The Role of Ethics in the Transformation of Medicine: Veganism, Health Practices and New Paradigms

Yıl 2025, Cilt: 17 Sayı: 34, 38 - 56, 28.07.2025

Erhan Korkmaz

https://doi.org/10.57205/yenifikirjournal.1655642

Öz

This study examines the relationship between veganism in modern medicine and traditional healing practices through a focus on health and ethical considerations. A qualitative methodology was employed, involving semi-structured interviews with 15 vegan participants and a subsequent thematic data analysis. The findings indicate that veganism is not merely a dietary preference, but rather a holistic lifestyle choice guided by concerns for animal rights, environmental consciousness, and ethical principles. While the participants mostly regard animal-based medical practices and pharmaceuticals as ethically problematic, they acknowledge the necessity of resorting to such treatments in life-threatening situations, creating a moral dilemma. Similarly, traditional healing methods can also involve the use of animal-derived substances, posing further ethical challenges for vegans. Nonetheless, the existence of purely plant-based remedies sparks interest among participants as a potential avenue for alternative healing. The study underscores that meticulously planned plant-based diets can be nutritionally adequate and underscores the necessity for improved medical education and awareness regarding veganism. Overall, the findings highlight the importance of addressing veganism's ethical and health-related dimensions comprehensively, signifying the need for innovative approaches to formulate health practices free from animal exploitation.

Anahtar Kelimeler

Veganism , animal rights , ethnomedicine , traditional healing , modern medicine , health ethics

Etik Beyan

Ethical sensitivities were observed in the study. Participants' information was anonymised and the whole process was carried out with sensitivity in favour of the participants during the interviews.

Teşekkür

This article was prepared as part of the "Ethnomedicine" course which was taught by Prof. Dr. Melike Kaplan during the 2024-2025 Fall Semester of the Ankara University Folklore Master's Program. I would like to express my sincere gratitude to Prof. Dr Melike Kaplan, whose insights helped me recognize the intricate connections between health and all other aspects of life, broadened my perspectives, and inspired me to write this study while integrating it with my ethical sensitivities. I would also like to extend my thanks to Sebahat Gökçe Ağbaş for her careful final reading of the article and her invaluable suggestions. Lastly, I would like to express my profound gratitude to all my vegan friends and participants. Their patience and meticulous responses to each question and willingness to share their valuable experiences were essential to the foundation of this study.

Tıbbın Dönüşümünde Etiğin Yeri: Veganlık, Sağlık Uygulamaları ve Yeni Paradigmalar

Öz

Bu makale, veganlığın modern tıp ve geleneksel şifa yöntemleri ile ilişkisini, etik ve sağlık boyutları çerçevesinde incelemektedir. Araştırmada, nitel bir yöntem benimseyerek 15 vegan katılımcıyla yarı yapılandırılmış mülakatlar gerçekleştirilmiş ve tematik analiz yoluyla bulgular değerlendirilmiştir. Bulgular, veganlığın salt bir beslenme biçimi olmadığını, hayvan hakları, çevre duyarlılığı ve etik kaygıları içeren bütüncül bir yaşam tarzı olarak benimsendiğini göstermektedir. Katılımcıların büyük çoğunluğu, hayvan deneylerine ve hayvansal içerikli modern tıp uygulamalarını etik açıdan sorunlu bulmakla birlikte, hayatî durumlarda bu uygulamalara başvurmak zorunda kalmaktan rahatsızlık duymaktadır. Geleneksel şifa yöntemleri de hayvansal kaynakları içerebildiği için veganlar için benzer ikilemler yaratmaktadır. Öte yandan, tamamen bitkisel reçetelerin varlığı, vegan bireylerde alternatif şifa yöntemlerine yönelik bir ilgi doğurabilmektedir. Çalışma, iyi planlanmış bitkisel diyetlerin sağlık açısından yeterli olabileceğini vurgulamakta ve doktor-hasta etkileşiminde veganlık konusundaki bilgi eksikliğinin aşılması gerektiğine işaret etmektedir. Sonuçlar, veganlığın etik ve sağlık boyutunu bütüncül olarak ele almanın gerekliliğini ortaya koymakta ve hayvan sömürüsüne dayanmayan sağlık uygulamalarının geliştirilmesi için yeni yaklaşımlara ihtiyaç duyulduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Veganlık , hayvan hakları , etnotıp , geleneksel şifa , modern tıp , sağlık etiği

Etik Beyan

Çalışmada etik hasasiyetler gözetilmiştir. Katılımcıların bilgileri anonimleştirilmiş ve mülakatlar esnasında tüm süreç katılımcıların lehine hasasiyetle yürütülmüştür.

Teşekkür

Bu makale, Ankara Üniversitesi Halkbilimi Yüksek Lisans Programı 2024-2025 Güz Döneminde, Prof. Dr. Melike Kaplan’ın “Etno-Tıp” dersi kapsamında hazırlanmıştır. Sağlık kavramının, hayatımızın diğer tüm alanlarıyla doğrudan veya dolaylı bağlantılarının farkına varmamı sağlayan, bana yeni bakış açıları kazandıran ve etik hassasiyetimle harmanlanarak bu çalışmayı yazma motivasyonunu sunan Prof. Dr. Melike Kaplan’a içten teşekkür ederim. Ayrıca, makalenin son okumasını gerçekleştirip değerli önerileriyle destek olan Sebahat Gökçe Ağbaş’a da teşekkürlerimi sunarım. Son olarak, bu çalışmanın temelini oluşturan; her soruya sabırla ve titizlikle cevap vererek, değerli deneyimlerini paylaştıkları için tüm vegan arkadaşlarıma ve katılımcılarıma gönülden teşekkür ederim.

Kaynakça

• Akbulut, Ş., & Yeşilkaya, B. (2021). Evaluation of vegan nutrition in regards to health. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 8(2), 163-168.
• Barnard, N. D., Goldman, D. M., Loomis, J. F., Kahleova, H., Levin, S. M., Neabore, S., & Batts, T. C. (2019). Plant-based diets for cardiovascular safety and performance in endurance sports. Nutrients, 11(1), 130. https://doi.org/10.3390/nu11010130
• Çekem, K., & Kamözüt, M. C. (2024). Sahte İkilemleri Aşmak: İhtimam Etiği Perspektifinden Hayvan Deneyleri ve Bilimsel İlerleme. Feminist Tahayyül: Akademik Araştırmalar Dergisi, 5(2), 240-269.
• Ciuris, C., Lynch, H., Wharton, C., & Johnston, C. (2019). A comparison of dietary protein digestibility, based on DIAAS scoring, in vegetarian and non-vegetarian athletes. Nutrients, 12(11). https://doi.org/10.3390/nu11123016
• Despret, V. (2004). The body we care for: Figures of anthropo-zoo-genesis. Body & Society, 10(2–3), 111–134.
• Dr. Murat Kınıkoğlu. (n.d.). YouTube Channel. YouTube. https://www.youtube.com/@muratkinikoglu (Accessed: January 7, 2025)
• Dr. Suat Erus - VSP. (n.d.). YouTube Channel. YouTube. https://www.youtube.com/@VeganSaglikPro (Accessed: January 7, 2025)
• Feng, Y., Siu, K., Wang, N., et al. (2009). Bear bile: Dilemma of traditional medicinal use and animal protection. Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine, 5(2). https://doi.org/10.1186/1746-4269-5-2
• Francione, G. L. (2000). Introduction to animal rights: Your child or the dog? Temple University Press.
• Gönenç, Ahmet vd. (2024). Hayvan Temelli Halk İnanışları ve Geleneksel Şifa Uygulamaları: Güneydoğu Anadolu Örneği. Kadim Akademi SBD, 8(2), 233–260. https://doi.org/10.55805/kadimsbd.1586243
• Hadfield, M. G., & Haraway, D. J. (2019). The Tree Snail Manifesto. Current Anthropology, 60(20), 209–235.
• Haraway, D. (2008). When species meet. University of Minnesota Press.
• Iqbal, A., Shah, S. R. A., Cetingul, I. S., & Bayram, I. (2020). A Review-Halal animal nutrition perspective to halal meat production. Malaysian Journal of Halal Research, 3(1), 17–23. https://doi.org/10.2478/mjhr-2020-0003
• Kaplan, M. (2010). Sağlık ve Kültür’ün buluştuğu alan: Tıbbi antropoloji. Folklor/Edebiyat, 16(64), 225–235.
• Kaplan, M. (2020). Halk hekimliğinde holistik/bütüncül yaklaşım: Üzerlik otu (Peganum harmala) örneği. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 60(1), 415–430.
• Latif, M. A., & Rahman, S. A. (2022). Developing the halal nutrition model. International Journal of Halal Research, 4(1), 40–51. https://doi.org/10.18517/ijhr.4.1.40-51.2022
• Neme, L. (2010, Jun). Tiger farming and traditional Chinese medicine. Mongabay News. https://news.mongabay.com/2010/06/tiger-farming-and-traditional-chinese-medicine/ (Accessed: January 7, 2025)
• Portala, A. (2024, September). As a medicine, a study finds rhino horn useless — and potentially toxic. Mongabay News. https://news.mongabay.com/2024/09/as-a-medicine-study-finds-rhino-horn-useless-and-potentially-toxic/ (Accessed: January 7, 2025)
• Regan, T. (1983). The case for animal rights. University of California Press.
• Roth, T. L., Rebolloso, S. L., Donelan, E. M., et al. (2024). Rhinoceros horn mineral and metal concentrations vary by sample location, depth, and color. Scientific Reports, 14(13808). https://doi.org/10.1038/s41598-024-64472-z
• Şener, N., & Kaplan, D. N. (2024). Vegan beslenmenin sağlık üzerine olası etkileri ve helallik açısından değerlendirilmesi. Academic Platform Journal of Halal Lifestyle, 6(2), 66–73. https://doi.org/10.53569/apjhls.1480897
• Singer, P. (2018). Hayvan özgürleşmesi (H. Doğan, Trans.). Ayrıntı Yayınları.
• Tekten Aksürmeli, Z. S., & Beşirli, H. (2019). Vegan kimliğin oluşumu: Vegan olmak ve vegan kalmak. Akademik Hassasiyetler, 6(12), 223–249.
• Tunçay, G. Y. (2018). Sağlık yönüyle vegan/vejetaryenlik. Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(1), 25–29.
• Tunçay Son, G. Y., & Bulut, M. (2016). Vegan and vegetarianism as a lifestyle. Journal of Human Sciences, 13(1), 830–843.
• Türkmen, A., B. (2015). Topyekûn ve bütünsel bir özgürlük talebi: Veganlığın felsefesi. Gaia Dergi. https://gaiadergi.com/topyekun-ve-butunsel-bir-ozgurluk-talebi-veganligin-felsefesi/ (Accessed: January 6, 2024)
• Yaşa, Y., & Karadağ, E. (2024). Vegan, pesketaryen, vejeteryan diyet ve kanser riski. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(1), 53–61. https://doi.org/10.61535/bseusbfd.1342903