10 Mayıs 1997 Qa’enat (İran) Depremi (Mw=7.2) Sonlu-Fay Kayma Dağılımının Telesismik P ve SH Geniş Bant Dalga Şekillerinin Ters Çözümünden Belirlenmesi

Yıl 2018, Cilt: 39 Sayı: 3, 237 - 252, 27.12.2018

Hatice Durmuş , Murat Utkucu

https://doi.org/10.17824/yerbilimleri.503939

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada, 10 Mayıs 1997 Qa’enat depreminin (Mw=7.2) sonlu-fay kırılma özellikleri araştırılmıştır. Hartzell ve Heaton (1983) tarafından geliştirilen bir lineer sonlu-fay ters çözüm yöntemi sonlu-fay kaynak özelliklerini elde etmek için geniş bant telesismik P ve SH cisim dalga şekillerine uygulanmıştır. 1997 Qa’enat depreminin çoklu-segment sabit rake açılı sonlu-fay modeli, kırılmanın üç pürüzün yenilmesiyle kontrol edildiğini, en büyük kaymanın 340 cm ile ortada yer alan pürüz üzerinde olduğunu, güneye doğru tek yönlü olarak ilerlediğini, 36 saniye sürdüğünü ve 1.26x1027 dyn.cm’lik bir sismik momenti serbestlediğini göstermiştir. Kuzeydeki pürüz 30x15 km2’lik bir kırılma alanı ile 220 cm maksimum kayma genliğine ve güneydeki pürüz 12x15 km2’lik bir kırılma alanı ile 220 cm maksimum kayma genliğine sahiptir. Benzer bir kayma dağılım modeli, kayma genliklerinde küçük farklılıklar ve daha sığ güney pürüz ile rake açısının 90o-180o aralığında değişimine izin verildiğinde de elde edilmiştir. Ayrıca değişken rake açılı ters çözüm, depremin baskın olarak sağ yanal kayma nedeniyle olduğunu ve arazide gözlendiği gibi güney pürüzde önemli bir ters kayma bileşenine sahip olduğunu göstermiştir. Değişken rake açılı ters çözüm için sismik moment 1.18x1027 dyn.cm olarak hesaplanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İran, Lut Bloğu, Sonlu-fay modellemesi, 10 Mayıs 1997 Qa’enat depremi

Kaynakça

• Ambraseys, N.N. and Melville, C.P., 1982. A History of Persian Earthquakes. Cambridge University Press, New York.
• Berberian, M., 1981. Active faulting and tectonics of Iran, in Zagros, Hindu Kush, Himalaya: Geodynamic Evolution, Geodyn. Ser., vol. 3, edited by H. K. Gupta and F.M. Delany, pp. 33-69, AGU, Washington, D.C., doi: 10.1029/GD003p0033.
• Berberian, M., Jackson, J.A., Qorashi, M., Khatib, M.M., Priestley, K., Talebian, M. and Ghafuri-Ashtiani, M., 1999. The 1997 May 10 Zirkuh (Qa'enat) earthquake (Mw 7.2): faulting along the Sistan suture zone of eastern Iran. Geophys. J. Int., 136, 671-694.
• Engdahl, E.R., Jackson, J.A., Myers, S.C., Bergman, E.A. and Priestley, K., 2006. Relocation and assessment of seismicity in the Iran region. Geophys. J. Int., 167 (2), 761-778, doi:10.1111/j.1365-246X.2006.03127.x,
• Gheitanchi M. R. and Raeesi, M. ,2004. Analysis of the 1997 Zirkuh (Ghaen-Birjand) aftershock sequence in east-central Iran. Acta Seismologica Sinica, 17 (1): 38-46.
• Grunthal, G., Bosse, C., Sellami, S., Mayer-Rosa, D. and Giardini, D., 1999. Compilation of the GSHAP regional seismic hazard for Europe, Africa and the Middle East. Annali di Geofisica, Vol. 42, No. 6, 1215–1223.
• Hartzell, S. H. and Heaton, T. H., 1983. Inversion of strong ground motion and teleseismic waveform data for the fault rupture history of the 1979 Imperial Valley, California, earthquake. Bull. Seism. Soc. Am. 73, No. 6,1553-1583.
• Hessami, K. and Jamali, F., 2006. Explanatory Notes to the Map of Major Active Faults of Iran. JSEE: Spring 2006, Vol. 8, No. 1.
• Ikeda, Y., Imaizumi, T., Sato, H., Hessami, K. and Khatib, M.M., 1999. Surface faults associated with the Qayen, northeast Iran, earthquake of May 10, 1997. Active Fault Res., 18, 1–13.
• Jackson, J. and McKenzie, D., 1984. Active tectonics of the Alpine-Himalayan Belt between western Turkey and Pakistan. Geophys. J. R. Astr. Soc., 77, 185-264.
• Necioğlu. A., 1999. Determination of crustal and upper mantle structure between Iran and Turkey from the dispersion of Rayleigh waves. Journal of the Balkan Geophysical Society, Vol. 2, No 4, pp. 139-150.
• Sella, G.F., Dixon, T.H. and Mao, A., 2002. REVEL: A model for Recent plate velocities from space geodesy. J. Geophys. Res., Vol. 107, No. B4, 2081, doi:10.1029/2000JB000033.
• Sudhaus, H. and Jonsson, S., 2011. Source model for the 1997 Zirkuh earthquake (MW=7.2) in Iran derived from JERS and ERS InSAR observations. Geophys. J. Int., 185, 676–692, doi: 10.1111/j.1365-246X.2011.04973.x.
• Talebian, M. and Jackson, J., 2002. Offset on the Main Recent fault of NW Iran and implications for the late Cenozoic tectonics of the Arabia- Eurasia collision zone. Geophys. J. Int., 150, 422–439.
• Vernant, P., NIlforoushan, F., Hatzfeld, D., Abbassi, M.R., Vigny, C., Masson, F., Nankali, H., Martinod, J., Ashtiani, A., Bayer, R., Tavakoli, F. and Chery, J., 2004. Present-day crustal deformation and plate kinematics in Middle East constrained by GPS measurements in Iran and northern Oman. Geophys. J. Int., 157, 381-398, doi:10.1111/j.1365-246X.2004.02222.
• Walker, R.T. and Khatib, M.M., 2006. Active faulting in the Birjand region of NE Iran. Tectonics, Vol. 25, TC4016, doi:10.1029/2005TC001871.
• Walker, R.T., Bergman, E.A., Szeliga, W. and FIelding, E.J., 2011. Insights into the 1968–1997 Dasht-e-Bayaz and Zirkuh earthquake sequences, eastern Iran, from calibrated relocations, InSAR and high-resolution satellite imagery. Geophys. J. Int., doi:10.1111/j.1365-246X.2011.05213.x.