Haber Değeri Kriterlerinin Geleneksel ve Yeni Medya Bağlamında Karşılaştırılması: Hürriyet Gazetesi ve ensonhaber.com Örneği

Yıl 2019, Sayı: 6, 1 - 19, 27.12.2019

Esma Çilek

Öz

Günümüzde teknolojinin hızla ilerlemesi ile birlikte insanların olay ya da olgulardan haberdar olma durumları da değişmiştir. Olayların, olguların, fikir ya da sorunların medyada haber olarak yer alabilmesi için bir takım kriterlere sahip olması gerekmektedir. Haber değeri olarak adlandırılan bu kriterler olayların yayınlanıp yayınlanmayacağına ya da önem derecesine göre nasıl bir sıraya konulacağında önemli bir ölçüttür. Buradan yola çıkarak çalışmanın temel amacını, geleneksel
gazete ve internet haber sitelerinin haber seçiminde kullanılan haber değeri kriterlerinden hangilerinin kullanıldığı, bununla birlikte haber değerleri açısından geleneksel gazete ve yeni medyanın hangi kriterlerde farklılaştığı ya da benzeştiğini tespit etmek oluşturmaktadır. Haberlerin haber değerlerine göre karşılaştırıldığı bu çalışmada elde edilen veriler içerik analizi yöntemi ile değerlendirilmiştir. Çalışma kapsamında incelemenin yapıldığı dönemde en yüksek tiraja sahip Hürriyet Gazetesi ve en çok ziyaret edilen Ensonhaber.com haber sitesi örneklem alınmış ve bu yayın organlarının 26 Ocak-4 Şubat 2018 tarihleri arasındaki haberleri haber değeri kriterlerine göre değerlendirilmiştir. Değerlendirme aşamasında, haber değerleri ile ilgili iletişim alanında en kapsamlı çalışma olarak kabul edilen Galtung ve Ruge’un belirlemiş olduğu 12 Haber Değeri kriterleri dikkate alınmıştır. Çalışma sonunda geleneksel gazete ve internet haber sitelerinin haber değerlerine ilişkin benzerlikleri ve farklılıkları ortaya konulmuştur. Genel olarak ritim, yoğunluk ve olumsuzluk haber değeri kriterlerinde benzerliklere rastlanırken; uygunluk, devamlılık, kompozisyon haber değerlerinde
ise farklılıkların meydana geldiği gözlenmiştir

Anahtar Kelimeler

geleneksel medya, yeni medya, internet gazeteciliği, haber, haber değeri

Kaynakça

• Adıgüzel, Y. (2017), “Geleneksel Medya İle İlişkiler”, Medya İlişkileri, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Alver, F. (2011), Gazetecilik Bilimi ve Kuramları, İstanbul: Kalkedon Yayınları, 1. Baskı.
• Arsan, E. (2003), Haber ve Habercilik, Gazetecilik ve Habercilik, der. Sevda Alankuş, İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları.
• Aslan, M. G. (2013). “Yeni Medyanın “Yeni”liği Üzerine”. Yeni Medya Çalışmaları I. Ulusal Kongresi, s. 102-110.
• Atabek, Ü. (2005), İletişim Teknolojileri ve Yerel Medya İçin Olanaklar, Yeni İletişim Teknolojileri ve Medya, der. Sevda Alankuş, İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları, 2. Baskı, s. 61-91.
• Aziz, A. (1990), Araştırma Yöntemleri- Teknikleri ve İletişim, Ankara: İletişim Araştırm DerneğiYayınları.
• Bal, E., Bekiroğlu, O. (2006). Sanal Âlemin Yerel Aktörleri. Selçuk İletişim Dergisi, Ocak, cilt:4, sayı: 2.
• Barbier, F. Lavenir, B. C. (2001), Diderot’tan İnternete Medya Tarihi, edt. Kerem Eksen- Halil Gökhan, İstanbul: Okyanus Yayınları.
• Başkut, C. (1966), Gazetecilik Dersleri, İstanbul: Sermet Matbaası.
• Bülbül, R. (2000), Genel Gazetecilik Bilgileri, Konya: Nobel Yayınları.
• Çakır, H. (2012), Gazeteciliğe Giriş, Konya: Tablet Yayınları, 2. Baskı.
• Dilmen, N. M. (2007). “Yeni Medya Kavramı Çerçevesinde İnternet Günlükler – Bloglar veGazeteciliğe Yansımaları”. Marmara İletişim Dergisi, Sayı: 12, s. 113-122.
• Dursun, Ç. (2005), “Haber ve Habercilik/Gazetecilik Üzerine Düşünmek”, Gazetecilik veHabercilik, der. Sevda Alankuş, İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları, 2. Baskı, s.69-90.
• Fiske, J. (1996), İletişim Çalışmalarına Giriş, Ankara: Ark Yayınları.
• Girgin, A. (2013), Haber Yazmak, İstanbul: Der Yayınları, 4. Baskı.
• Güdekli, A. (2016). “Gündem Belirleme Kuramı Bağlamında Yazılı Basın ile Twitter GündemininKarşılaştırmalı Analizi”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 35, s. 151-163.
• Gürcan, H.İ. (1998). “Sanal Gazete ve Gazetecilik”. Kurgu Dergisi, Sayı:15, s. 143-153.
• Gürcan, H. İ. (1999), Sanal Gazetecilik, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi İletişim BilimleriFakültesi Yayınları, No: 31.
• Halıcı, N. (2005), Online Gazetecilik, Yeni İletişim Teknolojileri ve Medya, der. Sevda Alankuş,İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları, 2. Baskı, s. 155-171.
• Hürriyet Gazetesi 26 Ocak – 4 Şubat 2018 Tarihli Gazeteleri.
• İnal, A. (1993). “Haber Üretim Sürecine Farklı İki Yaklaşım”. Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Yıllık 8, Sayı:3.
• İnuğur, N. (2005), Basın ve Yayın Tarihi, İstanbul: Der Yayınları, 5. Baskı.
• Karabay, N. (2000), Gazetecilik ve Haber: Kuramsal Bir Yaklaşımla, İzmir: Meta Basım.
• Karaduman, M. (2002), Değişen İletişim Ortamı, Yeni Medya ve İnternet Gazeteciliği,Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Karaduman, S. & Karaduman, M. (2004). “Bilgi Toplumunun Oluşmasında Televizyon Haberlerinin Yeri ve Önemine İlişkin Eleştirel Bir Bakış”. Eskişehir: 3. Ulusal Bilgi, Ekonomi veYönetim Kongresi Bildirisi, s. 243-251.
• Karaduman, M. (2005), “İnternet ve Gazetecilik”, Yeni İletişim Teknolojileri ve Medya, der.Sevda Alankuş, İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları, 2. Baskı.
• Korkmaz, A. (2009). “İnternet Gazeteciliğinin Kamuoyu Oluşumuna Etkisi”. Erciyes İletişim Dergisi, Cilt :1, Sayı :2, s.6-19.
• Mutlu, E. (1995), İletişim Sözlüğü, Ankara: Ark Yayınları.
• Neuman, W.L. (2010), Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nitel ve Nicel Yaklaşımlar, Çev. Sedef Özge, Yayın Odası: İstanbul.
• Özdemir, M. (2009), Geleneksel Gazetecilik ve Sanal Gazetecilik Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Özgen, M. (2000). “İnternet ve Türkiye’de İnternet Gazeteciliği”. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı: 10, s. 57-64.
• Pavlik, J.V. (2013), Yeni Medya ve Gazetecilik, Çev. Müge Demir- Berrin Kalsın, Ankara: Phoenix Yayınları.
• Rigel, N. (2000), İleti Tasarımında Haber, İstanbul: Der Yayınları.
• Schlapp, H. (2002), Gazeteciliğe Giriş: Mesleğe Yönelik Ders Kitabı, çev. Işık Aygün, İstanbul:Vestfalya Eyaletler Yayımevi, 5. Baskı.
• Schneider, W. & Raue, P. J. (2002), Gazetecinin El Kitabı, çev. Işık Aygün, İstanbul: Konrad Adenauer Vakfı, 2. Baskı.
• Tılıç, L. Doğan, (1998), Utanıyorum Ama Gazeteciyim: Türkiye ve Yunanistan’da Gazetecilik, İstanbul: İletişim Yayınları, 1. Baskı.
• Tokgöz, O. (2003), Temel Gazetecilik, Ankara: İmge Kitapevi, 5. Baskı.
• Törenli, N. (2005), Bilişim Teknolojileri Temelinde Haber Medyasının Yeniden Biçimlenişi: Yeni Medya, Yeni İletişim Ortamı, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• https://www.alexa.com/topsites/countries/TR (Erişim tarihi: 20 Kasım 2017)
• https://www.ensonhaber.com/ 26 Ocak – 4 Şubat 2018 Arası Haberleri
• http://www.medyatava.com/tiraj (Erişim tarihi: 20 Kasım 2017)
• Yüksel, E. & Gürcan, H. İ. (2005), Haber Toplama ve Yazma, Konya: Tablet Yayınevi.
• Yüksel, U. (2012). “Geleneksel Medya ve Yeni Medya”. Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Tasarımı Bölümü, Eskişehir http://dijitalkulturgra331.blogspot.com/2013/01/yeni-medya-ve-geleneksel-medya-sunum.html (Erişim Tarihi: 25 Ocak 2019).
• Yüksel, E., vd. (2015). İyi Haber de İyi Haber Midir? Haber Değerleri Üzerine Bir İçerik Analizi Çalışması. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 9(1), 94-114.