Zihin Felsefesi Çalışmaları: Görünenden Gerçekliğe Geçişte Beş Farklı Yaklaşım

Yıl 2021, Cilt: 13 Sayı: 26, 35 - 43, 28.07.2021

Ceren Yiğit

Öz

Galaksideki yıldız sayısı ile bir insanın beynindeki nöron (sinir hücreleri) sayısı neredeyse benzer durumdadır. Evrendeki her şeyi henüz çözümleyebilmiş değiliz ancak bu durum insan için de geçerlidir ve hala insanın bir mistik tarafı söz konusudur. Omuzlarımızın üstünde taşıdığımız küçük evreni anlamlandırmak için işe nereden başlamamamız gerekir diye bir soru hâsıl olduğunda yol gösterici kavramlar ‘beyin/zihin/bilinç/beden’ olarak çıkar. İnsanlık tarihinin asli sorunlarından birisini cevaplandırabilmek için felsefe tarihinde farklı yaklaşımlar sunulmuştur. Bu makale içerisinde çağdaş zihin felsefesinin argümanları ve tartışma konuları üzerine ileri okumaları da destekleyecek bir eksende (i) kolay problem (ii) zor problem, (iii) sözde problem, (iv) aldatıcı problem, (v) bilinemezcilik olarak ifade olunan beş yaklaşıma yer verilecektir. İnsana veya bilince yönelik farklı fikirlerin doğuşuna sebebiyet veren şey “bilinçli ben” hissi ve fenomenal deneyimin öznel/iç niteliği (qualia)dir. İnsanın öznel yapısına istinaden oluşan bu sorunlar zihin hallerinin salt işlevlerle beynin nöral etkinliğine, davranışa ya da metafiziğe indirgenmesiyle meydana gelmiştir. Daha genel bir şekilde ifade edecek olursak, insanın fiziksel yönünün mü yoksa fenomenal yönünün mü birincil nitelik taşıdığı sorusu üzerinden problemler şekillenmiştir. Bu çalışmada beş yaklaşım tarzının görünenin arkasındaki gerçekliğe ulaşmak için hangi iddiaları öne sürdükleri ve hangilerini bertaraf ettikleri üzerinden bir değerlendirme yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Çağdaş zihin felsefesi, bilinç, beden, fenomenal deneyim, qualia, fiziksel yön, fenomenal yön.

Destekleyen Kurum

ANKARA YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ

Philosophy of Mind Studies: Five Different Approaches in Transition from Apparent to Reality

Öz

The number of stars in the galaxy is almost similar to the number of neurons (nerve cells) in a person's brain. We have not yet been able to analyze everything in the universe, but also applies human beings, and there is still a mystical side of man. When a question arises as to where we should not start to make sense of the small universe we carry on our shoulders, the guiding concepts appear as 'brain/mind/consciousness /body'. Different approaches have been presented in the history of philosophy to answer one of the main problems of human history. This article includes five approaches expressed as (i) easy problem (ii) hard problem, (iii) pseudo-problem, (iv) hornswoggle problem, (v) agnosticism on an axis that will support further reading on the arguments and discussion issues of contemporary philosophy of mind. will be given. It is the sense of "conscious self" and the subjective/inner quality (qualia) of phenomenal experience that gives rise to different ideas about man or consciousness. These problems, which are caused by the subjective structure of the human being, have occurred when the states of mind are reduced to the neural activity of the brain, behavior or metaphysics by purely functions. To put it in a more general way, the problems have been formed over the question of whether the physical or the phenomenal aspect of the human being has a primary quality. In this study, an evaluation will be made on which claims the five approach styles put forward to reach the reality behind the visible and which ones they eliminate.

Anahtar Kelimeler

Contemporary philosophy of mind, consciousness, body, phenomenal experience, qualia, physical aspect, phenomenal aspect.

Kaynakça

• Bailey A. (der.) (2019). Zihin Felsefesi, (Çev. Füsun Doruker. Ankara: Fol Kitap.
• Blackmore, S. (2021). Bilinç Üzerine Konuşmalar, (Çev. Seda Akbıyık) İstanbul: Küre Yayınları.
• Chalmers, D. (1995). “Facing up to the Problem of Consciousness”. Journal of Consciousness Studies, 2 (3): 200-219.
• Chalmers, D. (1998). “On the Search for the Neural Correlate of Consciousness”. In (eds. S. Hameroff, A. Kaszniak, A. Scott). Toward a Science of Consciousness II. MIT Press.
• Chalmers, D. (2011). “The Problem of Consciousness”. Discusiones Filosóficas, 12 (19): 29 – 59.
• Churchland, P. M. (2018). Madde ve Bilinç, (Çev. Berkay Ersöz) İstanbul: Alfa Yayıncılık.
• Churchland, P.S. (2019). Nörofelsefe, (Çev. Özge Yılmaz) İstanbul: Alfa Yayıncılık.
• Dennett, D. (2020). Bilinç Açıklanıyor (Çev. Sibel Kibar) İstanbul: Alfa Yayıncılık.
• Hail, J. (2020). Zihin Felsefesi: Çağdaş Bir Giriş, (Çev. Seda Akbıyık, Merve Bilgili) İstanbul: Küre Yayınları.
• Jackson, M. (1986). “What Mary Didn’t Know”. The Journal of Philosophy, Volume 83 (5): 291-295.
• Levine J. (1983). “Materıalism and Qualia: The Explanatory Gap”. Pacific Philosophical Quarterly, 64: 354-361.
• Manzotti, R. (2020). “Relative Existence and Experlence”. Phainomena, 1 (2): 11-33.
• Mcginn, C. (1989). “Can We Solve the Mind-Body Problem?” Oxford University Press, Mind, 98 (391): 349-366.
• Nagel, T. (1974). “What is it like to be a Bat?” The Philosophical Review, 83 (4): 435-450.
• Priest, S. (2018). Zihin Üzerine Teoriler, (Çev. Ayhan Dereko) İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Revonsuo, A. (2017). Bilinç Öznelliğin Bilimi, (Çev. Selim Değirmenci) İstanbul: Küre Yayınları.
• Ryle, G. (2009). The Consept of Mind. London, United Kingdom: Routledge.
• Sayan, E. (2012). “Analitik Zihin Felsefesinin Temel Problemlerine Bir Bakış.” Kaygı, 19: 37-54.
• Searle, J. (2016). Bilinç ve Dil, (Çev. Muhittin Macit, Cüneyt Özpilavcı) İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Searle, J. (2018). Bilincin Gizemi, (Çev. İlknur Karagöz İçyüz) İstanbul: Küre Yayınları.
• Tura, S. M. (2018). Zor Problem: Bilinç. İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Zeman, A. (2017). Bilinç Kullanım Kılavuzu, (Çev. Gürol Koca) İstanbul: Metis Yayıncılık.