Manyetik Düşey Gradyometre Yönteminde Farklı Alıcı Aralıklarının Seçimi

Yıl 2014, Cilt: 35 Sayı: 2, 141 - 168, 01.03.2014

Muzaffer Özgü Arısoy Cemal Kaya

https://doi.org/10.17824/huyuamd.78855

Öz

Bu çalışmada, yakın yüzey araştırmalarında yaygın olarak kullanılan düşey gradyometre yönteminde farklı manyetometre aralıkları seçiminin düşey manyetik gradyent verileri üzerindeki etkileri incelenmiştir. Karada yapılan arazi çalışmalarında kullanılan düşey gradyometrelerin birçoğu 0.5, 1 ve 1.5m alıcı aralıklarının seçimine izin vermektedir. Bu nedenle çalışma kapsamında, hem model hem de arazi çalışmaları için alıcı aralıkları 0.5, 1 ve 1.5m olarak seçilmiş ve karşılaştırmalar bu alıcı aralıkları kullanılarak yapılmıştır. Model çalışması için kullanışlı bir yakın yüzey modelinden hesaplanan kuramsal ve arazi çalışması için arkeolojik bir alanda toplanan düşey manyetik gradyent verileri kullanılmıştır. Günümüzde düşey gradyent ölçümlerinde geleneksel olarak 0.5m alıcı aralığı kullanılmaktadır. Model ve arazi çalışmalarından görüleceği üzere, belirtiye neden olan kaynakların fiziksel ve geometrik özelliklerinin önceden kestirilmesi durumunda ve gürültü etkileri göz önünde bulundurulduğunda farklı alıcı aralıkları seçiminin önemi ortaya çıkmaktadır

Anahtar Kelimeler

Receiver separation, vertical gradient, magnetic method

The Selection of Different Sensor Intervals in Vertical Magnetic Gradiometer Method

Öz

In this study, the effects of selection of the different magnetometer separations in vertical gradiometer method that widely used in near surface studies on the vertical magnetic gradient data are investigated. Many vertical gradiometers that used in ground studies allow the selection of 0.5, 1 and 1.5m receiver separations. For this reason in the frame of the study, both in the modelling and field studies, the receiver separations are selected as 0.5, 1 and 1.5m and comparisons are done using these receiver separations. For the model study a theoretical dataset computed from a functional subsurface model and for the field study a real archaeological vertical magnetic gradient dataset were used. Traditionally, 0.5m receiver separation is used in the vertical gradient surveys in nowadays. As can be seen both in the modelling and field studies, the necessity and importance of the selection of different receiver separations are appeared in cases of the estimation of physical and geometric parameters of the magnetic sources that caused the anomaly and in cases of the consideration of the noise effects

Anahtar Kelimeler

Alıcı aralığı, düşey gradyent, manyetik yöntem

Kaynakça

• Affleck, J., 1958. Interrelationships between magnetic anomaly components. Ge- ophysics, 23, 738-748.
• Aitken, M.J., 1961. Physics and archaeology. In- terscience Publishers Ltd., London.
• Arısoy, M.Ö., and Ulugergerli, E.U., 2005. Eva- luation of different receiver orientations and receiver separations in magnetic gradiometer method. Journal of the Balkan Geophysical Society, Vol. 8, Suppl. 1, 229-232.
• Arısoy, M.Ö., 2007. Düşey ve yatay manyetik gradient verilerinin 3-Boyutlu model- lenmesi ve ters çözümü. Yüksek Lisans
• Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilim
• leri Enstitüsü, Sivas, (yayımlanmamış).
• Barongo, J.O., 1985. Method for depth estima- tion and aeromagnetic vertical gradient anomalies. Geophysics, 50, 963-968.
• Bartington G., and Chapman, C.E., 2004. A high stability fluxgate gradiometer for shal- low geophysical survey applications. Archaeological Prospecting, 11, 11-34.
• Breiner, S., 1999. Applications Manual for Por- table Magnetometers. Geometrics, Ca- lifornia.
• Haalck, H., 1925. Der erdinduktor als lokalva- riometer und seine praktische werven- dungsmöglich-keit, Physik, Zeitschrift für techn., 6, 377-380.
• Henderson, R.G., and Zietz, I., 1949. The com- putation of second vertical derivatives of geomagnetic fields. Geophysics, 14, 508-516.
• Hood, P., and McClure, D.J., 1965. Gradient measurements in ground magnetic prospecting. Geophysics, 30, 403-410.
• Keating, P., and Pilkington, M., 1990. An auto- mated method for the interpretation of magnetic vertical gradient anomalies. Geophysics, 55, 336-343.
• Li, X., 2006. Understanding 3D analytic signal amplitude. Geophysics, 71(2), B13-B16.
• Nabighian, M.N., 1972. The analytic signal of two-dimensional magnetic bodies with polygonal cross-section: its properties and used for automated anomaly in- terpretation. Geophysics, 37, 507-517.
• Rikitake, T., and Tanaoka, I., 1960. A differen- tial Proton Magnetometer. Bulletin of the Earthquake Research Institute, 38, 317-328.
• Roman, I., and Sermon, T.C., 1934. A magnetic gradiometer, Trans AIME, 110, 373-390.
• Tabbagh, A., Desvignes G., and Dabas M., 1997. Processing of Z gradiometer magnetic data using linear transforms and analy- tical signal. Archaeological Prospecting, 4, 1-13.