Zonguldak Bartın Civarında Açılan Bir Kuyuda Geçilen Kusuri Formasyonu Kumtaşlarının Rezervuar özellikleri

Yıl 2022, Cilt: 43 Sayı: 3, 239 - 262, 23.12.2022

Aylin Geçer , Aynur Geçer Büyükutku

https://doi.org/10.17824/yerbilimleri.1104425

Öz

Batı Karadeniz Bölgesi Zonguldak Bartın civarında açılan B-1 kuyusunda geçilen Orta Eosen yaşlı Kusuri Formasyonu kumtaşlarının rezervuar özellikleri ve diyajenetik oluşumları karot ve kuyu logları ile çalışılmıştır. B-1 sondaj kuyusundan alınan 30 kumtaşı karot örneğinin sedimantolojik ve sedimanter petrografik özellikleri belirlenmiştir. Kusuri Formasyonu Kumtaşları %60 kuvars, %35 feldspat, %2 kayaç parçası, %8 kil ve karbonat bağlayıcı içeren arkozik arenitik kumtaşı sınıfındandır. Kumtaşları genel olarak ortaklas, plajioklas, kuvars, epidot, klorit, sedimanter kayaç parçası (kuvarsit) ve opak minerallerden (pirit) oluşmuştur. Kusuri Formasyonu kumtaşlarında diyajenez sonucu oluşan illit, kaolinit, klorit, karışık tabakalı illit-simektit ve simektit türü otijenik kil mineralleri saptanmış olup, kumtaşı rezervuar kalitesini olumsuz olarak etkilemişlerdir. Kusuri Formasyonu deltayik kumtaşlarının diyajenetik özellikleri, kil tipi ve yüzdeleri, gözeneklilik ve geçirimlilik özellikleri incelenerek orta-iyi kalite bir rezervuar kaya oldukları saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Diyajenez, Hidrokarbon, Kuyu logu, Otijenik kil mineralleri, Porozite ve permeabilite, Rezervuar

Kaynakça

• Acra, E.J., Ogbonna-Orji, O.C., Adiela, U.P., 2017. Evaluation of hydrocarbon viability and production in Niger delta basin, Nigeria. Journal of Scientific and Engineering Research, 4(4), 290-298.
• Albayrak, M., 1989. Bürnük (Boyabat-Sinop) civarının petrol olanakları. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Universitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye, 1-113 (yayımlanmamış).
• Aydın, M., Serdar, H. S., Şahintürk, Ö., Yazman, M., Çokuğraş, R., Demir, O. ve Özçelik, Y., 1987. Çamdağ (Sakarya -Sünnicedağ (Bolu) yöresinin jeolojisi.TJK Bült., 30, 1-14.
• Busch, D. A., 1959, Prospecting for stratigraphic traps. Amer. Assoc. Petroleum Geologists Bull., 43, 2829-2843.
• Büyükutku, A. G., Sarı, A. ve Karaçam, A., 2005. The reservoir potential of the Eocene carbonates, in the Bolu Basin, west of Turkey. Journal of Petroleum Science and Engineering, 49, 79-91.
• Büyükutku, A. ve Geçer, A., 2020. Trakya Havzası Kuzeybatısında Hamitabat Formasyonu Denizaltı Yelpaze Kumtaşlarının Rezervuar Potansiyeli. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(1), 174-189.
• Büyükutku, A., 2020. Ereğli Amasra civarında açılan iki kuyuda geçilen Çağlayan Formasyonu kumtaşlarının diyajenezi ve rezervuar özellikleri, Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri. 1-36.
• Curry, W. H., J. ve Curry, W. H., 1954. South Glenrock, a Wyoming stratigraphic oilfield. Am. Assoc. Petroleum Geologists Bull., 38, 2119¬-2156.
• Derman, A. S., 2002. Karadeniz açılma istifleri. TPJD Bülteni, 14(1), 37-66.
• Dean, W. T., Martin, F., Monod, O., Demir, O., Rickards, R. B., Bultynck, P, ve Bozdoğan, N., 1997. Lower Paleozoic stratigraphy, Karadere-Zirze area, Central Pontides, Northern Turkey. In: Göncüoğlu, M. C. ve Derman, A. S. (eds.), Early Paleozoic in NW Gondwana. Turkish Association of of Petroleum Geologists Special Publication, 3, 32-38.
• Donselaar, M. E. ve Schmidt, J. M., 2005. Integration of outcrop and borehole image logs for high-resolution facies interpretation: example from a fluvial fan in the Ebro Basin, Spain. Sedimentology, 52, 1021–1042.
• Fisher, W.L. ve McGowen, J.H., 1969. Depositional systems in the Wilcox Group (Eocene) of Texas and their relationship to occurrence of oil and gas. Bulletin American Association of Petroleum Geologists, 53, 30–54.
• Folk, R.L., Andrews, P.B. ve Lewis, D.W., 1970. Detrital sedimentary rock classification and nomenclature for use New Zealand. New Zealand Journal of Geol Geops., 13(4), 1-34.
• Geçer, A., Büyükutku, A. ve Gültekin, F., 2019. Reservoir descriptions of the Kömürlü and Penek Formations near Erzurum, East Anatolia, Turkey. Journal of Petroleum Exploration and Production Technology, 9,1677-1693.
• Gedik, A. ve Korkmaz, S., 1984. Sinop Havzasının jeolojisi ve petrol olanakları. Jeoloji Mühendisliği, 19, 53-80.
• Goddard, D. A. ve Echols, J. B., 1993. Miller reservoir: depositional facies, trapping styles, and reserve estimates-Middle Wilcox, east central Louisiana. Basin Research Institute Bulletin, 3 (1), 3-31.
• Görür, N., Tüysüz, O., Aykol, A., Sarkınç, M., Yiğitbaş, E. ve Akkök, R., 1993. Cretaceous red pelagic carbonates of northern Turkey: Their place in the opening history of the Black Sea. Eclogea Geol. Helv., 86(3), 819-838.
• Hopkins, M. E., 1958. Geology and petrology of the Anvil Rock Sandstone of southern Illinois. Illinois Geol. Survey Circ., 256, 1-49.
• Ketin, İ. ve Gümüş, O., 1962, Sinop, Ayancık ve güneyinde, III. bölgeye dahil sahaların jeolojisi hakkında rapor I, II, TPAO, Rap. No. 213 ve 218, Ankara (yayımlanmamış).
• Ketin, İ. ve Gümüş, A., 1963. Sinop-Ayancık güneyinde üçüncü bölgeye dahil sahaların jeolojisi hakkında rapor (2. Kısım: Jura ve Kretase formasyonlarının etüdü). TPAO, Rap. No. 288, (yayımlanmamış).
• Kleinhans, M.G., 2005. Autogenic cyclicity of foreset sorting in experimental Gilbert–type deltas. Sed. Geol., 18, 215–224. Korkmaz, S., 1984. Boyabat (Sinop) kuzeydoğusunun petrol yönünden ve jeokimyasal incelenmesi. Doktora tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 1-194, Trabzon, Türkiye (yayımlanmamış).
• Levorsen, A. I., 1967. Geologie of petroleum. W. H. Freeman and Company, San Francisco, second ed.,1- 499.
• Longhitano, S., 2008. Sedimentary facies and sequence stratigraphy of coarse–grained Gilbert–type deltas within the Pliocene thrust–top Potenza Basin (Southern Apennines, Italy). Sed. Geol., 210, 87–110.
• May, J. A. ve Stonecipher, S. A., 1990. Depositional environments of the Wilcox Group, Texas Gulf Coast stratigraphic and early diagenetic signatures. Gulf Coast Association of Geological Societies Transactions, 40, 551-574.
• Morrill, D.C., 1988. Subsurface facies analysis and sequence stratigraphy. Int. Human Resou. Dev. Corp., Boston, 43-45.
• Okay, A. I., 1989. Tectonic units and sutures in the Pontides, northern Turkey. In: Tectonic evolution of the Tethyan region (ed. A.M.C. Şengör), Nato Advanced Science Institute (ASI) Series, C 259, Kluwer Academic Publications, Dordrecht, 109-116.
• Patil, M.B., 2014. Dip-meter surveys in Petroleum Exploration. B.S. Publication Pvt. Ltd., Hyderabad, 1-130.
• Patil, M. B. ve Abhay, M. V., 2017, Application of Dipmeter Surveys in Petroleum Exploration. Journal of Geosciences Research, Special Volume, 1, 211-215.
• Prior, D.B., Wiseman, Wm.J., Jr. ve Bryant, W.R., 1981. Submarine chutes on the slopes of fjord deltas. Nature, 290, 326–328.
• Schlumberger, 1986. Log interpretation charts. Schlumberger Educational Services, Houston, 1–131.
• Schlumberger, 1989, Log Interpretation Principles/Applications, Schlumberger Educational Services, Houston, Texas.
• Schlumberger, 1996. Log interpretation charts. Schlumberger Well Services, Houston, 2–34.
• Selley, R. C., 1975. Subsurface diagnosis of deltaic deposits with reference to the northern North Sea. Proceedings of the Jurassic Northern North Sea Conference. Finstad, K. & Selley, R. C. (eds). Norwegian Petroleum Society, Oslo.
• Serra, O. ve Serra, L., 2003. Well Logging and Geology. Bharat Book Bureau, Mumbai, 345-348.
• Soegaard, K., 1991. Architectural elements of fan-delta complex in Pennsylvanian Sandia Formation, Taos Trough, northern New Mexico, in Miall, A.D., ed., The Three-Dimensional Facies Architecture of Terrigenous Clastic Sediments and Its Implications for Hydrocarbon Discovery and Recovery. Concepts in Sedimentology and Paleontology. Society for Sedimentary Geology, Tulsa, Okla., 217-223.
• Sonel, N., Albayrak, M. ve Sarı, A., 1992. Bürnük (Boyabat-Sinop) civarının petrol olanaklar., Doğa Yerbilimleri Dergisi,1, 17-35.
• Sun, Z., Zhang, J., Wang, R., Wang, G., 2017. Fan Delta Sedimention in Eocene of Nanpu Depression, Northeastern China. Int J Petrochem Sci Eng., 2 (5),139-147.
• Sunal, G., 1998. Cide Kurucaşile dolayının jeolojisi. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye, 1-111(yayımlanmamış).
• Şengör, A. M. C. ve Yılmaz, Y., 1981. Tethyan evolution of Turkey: A plate tectonic approach. Tectonophysics, 75, 181-241.
• Şengör, A. M. C. ve Sungurlu, O., 1984. Tectonics of the Mediterranean Cimmerides: Nature and evolution of the western termination of Paleotethys. In: Dixon, J. E.ve Robertson A. H. F. (eds), The Geological Evolution of the Eastern Mediterranean. Geological Society of London Special publication, London, 17, 17-112.
• Timur, A., 1968. An investigation of permeability, porosity, and residual water saturation relationships for sandstones reservoirs. Log Anal., 9, 3–5
• Tüysüz, O., Yiğitbaş, E. ve Serdar, H. S., 1989. Orta Pontidlerin güney kesiminin jeolojisi. Report of TPAO, 1- 291
• Tüysüz, O., 1990. Tectonic evolution of a part of the Tethyside orogenic collage: The Kargı masif, Northern Turkey. Tectonics, 9, 141-160.
• Tüysüz, O., 2011. Timing and mechanism of the opening of the Western Black Sea Basin. AAPG Conference, Kiev.
• Vandré, C., Cramer, B., Winsemann, J., 2007. Natural gas formation in the western Nile delta (Eastern Mediterranean): Thermogenic versus microbial. Organic Geochemistry, 38(4),523-539.
• Yiğitbaş, E. ve Elmas, A., 1997. Bolu-Eskipazar-Devrek-Çaycuma dolayının jeolojisi. TPAO Raporu.