Ganos fayı güncel deprem etkinliğinin değerlendirilmesi: MONGAN sismik ağ yapısı ve veri kalitesi

Yıl 2022, , 37 - 60, 29.03.2022

Esref Yalcınkaya , Marco Bohnhoff Ethem Görgün Hakan Alp , Stephan Bentz Ali Pınar , Fatih Alver Ömer Kılıçarslan Burçin Tamtaş , Burçak Görgün

https://doi.org/10.17824/yerbilimleri.1015302

Cited By: 1

Öz

1912 yılında iki büyük depremle kırılan Ganos Fayı’nın güncel depremselliği ve gerilme dağılımı fay boyunca önemli farklılıklar gösterir. Kırığın kara ve Saros kesimi asismik (deprem üretmeyen) bir davranış sergilerken, Marmara Denizi içindeki kısmı oldukça yoğun bir deprem etkinliğine sahiptir. Fayın geometrik ve fiziksel özelliklerindeki farklılıklar, fay boyunca değişen gerilme koşullarının bu tür davranış farklılıkları oluşturabileceği açıktır. MONGAN sismik gözlem ağı Ganos Fayı’nın kara parçası üzerinde toplam 40 istasyondan oluşan ve yaklaşık 3 yıl süreyle veri toplamış bir ağdır. Elde edilen verinin hem fayın fiziksel özelliklerine ilişkin, hem de oluşan depremsellikle ilgili katkı üretmesi beklenmektedir. Birbirinin devamı olan iki eşlenik makaleden oluşan çalışmanın birinci bölümünde sismik ağın yapısı ve veri kalitesi üzerinde durulmaktadır. İkinci bölüm ise daha çok ilksel veri analizlerinden ve sismolojik değerlendirmelerden oluşmaktadır (Yalçınkaya vd. 2021b). İki farklı tip sensör ve kayıtçının kullanıldığı çalışmada 4,5Hz Geophone sensör ve CUBE kayıtçıların, 1Hz Mark sensör ve EDL kayıtçılara oranla çok daha yüksek veri toplama verimliliği sağladığı tespit edilmiştir. Her iki sensörün 0,3Hz frekanslara kadar yer titreşimlerine duyarlı oldukları, daha düşük frekanslarda alet içsel gürültülerinin hakim olmaya başladığı görülmüştür. İstasyonlarda gözlenen gürültü seviyelerinin negatif büyüklüğe kadar depremleri yakalamaya imkan verebileceği hesaplanmıştır. Ganos Fayı’nın iki malzemeli yapısının hem yakın yüzey etkileri açısından, hem de dönüşmüş dalga fazları, fay zonu dalgaları gibi kayıtlar üzerinde önemli etkiler oluşturacağı görülmektedir. Fayın daha genç ve gevşek birimlerden oluşan güney bloğunda yer alan istasyonlar, daha yaşlı ve sıkı kuzey blok üzerinde yer alan istasyonlara göre çok daha uzun kayıt sürelerine, çok daha büyük dalga genlikleri sergilemektedirler. İstasyonlardaki H/V analizlerinden elde edilen zemin rezonans frekansları iki bloklu yapıyı açık olarak ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ganos, mikro deprem, deprem gözlem ağı, iki malzemeli fay yapısı

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

118R019

Kaynakça

• Aksoy, M.E., 2021. The 9 August 1912 Mürefte-Şarköy earthquake of the North Anatolian fault. Med. Geosc. Rev., 3, 95–114. https://doi.org/10.1007/s42990-021-00050-z
• Aksoy M.E., Meghraoui, M., Vallee, M., Cakir, Z., 2010. Rupture characteristics of the A.D. 1912 Murefte (Ganos) earthquake segment of the North Anatolian fault (western Turkey). Geology, 38, 991–994.