A Reevaluation for the Genoese Period of the Galata Tower

Yıl 2020, Cilt: 2, 53 - 80, 22.12.2020

Hasan Sercan Sağlam

https://doi.org/10.53979/yillik.2020.4

Öz

The Galata Tower has been witness to many historical events and has gone through multiple architectural
phases over the course of its long life. Its Genoese origins began to receive scholarly attention particularly
in the late eighteenth century and especially during the nineteenth century. In the meantime, a general
consensus was reached about the history and architecture of the tower’s Genoese period. However, this
consensus was actually based on a few primary sources without any comprehensive approaches nor in-depth
investigation. The tower’s erroneous name, “Tower of Christ” (Christea Turris), during its Genoese period
is perhaps the most widespread assumption in the secondary literature. A first construction by Anastasios
I and a heightening around 1445/1446 are further related misconceptions. Despite the popularity of Galata
as a research topic, these misconceptions have become anonymous and continuously repeated without
being questioned. Moreover, slightly different arguments for the tower were put forward. In particular,
when compared to later periods of the monument, the former name of the tower, its alleged Byzantine
past, and especially the Genoese architectural identity of the present structure remain rather ambiguous
in the light of all the arguments in the literature. For these reasons, this article presents a fundamental
reevaluation for the Genoese period of the Galata Tower through virtually all of the primary sources and
a small architectural survey. This article shows that there is no solid evidence of the supposed Byzantine
period of the tower; that it was named as the “Tower of Holy Cross” (Turris Sancte Crucis) by the Genoese
who built it, and its first structural alteration was probably executed by the Ottomans around 1453.

Anahtar Kelimeler

Galata Tower, Genoese Pera, city walls, urban history, architectural history

Galata Kulesi’nin Ceneviz Dönemine Yönelik Bir Yeniden Değerlendirme

Öz

Galata Kulesi’nin uzun yaşamı, birçok tarihî olaya ve mimari evreye tanıklık etmiştir. Bu doğrultuda kuleye
yönelik bilimsel araştırmalar on sekizinci yüzyılın sonunda ve özellikle on dokuzuncu yüzyılda yoğunlaşmış,
yapının Ceneviz dönemi ve öncesine ilişkin başlıca argümanlar bu süreçte şekillenmiştir. Lakin başvurulan
sınırlı sayıdaki birincil kaynak, kapsamlı bir bakış açısıyla ele alınmamış, bazı noktalar üstünkörü yorumlanmıştır.
Bunlar arasında belki de en yaygın olanı, kulenin Ceneviz dönemindeki adının ikincil kaynaklarca yanlış
bir şekilde “İsa Kulesi” (Christea Turris) zannedilmesidir. İlk inşasının I. Anastasios tarafından yapılması ve
Ceneviz döneminde 1445–1446 civarında yükseltilmesi ise diğer yanılgılardır. Tüm bu görüşler, Galata’nın
artık alışılmış akademik popülerliğine karşın pek sorgulanmamış ve zamanla anonimleşerek kuleye dair
temel bilgilere dönüşmüştür. Bu esnada farklı birincil kaynaklar irdelenerek başka iddialar da öne sürülmüş
ve sonuç olarak kuleye yönelik bilgilerde birtakım ikilikler ortaya çıkmıştır. Öyle ki, Galata Kulesi’nin
Ceneviz öncesi dönemi, Ceneviz dönemindeki adı ve bunların yanında özellikle de mevcut yapının bu
dönemden geriye kaldığı düşünülen kısmı, literatürdeki tüm argümanların ışığında ve anıtın daha sonraki
dönemlerine kıyasla bir hayli muğlaktır. Dolayısıyla bu makale, Galata Kulesi’nin Ceneviz döneminin,
tarihî ve mimari açılardan temel düzeyde bir yeniden değerlendirmesidir. Kayda değer bulgularsa kulenin
Bizans dönemine uzanan bir geçmişi olduğuna dair ortada somut hiçbir verinin bulunmadığı; inşa edildiği
Ceneviz dönemindeki isminin yalnızca “Kutsal Haç Kulesi” (Turris Sancte Crucis) olduğu ve ilk yapısal
değişikliğini de Osmanlılar tarafından 1453 dolaylarında geçirdiğine işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Galata Kulesi, Ceneviz Pera’sı, kent surları, kent tarihi, mimarlık tarihi

Kaynakça

• Bekker, August Immanuel. Corpus scriptorum historiae Byzantinae, Historia politica et patriarchica Constantinopoleos, Epirotica. Bonn: Impensis Ed. Weberi, 1849.
• Belgrano, Luigi Tommaso. “Documenti riguardanti la colonia genovese di Pera.” Atti della società ligure di storia patria 13 (1877): 99–417, 932–1003.
• Buondelmonti, Cristoforo. Cristoforo Buondelmonti, Liber insularum archipelagi, Universitäts- und Landesbibliothek Düsseldorf Ms. G 13, Faksimile. Derleyen Irmgard Siebert, Max Plassmann, Arne Effenberger ve Fabian Rijkers. Wiesbaden: Reichert Verlag, 2005.
• Byzantios, Dionysios. Boğaziçi’nde Bir Gezinti. Çeviren Mehmet Fatih Yavuz. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2010. Cassidy, Nathan John. “A Translation and Historical Commentary of Book One and Book Two of the Historia of Georgios Pachymeres,” Doktora tezi, University of Western Australia, 2004.
• Clavijo, Ruy Gonzalez de. Embajada a Tamorlán, Estudio y edición de un manuscrito del siglo XV. Derleyen Francisco López Estrada. Madrid: Estudio Superior de Investigaciones Cientificas, 1943.
• Crivelli, Lodrisio. “De expeditione Pii Papae II adversus Turcos.” Derleyen Giulio Carlo Zimolo. Rerum italicarum scriptores. Cilt 23/5. Bologna: Nicola Zanichelli, 1950.
• Byzantios, Skarlatos D. Η Κωνσταντινούπολις: ή περιγραφή τοπογραφική, αρχαιολογική και ιστορική. Cilt 2. Atina: Andreas Koromilas, 1862.
• Cagnana, Aurora. “Le torri di Genova fra XII e XIII secolo.” Casa e torri medievali 3 (2005): 67–81.
• Cagnana, Aurora, ve Roberta Mussardo, “Le torri di Genova fra XII e XIII secolo: Caratteri architettonici, committenti, costruttori.” Archeologia dell’Architettura 17 (2012): 94–110.
• Cange, Charles du Fresne du. “Constantinopolis Christiana, seu descriptio urbis, sub imperatoribus Christianis.” Historia Byzantina, Duplici commentario illustrata. Kitap 1. Paris: Louis Billaine, 1680.
• Carbognano Cosimo Comidas de. Descrizione topografica dello stato presente di Costantinopoli. Bassano, 1794.
• Costa Paretas, Maria M. “Sulla battaglia del Bosforo (1352).” Studi Veneziani 14 (1972): 197–210.
• Dallaway, James. Constantinople Ancient and Modern. Londra: T. Bensley, 1797.
• Dalleggio d’Alessio, Eugène. “Recherches sur l’histoire de la Latinité de Constantinople 1.” Échos d’Orient 23, no. 136 (1924): 448–460.
• Desimoni, Cornelio. “I genovesi ed i loro quartieri in Costantinopoli nel secolo XIII.” Giornale ligustico di archeologia, storia e belle arti 3 (1876): 217–276.
• Effenberger, Arne, “Konstantinopel / Istanbul - die frühen bildlichen Zeugnisse.” Die byzantinischen Häfen Konstantinopels, derleyen Falko Daim, 19–34. Mainz: Wissenschafts Campus, 2016.
• Erkal, Namık. “The Corner of the Horn: An Architectural Review of the Leaded Magazine in Galata Istanbul.” Middle East Technical University Journal of the Faculty of Architecture 28, no. 1 (2011): 197–227.
• Ertan, Veli. İstanbul’un Fethi ve Fatih Sultan Mehmed’in Şahsiyeti. Konya: Yeni Kitap Basımevi, 1970.
• Eyice, Semavi. Galata ve Kulesi / Galata and its Tower. İstanbul: Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu, 1969.
• ———. “Galata Kulesi.” İslam Ansiklopedisi. Cilt 13, 313–316. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1996.
• Gottwald, Joseph. “Die Stadtmauern von Galata.” Bosporus: Mitteilungen des Deutschen Ausflugvereins “G. Albert” 4 (1907): 1–72.
• Han, Ayhan. “İstanbul ve Galata Hendeklerinde Kentsel Toprak Kullanımı.” Tarih Dergisi 64, no. 2 (2016): 27–71.
• Hasluck, Frederick William. “Dr. Covel’s Notes on Galata.” The Annual of the British School at Athens 11 (1904/1905): 50–62.
• İnalcık, Halil. “Ottoman Galata, 1453–1553.” Essays in Ottoman History. İstanbul: Eren Yayıncılık, 1998.
• İBB İstanbul. “Galata Kulesi’nin Yıkılan Duvarı Alelacele Yeniden Örüldü.” 13 Ağustos 2020. Erişim tarihim 23 Ekim 2020. https://www.ibb.istanbul/News/Detail/36805.
• Janin, Raymond. Constantinople byzantine: Développement urbain et répertoire topographique. Paris: Institut Français d’Études Byzantines, 1950.
• Kafescioğlu, Çiğdem. Constantinopolis / Istanbul: Cultural Encounter, Imperial Vision, and the Construction of the Ottoman Capital. Pennsylvania: Pennsylvania State University Press, 2009.
• Kentel, Koca Mehmet. “Assembling ‘Cosmopolitan’ Pera: An Infrastructural History of Late Ottoman Istanbul.” Doktora tezi, University of Washington, 2018.
• Konstantios. Constantiniade ou description de Constantinople ancienne et moderne. İstanbul: Antoine Coromila ve P. Paspalli, 1846.
• Külzer, Andreas. Tabula Imperii Byzantini, Ostthrakien (Europe). Cilt 12. Derleyen Johannes Koder. Viyana: Österreichische Akademie der Wissenschaften, 2008.
• Launay, Victor-Marie de. “Notice sur les fortifications de Galata.” Journal de Constantinople, 5 Aralık 1864.
• ———. “otice sur le vieux Galata.” L’univers, revue orientale 1, no. 4 (Mart 1875): 225–233.
• ———. “L’enceinte génoise de Péra.” L’ami des monuments et des arts 5 (1891): 341–344.
• Manners, Ian R. “Constructing the Image of a City: The Representation of Constantinople in Christopher Buondelmonti’s Liber Insularum Archipelagi.” Annals of the Association of American Geographers 87, no. 1 (1997): 72–102.
• Mas Latrie, Louis de. “Notes d’un voyage archéologique en Orient.” Bibliothèque de l’école des chartes 7 (1846): 489–544.
• Mordtmann, Johannes Heinrich. “Principali monumenti e località di Costantinopoli.” Annuario italiano d’oriente (1892): 37–51.
• Müller-Wiener, Wolfgang. İstanbul’un Tarihsel Topografyası. Çeviren Ülker Sayın. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2001.
• Okur, Esra. “Galata Surlarının Yıkım Süreci.” Yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, 2011.
• Origone, Sandra. Bisanzio e Genova. Cenova: ECIG, 1992.
• Palazzo, Benedetto. Arap Camii veya Galata Saint Paul Kilisesi. Çeviren İ. Burhan Yenitürk. İstanbul: Bilge Karınca, 2014.
• Philippides, Marios, ve Walter K. Hanak. The Siege and the Fall of Constantinople in 1453: Historiography, Topography, and Military Studies. New York: Routledge, 2016.
• Sağlam, Hasan Sercan. “Urban Palimpsest at Galata & An Architectural Inventory Study for the Genoese Colonial Territories in Asia Minor.” Doktora tezi, Politecnico di Milano, 2018.
• Sansovino, Francesco. Historia universale dell’origine et imperio de’Turchi. Venedik: Alessandro di Vecchi, 1600.
• Sauli, Lodovico. Della colonia dei genovesi in Galata. Cilt 2. Torino: Giuseppe Bocca, 1831.
• Schneider, Alfons Maria, ve Miltiadis Nomidis. Galata, Topographisch-archäologischer Plan mit erläuterndem Text. İstanbul, 1944.
• ———. Galata au Moyen-Âge, avec ses six enceintes successives. İstanbul: Maina Basımevi, 1946.
• Stringa, Paolo. Genova e la Liguria nel Mediterraneo. Cenova: Cassa di Risparmio di Genova e Imperia, 1982.
• Sur, Selin. “Orta Çağ Kent Surlarına Bir Örnek - Galata Surları ve Restitüsyon Sorunları.” Yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, 2015.