmek için kullanılma potansiyeli olan propaganda, algı yönetimi, dinsel etki: adil dünya inancı, maskeli kaynak/örtülü yönetim tekniği ve sistemin meşrulaştırılması tekniklerini teorik açıdan ele almak ve bu sayede tüm çalışanların bilgilendirilmesini sağlamaktır.

Anahtar Kelimeler

Adalet, Örgütsel Adaletsizlik, Meşrulaştırma

Injustice Legitimization Methods in Administration

Öz

The concept of justice is a perceptual situation and organizational justice is the perception of individuals regarding whether they are treated fairly within the organization they work for. Managers want to be high perceptions of organizational justice of employees. Because, in employees with low perception of organizational justice, this situation negatively affects employee performance and therefore organizational functioning. For this reason, managers may apply to some methods to ensure that employees perceive their decisions and practices that may be perceived as unfair within the organization as “faired”. The aim of this study, within the extent of critical theory, is to deal with theoretically the techniques propaganda, perception management, religious influence: belief in the just world, masked resource/disguised management technique and legitimization of system, which have the potential to be used to increase manager legitimacy in manager-managed relationships, and in this way to ensure that all employees are informed.

Anahtar Kelimeler

Justice, Organizational Injustice, Legitimization

Kaynakça

• Alexander, S. ve Ruderman, M. (1987). “The Role of Procedural and Distributive Justice in Organizational Behavior”, Social Justice Research, 1, 177-198.
• Altuntaş, B. ve Akdoğan, M. Ş. (2016). “Pazarlama İletişim Sürecinde Örtü Kullanımı: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Bir Uygulama”, ADÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 1-19.
• Ball, G. A., Trevino, L. K. ve Sims, H. P. Jr. (1993). “Just and Unjust Punishment Influences on Subordinate and Citizenship”, Academy of Management Journal, 37, 299-322.
• Bektaş, A. (2002). Siyasal Propaganda, Bağlam Yayınları, İstanbul.
• Berktay, F. (2006). Tarihin Cinsiyeti, Metis Yayınları, İstanbul.
• Correria, I. ve Dalbert, C. (2008). “School Bullying: Belief in A Personal Just World of Bullies, Victims, and Defenders”, European Psychologist, 13, 248-254.
• Cowherd, D. M. ve Levine, D. 1. (1992). “Product Quality and Pay Equity between Lower-Level Employees and Top Management: An Investigation of Distributive Justice Theory”, Administrative Science Quarterly, 37, 302-320.
• Cropanzano, R., Bowen, D. E. ve Gilliland, S. W. (2007). “The Management of Organizational Justice”, Academy of Management Perspectives, 21(4), 34-48.
• Cropanzano, R. ve Greenberg, J. (1997). “Progress in Organizational Justice: Tunneling Through The Maze”, International Review of Industrial and Organizational Psychology, (Ed: C. L. Cooper ve I. T. Robertson), 12, 317-372.
• Cubela Adoric, V. ve Kvartuc, T. (2007). “Effects of Mobbing on Justice Beliefs and Adjustment”, European Psychologist, 12, 261-271.
• Çeçen, A. (2015). Adalet Kavramı, Seçkin Yay., Ankara.
• Dailey, R. C. ve Kirk, D. J. (1992). “Distributive and Procedural Justice as Antecedents of Job Dissatisfaction and Intend to Turnover”, Human Relations, 45 (3), 305-317.
• Dean, J. W., Brandes, P. ve Dharwadkar, R. (1998). ”Organizational Cynicism”, Academy of Management Review, 23(2), 341-352.
• Demircioğlu, Z. (2015). “İletişim Sürecinde Amaç ve Niyeti Farklılaştıran Egemen Bir Öge Olarak Maske”, Atatürk İletişim Dergisi, 8, 157-182.
• Domenach, J. M. (2003). Politika ve Propaganda, Varlık Yay., İstanbul.
• Dorr, A. (1981). “Television and Affective Development and Functoining: Maybe This Decade”, Journal of Broadcasting, 25, 335-345.
• Dökmen, Ü. (1994). İletişim Çatışmaları ve Empati, Sistem Yay., İstanbul.
• Dzuka, J. ve Dalbert, C. (2007). “Student Violence Against Teachers: Teachers’ Well-Being and The Belief in A Just World”, European Psychologist, 12, 253-260.
• Eke, E. (2008). Siyasal Propaganda Araçlarının Seçmen Davranışı Üzerindeki Etkisi: Isparta Örnek Olayı. (Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Eren, V. (2003). “Kamu Yönetiminde Yeni Meşruluk Temeli Olarak Müşteri Odaklı Yönetim Yaklaşımı”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 58(1), 55-70.
• Göregenli, M. (2012). “Ayrımcılığın Meşrulaştırılması”, Ayrımcılık Çok Boyutlu Yaklaşımlar (61-72), (Ed: K. Çayır ve M. A. Ceyhan), İstanbul Bilgi Üniv. Yay., İstanbul.
• Greenberg, J. (1990). “Organizational Justice: Yesterday, Today and Tomorrow”, Journal of Management, 16(2), 399-432.
• Güner, F., Topaloğlu, N. ve Genç, S. Z. (2014). “Medya İletilerinin Gerçeği Yansıtma Düzeylerinin Öğrenci Görüşlerine Göre Tespiti”, Bilgisayar ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 69-90.
• Hollinger, R. C. (1986). “Acts Against the Workplace: Social Bonding and Employee Deviance”, Deviant Behavior, 7, 53–75.
• Hsin Lo, H. (2008). “Belief in A Just World and Belief in Idealism as Predictors of the Distributive and Procedural Justice”, Web Journal of Chinese Management Review, 11, 1-10.
• https://www.etimolojiturkce.com/kelime/adalet, Erişim 10.10.2020.
• İçerli, L. (2010). “Örgütsel Adalet: Kuramsal Bir Yaklaşım”, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5 (1), 67-92.
• Jols, T. ve Tholman, E. (2008). 21. Yüzyıl Okuryazarlığı: Medya Okuryazarlığına Genel Bir Bakış ve Sınıf İçi Etkinlikler, (Çev. C. Elma ve A. Kesten), Ekinoks Yayınevi, Ankara.
• Jost, J. T. ve Banaji, M. R. (1994). “The Role of Stereotyping in System-Justification and the Production of False Consciousness”, British Journal of Social Psychology, 33, 1-27.
• Kapani, M. (1988). Politika Bilimine Giriş, Bilgi Yayınevi, Ankara.
• Kaya, P. A. (2000). “Sosyal Adaletin Teorik Çerçevesi Üzerine Bir Değerlendirme”, Prof. Dr. Nusret Ekin’e Armağan (229-244), Türk Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası Yayını, Ankara.
• Kılınç, S. ve Torun, F. (2011). “Adil Dünya İnancı”, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(1), 1-14.
• Konovsky, M. A., Folger R. ve Cropanzano R. (1987). “Relative Effects of Procedural and Distributive Justice on Employee Attitudes”, Representative Research in Social Psychology, 17 (1), 15-24.
• Lerner, M. J. (1980). The Belief in A Just World: A Fundamental Delusion, Plenum Press, New York.
• Lerner, M. J. ve Miller, D. T. (1978). “Just World Research and the Attribution Process Looking Back and Ahead”, Psychol Bull, 5, 1030-1051.
• Loi, R., Hang-yue, N. ve Foley, S. (2006). “Linking Employees’ Justice Perceptions to Organizational Commitment and Intention to Leave: The Mediating Role of Perceived Organizational Support”, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 79, 101-120.
• Lumley, F. E. (1933). The Propaganda Menace, The Century Co., New York.
• Luthans, F. (1981). Organizational Behavior, McGraw Hill, Singapore.
• Neuman, J. H. ve Baron, R. A. (1998). “Workplace Violence and Workplace Aggression: Evidence Concerning Specific Forms, Potential Causes, And Preferred Targets”, Journal of Managements, 24, 391–419.
• Okumuş, E. (2003). Toplumsal Değişme ve Din, İnsan Yay., İstanbul.
• Otto, K. ve Schmidt, S. (2007). “Dealing with Strain at Workplace: Compensatory Effects of Belief in A Just World”, European Psychologist, 12, 272-282.
• Öcel, H. ve Aydın, O. (2010). “Adil Dünya İnancı ve Cinsiyetin Üretim Karşıtı İş Davranışları Üzerindeki Etkisi”, Türk Psikoloji Dergisi, 25 (66), 73-83.
• Özer, M. A. (2012). “Bir Modern Yönetim Tekniği Olarak Algılama Yönetimi ve İç Güvenlik Hizmetleri”, Karadeniz Araştırmaları, 33, 147‐180.
• Petty, R. D. ve Andrews, J. C. (2008). “Covert Marketing Unmasked: A Legal and Regulatory Guide for Practices that Mask Marketing Messages”, Journal of Public Policy and Marketing, 27(1), 7-18.
• Pfeffer, J. ve Langton, N. (1993). “The Effects of Wage Dispersion on Satisfaction, Productivity, and Working Collaboratively: Evidence from College and University Faculty”, Administrative Science Quarterly, 38, 382-407.
• Potter, J. (1986). “Perceived Reality in the Cultivation Hypothesis”, Journal of Broadcasting, 30, 159-174.
• Reid, R. P. (2002). “Waging Public Relations: A Cornerstone of Fourth-Generation Warfare”, Journal of Information Warfare, 1(2), 51-65.
• Schwarzwald, J., Koslowsky, M. ve Shalit, B. (1992). “A Field Study of Employees' Attitudes and Behaviors after Promotion Decisions”, Journal of Applied Psychology, 77, 511-514.
• Siegel, P. C., (2005). “Perception Management: IO’s Stepchild?”, Low Intensity Conflict & Law Enforcement, 13(2), 117-134.
• Sweeney, P. D. ve McFarlin D. B. (1993). “Workers’ Evaluations of the `Ends’ and the `Means’: An Examination of Four Models of Distributive and Procedural Justice”, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 55, 23-40.
• Taşçıoğlu, H. (2011). “Örgütsel Adalet Algısının Ölçülmesine Yönelik Kamu Kurumunda Bir Araştırma”, Sosyal Bilimler Araştırması Dergisi, 6(1), 136-150.
• Toffler, A. (1992). Yeni Güçler Yeni Şoklar, Altın Kitaplar, İstanbul.
• Yüksel, A. H. (2014). “İkna Kavramı”, İkna Edici İletişim (3-15), (Ed. M. Oyman), Anadolu Üniv Yay., Eskişehir