Astrojeodezik sistemlerle gözlemlenen astrojeodezik çekül sapma verisi, yeryuvarının gravite alanı ile ilgili önemli bilgiler sağlaması nedeniyle, yerbilimleri alanında, özellikle jeodezi ve jeofizik gibi bilimsel disiplinlerde, yersel, hava ve uydu gravite verilerinin kontrolü ve validasyonunda sıklıkla kullanılmaktadır. Bu çalışmada, Münih bölgesinde yer alan 10 nirengi noktasında astrojeodezik çekül sapma verisi gözlemleyebilmek için total station temelli QDaedalus sisteminden yararlanılmıştır. Gözlemlenen verilerin doğruluğunun ~0.2 yaysaniyesi (″) olduğu saptanmıştır. Yüksek doğruluklu bu veri seti, iki global gravite alan modelinin—Global Gravite Modeli plus (GGMplus) ve Yer Gravite Modeli 2008 (Earth Gravitational Model 2008–EGM2008)—kalitesini değerlendirebilmek için kullanılmıştır. QDaedalus sistemi ile gözlemlenen ve GGMplus modeli ile kestirilen çekül sapma bileşenleri arasındaki farklar, hem Kuzey-Güney (K-G) hem de Doğu-Batı (D-B) bileşenlerinde yaklaşık 0.2″ olmakla beraber, maksimum farklar K-G ve D-B bileşenlerinde sırasıyla ~0.3″ ve ~0.4″ olarak tespit edilmiştir. Sonuçlar EGM2008 modeli için analiz edildiğinde ise, gözlemlenen ve EGM2008 ile kestirilen çekül sapma bileşenleri arasındaki maksimum farkların K-G bileşeninde 0.9″; D-B bileşeninde ise 1.8″ olduğu saptanmıştır. Dolayısıyla, EGM2008 ile kestirilen değerlerin, GGMplus ile kestirilen değerlere göre doğruluğunun daha düşük olduğu görülmüştür. Bu çalışmadan elde edilen sonuçlar, daha önce İstanbul’da QDaedalus gözlemleri ile EGM2008 ve GGMplus modellerinin kıyaslandığı uygulama sonuçlarıyla da karşılaştırılmıştır. Bu makale kapsamında, İstanbul ve Münih’te aynı sistem ve global gravite alan modelleri kullanılarak elde edilen çekül sapma verileri arasındaki farkların sebepleri tartışılarak, GGMplus ile kestirilen çekül sapma veri setinin, hem Münih hem de İstanbul’da daha yüksek doğruluğa sahip olmasının nedenleri açıklanmıştır.
Astrojeodezik çekül sapması, astrojeodezik gözlemler, EGM2008, Global gravite alan modelleri, GGMplus, QDaedalus
Astrogeodetic vertical deflection (VD) data observed by astrogeodetic systems, which provide important information about Earth’s gravity field, are frequently used in the Earth Science disciplines, including geodesy and geophysics, to control and validate terrestrial, airborne and satellite gravity data. In this study, the total station-based QDaedalus system was used to observe astrogeodetic VD data at 10 benchmarks in the Munich region. The accuracy of these data is ~0.2 arcseconds (″). This high accuracy dataset was used to assess the quality of two global gravity field models—Global Gravitation Model Plus (GGMplus) and Earth Gravitational Model 2008 (EGM2008). The differences between the observed by QDaedalus and GGMplus-predicted VD data were ~0.2″ for both the North-South (N-S) and East-West (E-W) VD components, and reached a maximum of ~0.3″ and ~0.4″ for the N-S and E-W components, respectively. However, the maximum differences between the observed and EGM2008-predicted VD data for the N-S and E-W directions were 0.9″ and 1.8″, respectively. Thus, we found that the EGM2008-predicted values are less accurate than the predicted GGMplus values. The results of this study were compared with the results from a prior QDaedalus, and EGM2008 and GGMplus comparison study in Istanbul. In this article, we discuss the differences between the VD data obtained using the same QDaedalus system and global gravity field models in Istanbul and Munich, and explain the reasons for the higher accuracy of the VD data set predicted by GGMplus in both Munich and Istanbul.
Astrogeodetic observations, Astrogeodetic vertical deflections, EGM2008, GGMplus, Global gravity field models, QDaedalus
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Mühendislik |
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar |
|
Destekleyen Kurum | TÜBİTAK BİDEB 2214-A |
Proje Numarası | 1059B141601200 |
Teşekkür | Münih’te QDaedalus sistemi ile gerçekleştirilen arazi çalışmaları, Alman Akademik değişim Servisi (DAAD) kısa dönem araştırma bursu, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) BİDEB 2214-A Doktora Sırası Araştırma Bursu (proje no: 1059B141601200; Albayrak ve Hirt, 2018a) ve Münih Teknik Üniversitesi Astronomik ve Fiziksel Jeodezi Enstitüsü tarafından desteklenmiştir. Bu veri setinin EGM2008 (Pavlis vd. 2012) ve GGMplus (Hirt vd. 2013) ile karşılaştırılması ve yapılan çalışmanın makaleye dönüştürülmesi sürecindeki destekleri için ise TÜBİTAK BİDEB 2219 Doktora Sonrası Araştırma Burs Programı’na (proje no: 1059B192000149) ve İsviçre La Haute Ecole d'Ingénierie et de Gestion du Canton de Vaud (HEIG-VD) Yersel Mühendislik Enstitüsü’ne teşekkür ederiz. Ayrıca bu çalışmayı inceleyen, zaman ve emek harcayarak yayının bilimsel kalitesinin artmasına yardımcı olan Dr. Elmas Sinem İnce ve gizli hakeme katkılarından dolayı teşekkürlerimizi sunarız. Şekil 3’teki harita QGIS kullanılarak çizdirilmiştir (OpenStreetMap, 2019). |
Yayımlanma Tarihi | 15 Aralık 2020 |
Gönderilme Tarihi | 1 Haziran 2020 |
Kabul Tarihi | 6 Ekim 2020 |
Yayınlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 41 Sayı: 3 |
Bibtex | @araştırma makalesi { yerbilimleri740141, journal = {Yerbilimleri}, issn = {1301-2894}, eissn = {2687-2978}, address = {}, publisher = {Hacettepe Üniversitesi}, year = {2020}, volume = {41}, number = {3}, pages = {220 - 246}, doi = {10.17824/yerbilimleri.740141}, title = {Almanya Münih Bölgesinde QDaedalus sistemi ile gözlemlenen astrojeodezik çekül sapma verilerinin GGMplus ve EGM2008 ile kestirilen değerlerle karşılaştırılması}, key = {cite}, author = {Albayrak, Müge and Zeray Öztürk, Emel and Bildirici, İbrahim Öztuğ and Hirt, Christian and Guillaume, Sébastien and Shum, Ck} } |
APA | Albayrak, M. , Zeray Öztürk, E. , Bildirici, İ. Ö. , Hirt, C. , Guillaume, S. & Shum, C. (2020). Almanya Münih Bölgesinde QDaedalus sistemi ile gözlemlenen astrojeodezik çekül sapma verilerinin GGMplus ve EGM2008 ile kestirilen değerlerle karşılaştırılması . Yerbilimleri , 41 (3) , 220-246 . DOI: 10.17824/yerbilimleri.740141 |
MLA | Albayrak, M. , Zeray Öztürk, E. , Bildirici, İ. Ö. , Hirt, C. , Guillaume, S. , Shum, C. "Almanya Münih Bölgesinde QDaedalus sistemi ile gözlemlenen astrojeodezik çekül sapma verilerinin GGMplus ve EGM2008 ile kestirilen değerlerle karşılaştırılması" . Yerbilimleri 41 (2020 ): 220-246 <https://dergipark.org.tr/tr/pub/yerbilimleri/issue/58228/740141> |
Chicago | Albayrak, M. , Zeray Öztürk, E. , Bildirici, İ. Ö. , Hirt, C. , Guillaume, S. , Shum, C. "Almanya Münih Bölgesinde QDaedalus sistemi ile gözlemlenen astrojeodezik çekül sapma verilerinin GGMplus ve EGM2008 ile kestirilen değerlerle karşılaştırılması". Yerbilimleri 41 (2020 ): 220-246 |
RIS | TY - JOUR T1 - Almanya Münih Bölgesinde QDaedalus sistemi ile gözlemlenen astrojeodezik çekül sapma verilerinin GGMplus ve EGM2008 ile kestirilen değerlerle karşılaştırılması AU - MügeAlbayrak, EmelZeray Öztürk, İbrahim ÖztuğBildirici, ChristianHirt, SébastienGuillaume, CkShum Y1 - 2020 PY - 2020 N1 - doi: 10.17824/yerbilimleri.740141 DO - 10.17824/yerbilimleri.740141 T2 - Yerbilimleri JF - Journal JO - JOR SP - 220 EP - 246 VL - 41 IS - 3 SN - 1301-2894-2687-2978 M3 - doi: 10.17824/yerbilimleri.740141 UR - https://doi.org/10.17824/yerbilimleri.740141 Y2 - 2020 ER - |
EndNote | %0 Yerbilimleri Almanya Münih Bölgesinde QDaedalus sistemi ile gözlemlenen astrojeodezik çekül sapma verilerinin GGMplus ve EGM2008 ile kestirilen değerlerle karşılaştırılması %A Müge Albayrak , Emel Zeray Öztürk , İbrahim Öztuğ Bildirici , Christian Hirt , Sébastien Guillaume , Ck Shum %T Almanya Münih Bölgesinde QDaedalus sistemi ile gözlemlenen astrojeodezik çekül sapma verilerinin GGMplus ve EGM2008 ile kestirilen değerlerle karşılaştırılması %D 2020 %J Yerbilimleri %P 1301-2894-2687-2978 %V 41 %N 3 %R doi: 10.17824/yerbilimleri.740141 %U 10.17824/yerbilimleri.740141 |
ISNAD | Albayrak, Müge , Zeray Öztürk, Emel , Bildirici, İbrahim Öztuğ , Hirt, Christian , Guillaume, Sébastien , Shum, Ck . "Almanya Münih Bölgesinde QDaedalus sistemi ile gözlemlenen astrojeodezik çekül sapma verilerinin GGMplus ve EGM2008 ile kestirilen değerlerle karşılaştırılması". Yerbilimleri 41 / 3 (Aralık 2020): 220-246 . https://doi.org/10.17824/yerbilimleri.740141 |
AMA | Albayrak M. , Zeray Öztürk E. , Bildirici İ. Ö. , Hirt C. , Guillaume S. , Shum C. Almanya Münih Bölgesinde QDaedalus sistemi ile gözlemlenen astrojeodezik çekül sapma verilerinin GGMplus ve EGM2008 ile kestirilen değerlerle karşılaştırılması. Yerbilimleri. 2020; 41(3): 220-246. |
Vancouver | Albayrak M. , Zeray Öztürk E. , Bildirici İ. Ö. , Hirt C. , Guillaume S. , Shum C. Almanya Münih Bölgesinde QDaedalus sistemi ile gözlemlenen astrojeodezik çekül sapma verilerinin GGMplus ve EGM2008 ile kestirilen değerlerle karşılaştırılması. Yerbilimleri. 2020; 41(3): 220-246. |
IEEE | M. Albayrak , E. Zeray Öztürk , İ. Ö. Bildirici , C. Hirt , S. Guillaume ve C. Shum , "Almanya Münih Bölgesinde QDaedalus sistemi ile gözlemlenen astrojeodezik çekül sapma verilerinin GGMplus ve EGM2008 ile kestirilen değerlerle karşılaştırılması", Yerbilimleri, c. 41, sayı. 3, ss. 220-246, Ara. 2020, doi:10.17824/yerbilimleri.740141 |