Belediye Katı Atık Yönetimi Uygulamalarının İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 34 - 48, 30.01.2022

Muhammed Nurullah Acar Hafiz Hulusi Acar

Öz

Amaç: Bu çalışmada öncelikle atık, katı atık yönetimi ve belediye katı atık yönetiminin kavramsal çerçevesinin genel prosedürleri açısından dünyada ve Türkiye’deki uygulamaları konu alan
literatür taraması yapılmıştır. Daha sonra ise katı atık tesislerinde atık yönetimi ve atıkların ayrımı, toplanması, depolanması
ve bertarafı sırasında iş sağlığı ve güvenliği tehlike ve risklerinin
tespit edilmesi ile bu risklere karşı ne tür tedbirler alınabileceğinin saptanması amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Çalışma bu noktadan hareketle belediyeler
tarafından katı atıkların toplanması, ayrımı, depolanması ve
bertarafında karşılaşılabilecek tehlikelerin belirlenerek risk analizinin yapılması sonucu risklerin kabul edilebilir seviyeye getirilmesi amaçlanmıştır. Katı atık tesislerinde çalışan kişilerin de
uzun çalışma saatleri, yoğun iş temposu ve eğitim/bilgi eksikliği
gibi nedenlerden dolayı iş kazası risklerinin yüksek olduğu gözlemlenmiştir.
Bulgular: Literatür ve saha araştırmasından sonra risklerin
tespiti için Fine-Kinney ve Hata Türü ve Etki Analizi (HTEA/
FMEA) yöntemleri kullanılarak risk analizi çalışması yapılmıştır. Fine-Kinney yöntemiyle çalışmada 55, FMEA yöntemiyle
20 faaliyet alanında katı atık tesislerinde karşılaşılabilecek tehlikeler gözlemlenmiştir.Ayrıca 20 faaliyet alanında Fine-Kinney
ve FMEA yöntemleri birlikte analiz edilmiş ve karşılaştırılması
yapılmıştır.
Tartışma ve Sonuç: Yapılan karşılaştırma analizi sonucunda;
belediyelerdeki katı atık çalışmalarında FMEA yöntemi ile yapılan risk analizi çalışmalarının daha hassas ve kabul edilebilir
sonuçları ortaya koyduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Katı Atık Yönetimi, Belediye, Risk Analizi, İş Sağlığı ve Güvenliği.

Kaynakça

• 1. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. Türkiye Çevre Durum Raporu. Ankara, 2016.
• 2. Toptaş A. Kentsel Organik Katı Atıkların Biyogaz Tesislerinde Geri Kazanımının Tersine Lojistik Sistemiyle Tasarımı. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü; 2016.
• 3. Erdoğan, Ejder N.Çevre Sorunları, Nedenler, Çözümler; Egemen ve Marksist Anlayışın İlettikleri Üzerine. Ankara: Doruk Yayıncılık; 1997.
• 4. DPT. Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1996-2000). Ankara, 1995.
• 5. Güler. Kentleşme Sürecinde Katı Atık Yönetimi ve Kocaeli Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2008.
• 6. Palabıyık H, Altunbaş D.Kentsel Katı Atıklar ve Yönetimi. Çanakkale: Çanakkale On sekiz Mart Üniversitesi Kişisel Web Sayfası; 2004.
• 7. Uzunoğlu H. Tehlikeli Atıkların Yönetmeliği. İzmir: İzmir Ticaret Odası; 2010.
• 8. T.C. Resmi Gazete. Atık Yönetimi Yönetmeliği. 02.04.2015, Sayı: 29314, Başbakanlık Basımevi, Ankara.
• 9. Berkel M, Çağındı Ö. Gıda Laboratuarlarında Atık Yönetimi. Akademik Gıda2014; 12(3): 54-59.
• 10. Çoban A, Kılıç S. Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Çevreye Yönelik Politikaları: Konya Selçuklu Belediyesi SELKAP Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2009; 22: 2009.
• 11. Taşer A, Erdoğan Z. Avrupa Birliği ve Türkiye’de Tehlikeli Atık Yönetiminin Yasal Gelişimi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi 2010; 5(2): 67-84.
• 12. Fakihoğlu E. İstanbul’da Ambalaj Atıkları Geri Dönüşüm Uygulamalarının Maliyet Analizi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü; 2011.
• 13. Zülfikar H, Nalan Beken N. Belediyeler ve Çevre Hizmetleri Üzerine Analitik Bir Bakış: Türkiye Örneği. Sosyal Siyaset Konferansları 2014; 1(2): 75-100
• 14. Çınar S. Atıkların Ekonomik Değere Dönüşümü ve Atık Toplayıcılarının Bu Dönüşümdeki Rolü. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2019.
• 15. T.C. Resmi Gazete. İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği. 29.12.2012, Sayı: 28512, Başbakanlık Basımevi, Ankara.
• 16. Kinney, G.F., Wiruth, A.D. Practical Risk Analysis For Safety Management. USA: Naval Weapons Center; 1976.
• 17. Yılmaz B. Hata türü ve etki analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2000; 2(4): 133-150.
• 18. Acar M.N.Belediye Katı Atık Yönetimi Uygulamalarının İş Sağlığı ve Güvenliği Acısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2021.
• 19. Bay, M. (2018). Belediyelerde Atık Yönetimi ve Politikaları: Karaman Örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (61), 769-781.