SERİ MUHAKEME VE BASİT YARGILAMA USULLERİNİN ÖZELLİKLERİ VE CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU İLKELERİ ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 55 - 111, 10.01.2021

Elif Er

Öz

Ceza Muhakemesi Kanunu’na, 7188 sayılı Kanunla “Seri Muhakeme ve Basit Yargılama Usulü” adlı yeni muhakeme usulleri girmiştir. Her iki muhakeme usulü, mahkemelerin aşırı iş yükünü azaltma, usul ekonomisine katkı sağlama ve bozulan kamu düzenini kısa sürede yeniden sağlamayı amaçlamaktadır. Böylece, ceza muhakemesi hukukunun uzun süreçleri kısalmaktadır. Bu muhakeme usullerinin uygulanması ile birlikte makul sürede yargılanma sağlanmış olsa da; gerçek anlamda bir yargılama olmadığı gerekçesiyle, ceza muhakemesi hukuku temel ilkelerinin ihlali gündeme gelmektedir. Bu çalışmada yeni muhakeme usulleri olan seri muhakeme ve basit yargılama usulünün uygulama esasları ve ortaya çıkabilecek sorunlar ele alınarak, adil yargılanma hakkının ne ölçüde yerine getirildiği açıklığa kavuşturulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Seri Muhakeme, Basit Yargılama Usulü, Yeni Muhakeme Usulü, Adil Yargılanma Hakkı, Ceza Muhakemesi Hukukunun Temelleri

Kaynakça

• Altıparmak, Cüneyd: “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Altıncı Maddesi Kapsamında Adil Yargılanma Hakkının Esasları”, TBB Dergisi, Sayı:6, 2006,
• (http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2006-63-218), (E.T. 22.10.2020). Aydın Kan, Çağrı: “Adil Yargılanmanın Bir Unsuru Olarak Susma Hakkı”, TBB Dergisi, 2010 (91), (http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2010-91-657), (E.T. 28.10.2020).
• Aydın, Devrim: Ceza Muhakemesinde Deliller, Yetkin Yayınları, Ankara, 2014.
• Bacaksız, Pınar: “İddianame Pazarlığı (Plea Bargaining)”, Ceza Hukuku Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 7, Ağustos 2008, ss. 151-170. (www.jurix.com.tr), (E.T. 29.05.2020).
• Balo, Yusuf Solmaz/ Şentürk, Ekrem: “Amerika Birleşik Devletleri Ceza Hukuku Uygulamasında Savcı-Sanık Pazarlığı ve Türkiye’de Uygulanabilirliği”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: XVII, Sayı: 1-2, Yıl: 2013, (https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/789321), (E.T. 28.05.2020).
• Başlar, Yusuf: Ceza Yargılamasında Elektronik Delil, Yetkin Yayınları, Ankara, 2016.
• Centel, Nur/ Zafer, Hamide: Ceza Muhakemesi Hukuku, Yenilenmiş ve Gözden Geçirilmiş 12. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, Ekim 2015.
• Değirmenci, Olgun: “Ceza Muhakemesi Hukukunda Basit Yargılama Usulü (CMK m. 251-252)”, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt: 15, Sayı: 161, Ocak 2020, ss. 36-51. (www.jurix.com.tr), (E.T. 27.05.2020)
• Dülger, Murat Volkan: “Yargı Reformu: Gerçekten Bir Reform Mu?”, (https://www.academia.edu/40554795/Yarg%C4%B1_Reformu_Ger%C3%A7ekten_Bir_Reform_Mu), (E.T. 20.11.2020).
• Erdem, Mustafa Ruhan/ Şentürk, Candide: “Ceza Muhakemesi Hukukunda Yeni Bir Kurum Olarak Seri Muhakeme Yöntemi (CMK m. 250)”, Ceza Hukuku Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 41, Aralık 2019, ss. 573-601, (www.jurix.com.tr), (E.T. 27.05.2020).
• Gödekli, Mehmet: “Türk Ceza Muhakemesinde Maddi Gerçeğe Ulaşmanın Ön Koşulu Olarak Hukuka Aykırı Delillerin Değerlendirilmesi Yasağı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 65 (4) 2016, ss. 1815-1924, (http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/2150/22273.pdf), ((E.T. 22.10.2020).
• İnci, Z. Özen: “Şüpheli ve Sanığa Rağmen Bir Ceza Muhakemesi Hukuku Mu? Şüpheli ve Sanığın Ceza Muhakemesi Hukuku İşlemlerine Katlanma Yükümlülüğü ve Bu Yükümlülüğün Sınırları Hakkında Düşünceler”, Hacettepe HFD, 7 (2) 2017, ss. 119-168, (https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/744973), (E.T. 28.10.2020).
• Kafes, Veli: “Ceza Muhakemesinde Meram Anlatma İlkesinin Sağlanması”, CHKD, Cilt: 3, Sayı: 2, 2015, (https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/331448), (E.T. 22.10.2020).
• Karakehya, Hakan, “Dolaylı Maddi Gerçek: Ceza Muhakemesinde Yargılama Makamının Maddi Gerçeğe Deliller Aracılığıyla Ulaşma Zorunluluğu Üzerine”, TAAD, Yıl: 7, Sayı: 27, Temmuz 2016, (https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/981985), (E.T. 22.10.2020).
• Kızılarslan, Hakan: “7188 Sayılı Kanun’la Ceza Muhakemesi Hukukuna Getirilen Seri Muhakeme ve Basit Yargılama Usulleri”, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:14, Sayı:183-184, Kasım- Aralık, 2019, ss. 1885- 1960 (www.jurix.com.tr), ( E.T. 27.05.2020).
• Koca, Mahmut: “Ceza Muhakemesinde Hukuka Aykırı Delilleri Değerlendirme Yasağı”, AÜEHFD, C. IV, S. 1-2, 2000, (https://hukukdergi.ebyu.edu.tr/?p=867), (E.T. 24.10.2020).
• Kocaoğlu, Serhat Sinan: “Susma Hakkı”, Ankara Barosu Dergisi, 2011/1, (https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/397793), (E.T. 28.10.2020).
• Özbek, Veli Özer/ Doğan, Koray/ Bacaksız, Pınar/ Tepe, İlker: Ceza Muhakemesi Hukuku, Gözden Geçirilmiş 11. Baskı, Ankara, Eylül 2018.
• Öztürk, Bahri/ Tezcan, Durmuş/ Erdem, Mustafa Ruhan/ Sırma, Özge/ Saygılar, Yasemin F. Kırıt/ Özaydın, Özdem/ Akcan, Esra Alan/ Erden, Efser: Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, Güncellenmiş 9. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, Ekim 2015.
• Şahin, Cumhur: “Anayasa Mahkemesi Kararları Çerçevesinde Ceza Muhakemesinde Silahları Eşitliği ve Çelişmeli Yargılama İlkeleri”, D.E.Ü Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Durmuş Tezcan’a Armağan, C.21, Özel S., 2019, ss. 3051-3065, (https://hukuk.deu.edu.tr/wp-content/uploads/2019/09/CUMHUR-SAHIN.pd), (E.T. 28.10.2020).
• Şahin, Cumhur/ Göktürk, Neslihan: Ceza Muhakemesi Hukuku-II, Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 10. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, Şubat 2020. Şık, Hüseyin: “Suçsuzluk Karinesi”, (https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/159949), (E.T. 28.10.2020).
• Taneri, Gökhan: Seri Muhakeme ve Basit Yargılama Usulü, Seçkin Yayıncılık, Ankara, Ekim 2020.
• Taşkın, Ş. Cankat: Ceza Muhakemesi Hukukunda Seri Muhakeme ve Basit Yargılama Usulü, Adalet Yayınevi, Ankara, Eylül 2020.
• Tezcan/Durmuş/ Erdem, Mustafa Ruhan, Sancakdar, Oğuz/ Önok, Rifat Murat: İnsan Hakları El Kitabı, Seçkin Yayıncılık, Güncellenmiş 6. Baskı, Ankara, Kasım 2016.
• Uğurlubay, A. Gülsün Aygörmez/ Haydar, Nuran/ Korkmaz, Mehmet: “Seri Muhakeme Usulüne İlişkin Sorunlar”, ASBÜ Hukuk Fakültesi Dergisi, 2019/2, (https://dergipark.org.tr/tr/), (E.T. 27.05.2020).
• Ünver Soylu, Gülsüm/ Engür Karaman, Seçil Nergiz: Seri Muhakeme Usulü, Adalet Yayınevi, Ankara, Haziran 2020.
• Ünver, Yener/ Hakeri, Hakan: Ceza Muhakemesi Hukuku, Cilt:II, Adalet Yayınevi, 11. Baskı, Ankara, Şubat 2016.
• Yenidünya, Caner/ İçer, Zafer: Ceza Muhakemesi Hukuku, Adalet Yayınevi, Ankara, Ocak 2016.
• Yenisey, Feridun/ Nuhoğlu, Ayşe: Ceza Muhakemesi Hukuku, Güncellenmiş 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, Ekim 2015.
• Yılmaz, Zahit/ Apiş, Özge: “Seri Muhakeme ve Basit Yargılama Düzenlemelerinin Değerlendirilmesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt: 26, Sayı: 1, Haziran 2020, ss. 62-106, (https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1119190) , (E.T. 15.10.2020).
• Yücel, Mustafa T.: “Ceza Adaletinde Sapmalar”, (https://kutuphane.dogus.edu.tr/mvt/pdf.php), (E.T. 18.10.2020).
• (https://mevzuat.tbmm.gov.tr/mevzuat/faces/kanunmaddeleri?pkanunlarno=256570&pkanunnumarasi=7188,) (E.T. 28.05.2020).