Clay Mineralogy of the Upper Cretaceous-Lower Tertiary sedimentary sequences of the Kalecik Region (Central Anatolia, Turkey)

Yıl 2007, Cilt: 28 Sayı: 2, 127 - 136, 01.03.2007

Emel Bayhan

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Kalecik Bölgesi Üst Kretase-Alt Tersiyer sedimanter istiflerinin kil mineralojisi (Orta Anadolu,Türkiye)

Öz

Çalışma alanı, Ankara'nın kuzeydoğusunda ve Üst Kretase-Tersiyer yaşlı sedimanter birim ofiyo/itik temelin üzerinde uyumsuzluk/a yer almaktadır. Çalışma alanında, örnekler ölçülü stratigrafik kesitler boyunca alınmış ve Ust Kretase-Tersiyer istifinin kil mineral/eri X-ışın/arı analiz teknikleri ile tanımlanmıştır. Kil minerallerinin kökeninin aydın/atılması bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Simektit Ust Kretase birimleri içinde hakim mineral olarak belirlenmiştir. Paleosen birimleri içinde simektit ve 148—14C en bol bulunan minerallerdir. Alt Eosen yaşlı birim/erde simektit ve korensit, Orta Eosen yaş/ı birimlerde simektit ve kaolinit tespit edilen minerallerdir. II/it ve klorit tüm istif boyunca az olarak tespit edilmiştir. Kil fraksiyonunun ana ve eser element ana/izleri yapılarak simektit/erin yapısal formülleri hesaplanmış ve simektit/er baydelit ve saponit olarak belirlenmiştir. Ana ve eser element analiz sonuçlarına göre, sedimanlar ultramafik ve metamorfik olmak üzere iki farklı kaynaktan türemiş/erdir

Anahtar Kelimeler

Kil minera/ojisi, Kretase, Kalecik, Tersiyer, Türkiye

Kaynakça

• Ataman, G., Buket, E. ve Çapan, U.Z., 1976. Ankara yöresinde yer alan analsimli magmatik kayaçlar hakkında kısa bir not. Yerbilimleri, 2(1), 3—5.
• Ataman, G. ve Gündoğdu, N., 1980. Kuzey, Or- ta Anadolu sedimanter serilerinde zeolit oluşumlarının araştırılması. Doğa Te— mel Bilimleri Dergisi, 4, 15-20.
• Bayhan, E., 1981. Ankara civarı Üst Kretase-Alt Tersiyer yaşlı sedimanter kayaçların kil mineralojisi ve jeokimyasal incelenme- si. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversite- si, Jeoloji Mühendisliği Bölümü (unpub- |ished).
• Bayhan, E. ve Yalçın, H., 1990. Burdur Gölü çevresindeki Üst Kretase-Alt Tersiyer yaşlı sedimenter istifin tüm kayaç ve kil mineralojisi. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 111, 73—82.
• Bozkaya, Ö. ve Yalçın, H., 1991. Hekimhan do— ğu ve güney kesimindeki Üst Kretase- Tersiyer yaşlı sedimanter birimlerin mi— neralojisi ve jeokimyası. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bülteni, 6, 234—252.
• BrindIey, G.W., 1980. Quantitative X-ray mine— ral analysis of clays. ln: Crystal Structu- res of Clay Minerals and Their X-Ray Identification, G.W. Brindley and G. Brown (eds.), London Mineralogical So- ciety, 125-195.
• Brown, G., 1961. The X-ray identification and crystal structures of clay minerals. Jar- roId and Sons Ltd., Norwich.
• Chamley, H., 1989. Clay Sedimentology. Sprin— ger-Verlag, Berlin.
• Çapan, U. Z. ve Buket, E., 1975. Aktepe-Gökdere bölgesinin jeolojisi ve ofionitli melanj. Tür— kiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 18 (1), 11-16.
• Erol, O., 1954. Ankara civarının jeolojisi hakkın— da rapor. MTA Enstitüsü Rapor No. 2491 (unpublished).
• İçöz, S. ve Türkmenoğlu, A., 1997. Keşan yö- resi Eosen-Pliyosen yaşlı klastiklerin kökenine yönelik mineralojik, petrogra- fik ve jeokimyasal inceleme, Trakya. Vlll. Ulusal Kil Sempozyumu. Bildiriler Kitabı, 37-48.
• Khormali, F., Abtaki, A., and Owliaie, H.R., 2005. Late Mesozoic-Cenozoic clay mi- neral successions of southern Iran and their paleoclimatic implications. Clay Minerals, 40(2), 191—204.
• Martinez-Ruiz, F., Huertos, M.O., and Palomo, F., 2001. Climate, tectonics and mete- oritic impact expresse by clay mineral sedimentation across the Cretaceous- Tertiary boundary at Blake Nose, Nort- hwestern Atlantic. Clay Minerals, 36(1 ), 49—60.
• Millot, G., 1970. Geology of Clays. Springer- Verlag, Berlin.
• Mongelli, G., 2004. Rare Earth elements in Oli— go-Miocenic pelitic sediments from La- genegro Basin, Southern Apennines Italy: Implications for provenance and source area weathering. International Journal of Earth Science, 93, 612-620.
• Moore, D. M., and Reynolds R.C.Jr., 1997. X— Ray diffraction and the identification and analysis of clay minerals, Oxford University Press, Oxford.
• Premovic, P.l., Nicolic, N.D., Pavlovic, M.S., To- dorovic, B.Z., Djordevic, D.M., Nicolic, R.S., Lopez, L., and Lomonaco, S., 2001. The Cretaceous-Tertiary boun- dary Fiskeler at Stevns KIint, Denmark: the geochemistry of the major trace me- tals, Journal of the Serbian Chemical Society, 66 (10) 647-670.
• Tekkaya, İ., Atalay Z., Gürbüz M., Ünay E. ve Ermumcu M., 1975. Çankırı-Kalecik bölgesi karasal Neojeni’nin biyostratig- rafik araştırması. Türkiye Jeoloji Kuru- mu Bülteni, 18(1), 77-80.
• Temel, A., and Gündoğdu, M. N., 1996. Zeolite occurrences and the erionite-mesothe- Iioma relationship in Cappodocia, Cen- tral Anatolia, Turkey. Mineral Deposita, 31, 539-547.
• Temel, A., Gündoğdu, M. N., and Gourgaud, A., 1998. Petrological and geochemical characteristics of Cenozoic high-K calc- alkaline volcanism in Konya, Central Anatolia, Turkey. Journal of Volcano- Iogy and Geothermal Research, 85, 327-354.