Environmental interpretation of the Kuzgun formation in the Adana Basin through microfossils

Yıl 2006, Cilt: 27 Sayı: 1, 1 - 21, 01.02.2006

Niyazi Avşar Atike Nazik Feyza Dinçer Güldemin Darbaş

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Adana Havzası Kuzgun formasyonunun mikrofosiller ile ortamsal yorumu

Öz

Adana Havzası; batıda Ecemifl Fay Kuflağı, kuzeyde Toros ve doğuda Amanos Dağları ve güneyde Akdeniz ile sınırlanmıfltır. Adana Havzası Tersiyer istifi, tabanda Mesozoyik ve Paleozoyik yafllı birimler ile üstte Kuvaterneryafllı birimler arasında yeralmaktadır. Bu çalıflma, Tersiyer istifini oluflturan birimlerden Kuzgun formasyonunda yapılmıfltır. Geç Miyosen yafllı Kuzgun formasyonu, Salbafl tüfit üyesi, batı-doğu uzanımlı, kalınlığı 50 cm ile 10 marasında değiflen fleritsel ve merceksel birim olarak yeralmaktadır. Havzada geliflen bu tüfit seviyelerinin Tortoniyen’de yaflam koflullarını nasıl etkilediğini belirlemek amacıyla içerdiği bentik foraminiferler ile ostrakodlar incelenmifltir. Bu amaçla, havzada tüfit seviyelerini içine alacak flekilde batıdan doğuya doğru yedi adet stratigrafi kesitiölçülmüfltür. Derlenen 96 örnekte, bentik foraminiferlerden 31 cins ve 45 tür ile ostrakodlardan 26 cins ve 37 türtayin edilmifltir. Tanımlanan bentik foraminifer ve ostrakod türleri tüfitli seviyelerde azalıp veya yok olurken, tüfitlerin altındaki ve üstündeki birimlerde tür ve birey sayısı bakımından çeflitlenmeler ve benzerlikler görülmektedir. Ayrıca bentik foraminifer ve ostrakod topluluklarına göre; tüfit seviyelerinin havzanın batı kısmında sığ denizel, doğusunda ise lagün koflullarında depolandığı belirlenmifltir

Anahtar Kelimeler

Eski ortam, foraminifer, Geç Miyosen, Kuzgun formasyonu, ostrakod

Kaynakça

• Avflar, N., 1997. Doğu Akdeniz kıyı bölgesi bentik fo- raminiferleri. Yerbilimleri (Geosound), 31, 67-81.
• Avflar, N., 2002. Gökçeada, Bozcaada ve Çanakkale üçgeni kıta sahanlığı (KD Ege Denizi) bentik foraminifer dağılımı ve taksonomisi. Yerbilimleri, 26, 53-75.
• Avflar, N. ve Meriç, E., 1996. İskenderun Körfezi’nde bentik foraminifer dağılımı. Boğaziçi Üni- versitesi Sualtı Bilim ve Teknolojisi Toplan- tısı (SBT’96), Bildiriler Kitabı, 220-224.
• Avflar, N. ve Meriç, E., 2001. Türkiye’nin güncel ben- tik foraminiferleri-I (Kuzeydoğu Akdeniz- Kuzey Ege Denizi-Çanakkale Boğazı-Ku- zey ve Doğu Marmara Denizi-İstanbul Bo- ğazı-Batı Karadeniz). Yerbilimleri, 38, 109- 126.
• Avflar, N., and Ergin, M., 2001. Spatial distribution of Holocene benthic foraminifera, Northeas- tern Aegean Sea. International Geology Review, 43, 754-770.
• Avflar, N., Meriç, E. ve Ergin, M., 2001. İskenderun Körfezi’ndeki bentojenik sedimanların fora- minifer içeriği. Yerbilimleri, 24, 97-112.
• Bassiouni, M.A., 1979. Brackische und marine Ostra- coden (Cytherinae,Hemicytherinae, Trachyleberidinae) aus dem Oligozan und Neogen der Türkei. Geologische Jahrbuch Reihe B, Heft 31, Hannover.
• Brasier, M.D., 1980. Microfossils. George Allen and Unwin, Londra.
• Bonaduce, G., Ruggieri, G., Russo, A., and Bismuth, H., 1992. Late Miocene Ostracods from the Ashart 1 well (Gulf of Gabés, Tunusia). Bollettino della Societa Paleontologica Ita- liana, 31 (1), 3-93.
• Cicha, I., Rögl, F., Rupp, C. and Ctyroka J., 1998. Oli- gocene-Miocene foraminifera of the Cent- ral Parathetys. Abhandlungen der senc- kenbergischenden Gesellschaft, 546, 1- 325.
• Cimerman, F., and Langer, M.R., 1991. Mediterrane- an Foraminifera. Slovenska Akademija Znanosti in Umetnosti, Ljubljana.
• Görür, N., 1979. Karaisalı kireçtaflının sedimantoloji- si. TJK Bülteni, 22 (2), 227-235.
• Guillaume, M.C., Peypouquet, J.P. et Tetart, J., 1985. Quaternaire et actuel. Atlas des Ostraco- des de France, Ed: H.J. Oertli. Bulletin Centres Rechearche Exploration Proce- ading Elf-Aquitaine. Mémoire, 9, 337-377.
• Gürbüz, K., 1993. Identification and evolution of Mi- ocene submarine fans in the Adana Basin, Turkey. PhD Thesis, University of Keele (yayımlanmamıfl).
• Hartman, G., and Puri, H., 1974. Summary of neonto- logical and paleontological classification of Ostracoda. Mitteilungen aus dem Ham- burg Zoologischen Museum and Institute, 70, 7-73.
• Hatta, A., and Ujiie, H., 1992. Benthic foraminifera from Coral Seas between Ishigaki and Iri- omote Islands, Southern Ryukyu Island Arc, Northwestern Pasific. Bulletin of the College of Science University of the Ryuk- yus, 54, 163-287.
• Hottinger, L., Halicz, E., and Reiss, Z., 1993. Recent foraminifera from the Gulf of Aqaba, Red Sea. Slovenska Akademija Znanosti in Umetnosti, Ljubljana, 1-230 pls.
• İlker, S., 1975. Adana Baseni kuzeybatısının jeoloji ve petrol olanakları. TPAO Arama Arfliv Rapor No: 973 (yayımlanmamıfl).
• Loeblich, A. R., and Tappan, H., 1988. Foraminiferal genera and their classification. Van Nost- rand Reinhold Company, New York. V. 2, 1-847 pls.
• Meriç, E. ve Avflar, N., 1997. İstanbul ve yakın çev- resi Geç Kuvaterner (Holosen) bentik fora- minifer faunası. Yerbilimleri, 31, 41-65.
• Meriç, E. ve Avflar, N., 2000. Deniz diplerindeki aktif fayların belirlenmesinde bentik foraminifer- lerin önemi. Batı Anadolu’nun Depremsel- liği Sempozyumu ‘’BADSEM’ 2000’’ Bildiri- ler Kitabı, 198-207.
• Meriç, E., and Avflar, N., 2001. Benthic foraminiferal fauna of Gökçeada Island (Northern Aege- an Sea) and its local variations. Acta Adri- atica, 42 (1), 125-150.
• Meriç, E., Yanko, V. ve Avflar, N., 1995. İzmit Körfezi (Hersek Burnu-Kaba Burun) Kuvaterner is- tifinin foraminifer faunası. İzmit Körfezi Ku- vaterner İstifi, E. Meriç (ed.), 105-151.
• Meriç, E., Avflar, N., and Bergin, F., 2004. Benthic fo- raminifera of Eastern Aegean Sea (Tur- key) systematic and autoecology. Turkish Marine Research Foundation, 18, 1-232.
• Nazik, A., 2001. Effect of Tortonian tuffaceous level on ostracod distribution in Adana Basin (southern Turkey). 14 th International Symposium on Ostracoda, Shizuoka, Programs and Abstracts, 29.
• Nazik, A., 2004. Planktonic foraminiferal biostratig- raphy of the Neogene sequence in the Adana, Turkey, an dits correlation with standard biozenes. Geological Magazine, 141 (3), 379-387.
• Nazik, A. ve Toker, V., 1986. Karaisalı yöresi Orta Mi- yosen istifinin foraminifer biyostratigrafisi. MTA Dergisi, 103/104, 139-150.
• Nazik, A. ve Gürbüz, K., 1992. Karaisalı – Çatalan - Eğner yöresinin (KB-Adana) Alt-Orta Miyo- sen istifinin planktonik foraminifer biyostra- tigrafisi. Türkiye Jeoloji Bülteni, 35 (1), 67- 80.
• Nazik, A., Toker, V., fienol, M. ve Öğrünç, G., 1997. Tarsus yöresi (Adana Baseni) Üst Tersi- yer-Kuvaterner istifinin mikropaleontolojik (planktik foraminifer, nannoplankton ve ostrakod) incelemesi. Çukurova Üniversi- tesi Jeoloji Mühendisliği Eğitiminin 20. Yılı Sempozyumu Bildiri Özleri, 251.
• Oerthli, H.J., 1985. Atlas des Ostracodes de France. Bulletin Centres Rechearche Exploration Proceeding Elf-Aquitaine. Mémoire, 9, 257-335.
• Öğrünç, G., 1996. Yenice (Tarsus) kuzeyi Neojen is- tifinin mikropaleontolojik incelenmesi ve ortamsal özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Ensti- tüsü (yayımlanmamıfl).
• Öğrünç, G., 2001. Messiniyen tuzluluk krizi sırasında- ki ve sonrasındaki çökellerin stratigrafisi ve paleoekolojisi bir örnek: Adana Baseni. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (yayımlanmamıfl).
• Öğrünç, G., Gürbüz, K. ve Nazik, A., 2000. Adana Baseni Üst Miyosen-Pliyosen istifinde “Messiniyen Tuzluluk Krizine” ait bulgular. Yerbilimleri, 22 (2000), 183-192.
• Özçelik, N. ve Yetifl, C., 1994. Adana Baseni Tersiyer istifi Güvenç formasyonunun planktik fora- minifer biyostratigrafisi. Yerbilimleri (Ge- osound), 25, 21-30.
• Özer, B., Duval, B., Courrier, P. ve Letouzey, J., 1974. Antalya-Mut-Adana Neojen havzala- rı jeolojisi. Türkiye II. Petrol Kongresi Bildi- riler Kitabı, 57-84.
• Parisi, E., 1981. Distribuzione dei foraminiferi bento- nici nelle zone batiali del Tirreno e del Ca- nale di Sicilia, Milano. Rivista Italiana Pale- ontologica, 87 (2), 293-328.
• Pettijohn, F. J., 1975. Sedimentary Rocks. Third Edi- tion, Harper and Row Publishers, New York.
• Schmidt, G. C., 1961. Stratigraphic nomenculature for the Adana region Petroleum district VII. Pet- roleum Administration Bulletine, 6, 47-63.
• Sgarrella, F., and Moncharmont Zei, M., 1993. Bent- hic Foraminifera of the Gulf of Naples (Italy): systematics and autoecology, Mo- dena. Bolletino della Societa Paleontologi- ca Italiana, 32 (2), 145-264.
• Sissingh, W., 1972. Late Cenozoic Ostracoda of the South Aegean Island Arc Utrecht. Micro- paleontological Bulletins, 6, 1-187.
• Ünlügenç, U.C., 1993. Controls on Cenozoic sedi- mentation, Adana Basin, Southern Turkey. PhD Thesis, University of Keele (unpublis- hed).
• Ünlügenç, U.C., 1997. Adana Baseni Tersiyer stratig- rafisi üzerine yeni gözlemler. Çukurova Üniversitesinde Jeoloji Mühendisiliği Eğiti- minin 20. yılı Sempozyumu. Bildiri Özleri, 281-282.
• Ünlügenç, U.C., and fiafak, Ü. 1998. Tortonian sedi- ments and reef development during the same period within the Neogene Adana Basin, Abstracts of Third International Tur- kish Geology Symposium, METU, Ankara, 236.
• Van Morkhoven, F.P.C.M., 1963. Post Palaeozoic Ostracoda. Elsevier, Amsterdam.
• Williams, G. D., Ünlügenç, U. C., Kelling, G., and De- mirkol, C., 1995. Tectonic controls on stra- tigraphic evolution of the Adana Basin, Turkey. Journal of the Geological Society, London, 152, 873-82.
• Yetifl, C., 1988. Reorganisation of the Tertiary stratig- raphy in the Adana Basin, southern Tur- key. Newsletter Stratigraphy, 20(1), 43-58.
• Yetifl, C. ve Demirkol, C., 1986. Adana Baseni batı kesiminin detay etüdü. MTA Rapor No. 8037 (yayımlanmamıfl).
• Yetifl, C., Kelling, G., Gökçen, S.L., and Baroz, F., 1995. A revised stratigraphic framework for Later Cenozoic sequences in the Nort- heastern Mediterranean Region. Geologis- he Rundscau, 84, 794-812.
• Yüksek, A., 1995. Kurbanlı-Körlü (Tarsus kuzeyi) ala- nının stratigrafisi. Yüksek Lisans Tezi, Çu- kurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü (yayımlanmamıfl).