Deniz sismiği verilerinde düşey ayrımlılığın artırılması

Yıl 2024, Cilt: 45 Sayı: 2, 107 - 132, 26.08.2024

Aslıhan Nasıf

https://doi.org/10.17824/yerbilimleri.1425312

Öz

Sismik sinyal yer içinde yayılırken, soğrulma etkisi nedeniyle yüksek frekanslarını kaybeder. Bu durum verinin özellikle derinlerde düşey ayrımlılığının azalmasına neden olur. Birçok hidrokarbon rezervuarı, derinliklerine bağlı olarak sismik verinin çözünürlük sınırlarının altında bulunmaktadır. Bu nedenle sismik verinin zamansal ayrımlılığının artırılması önem taşımakta olup, düşey ayrımlılığın yüksek olması, sismik verilerle ince tabakaların ayırt edilebilmesini sağlar.
Bu çalışmada yığma sonrası sismik verinin zamansal ayrımlılığını artırmak ve verinin frekans bandını genişletmek için farklı yöntemler uygulanmış ve sonuçlar karşılaştırılmıştır. Uygulamalar, her bir yöntemin kendine özgü avantaj ve dezavantajlarının olduğunu göstermiştir. Kesitteki yansıma genliklerini belirginleştiren ve süreklilikte en fazla iyileştirme yapan, aynı zamanda yansımaların salınımlı görünümünü giderme konusunda en başarılı yöntemler iğnecikleştirme ve maksimum entropi dekonvolüsyonu ile Q dengeleme olup, sismik verideki yansımaların sürekliliğini en fazla azaltan yöntemin ise spektral biçimlendirme olduğu görülmüştür. Kullanılan tüm yöntemler, sismik verinin spektrumlarında oldukça belirgin genişleme oluşturmuştur.
Sentetik veri üzerinde yapılan uygulamalar, iğnecikleştirme ve maksimum entropi dekonvolüsyonları ile spektral biçimlendirme yöntemlerinin, birincil yansımalara paralel uzanan yüksek frekanslı ve yüksek genlikli yapay olaylar ürettiğini göstermiştir. Ayrıca sismik izin zaman türevi, adaptif dekonvolüsyon ve Q dengeleme yöntemleri de, sentetik verideki ana yansımaları izleyen düşük genlikli ve düşük frekanslı gürültü oluşturmaktadır. Sadece sentetik veri uygulamalarında görülen bu gürültünün, yansımaların salınımlı kısmının periyodunun uzamasından kaynaklandığı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Dekonvolüsyon, deniz sismiği, düşey ayrımlılık, sismik veri işlem, spektral bant.

Kaynakça

• Al-Moughraby, B.M. 2004. Seismic Frequency Enhancement Through Spectral Shaping. PhD Thesis, University of Tulsa.
• Berkhout, A.J. 1984. Seismic Resolution: A quantitative analysis of resolving power of acoustical echo techniques. Geophysical Press Limited, London.
• Burg, J.P. 1967. Maximum entropy spectral analysis. Paper presented at the SEG 37th Meeting, Oklahoma.
• Chapman, N.R., and Barrodale, I. 1983. Deconvolution of marine seismic data using the L1 norm. Geophys. J. R. Astr. Soc., 72, 93-100.
• Chen, Z., Chen, X., Wang, Y., and Li, J. 2014. Estimation of Q factors from reflection seismic data for a band-limited and stabilized inverse Q filter driven by an average-Q model. Journal of Applied Geophysics, 101, 86-94.
• Choi, Y., Seol, S. J., Byun, J., and Kim, Y. 2019. Vertical resolution enhancement of seismic data with convolutional U-net. Paper presented at the SEG International Exposition and Annual Meeting, San Antonio, USA.
• Chopra, S., Castagna, J., and Portniaguine, O. 2006. Seismic resolution and thin-bed reflectivity inversion. CSEG RECORDER, 19-25.
• Dasgupta, R., and Clark, R.A. 1998. Estimation of Q from surface seismic reflection data. Geophysics, 63, 2120-2128.
• Dondurur, D. 2009. Deniz Sismiğinde Veri İşlem. TMMOB Jeofizik Mühendisleri Odası Yayını.
• Dondurur, D. 2018. Acquisition and Processing of Marine Seismic Data. Elsevier Science Publishing Co.
• Dragoset, B. 2000. Introduction to air guns and air-gun arrays. Leading Edge, 19, 892-897.
• Faleide, T.S., Braathen, A., Lecomte, I., Mulrooney, M.J., Midtkandal, I., Bugge, A.J., and Planke, S. 2021. Impacts of seismic resolution on fault interpretation: Insights from seismic modeling. Tectonophysics, 816, 229008.
• Gibson, B., and Larner, K.L. 1982. Comparison of spectral flattening techniques. Unpublished technical document, Western Geophysical Company.
• Griffiths, L.J., Smolka, F.R., and Trembly, L.D. 1977. Adaptive deconvolution: A new technique for processing time-varying seismic data. Geophysics, 42(4), 742-759.
• Jenkins, F.A., and White, H.E. 1957. Fundamentals of optics. McGraw Hill Publishing Co.
• Jo, Y., Choi, Y., Seol, S. J., and Byun, J. 2022. Machine learning-based vertical resolution enhancement considering the seismic attenuation. Journal of Petroleum Science and Engineering, 208, 109657.
• Kallweit, R.S., and Wood, L.C. 1982. The limits of resolution of zero-phase wavelets. Geophysics, 47(7), 1035-1046.
• Karslı, H. 2002. Sismik yığma izlerinin karmaşık iz analizi ile ayrımlılık açısından değerlendirilmesi. Yerbilimleri, 26, 15-26.