Hemşirelik Öğrencilerinin, Eleştirel Düşünme Becerilerinin Karar Verme, Empatik Eğilim ve Becerileri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 116 - 122, 30.04.2022

Behice Belkıs Çalışkan , Rıdvan Doğan

Öz

Amaç: Düşünce, entelektüel sürece dayalı yetenek gerektiren bir
süreçtir. Eleştiren düşünme, düşünce üzerine düşünmemizi sağlayan bir üst düşünme becerisidir. Hemşirelikte bu bağlamda eleştirel
düşünme; yönetim, karar verme, klinik yargı, profesyonel başarı ve
etkili iletişimi etkileyen önemli bir özelliktir. Hemşirelerin eleştirel
düşünme becerilerini klinik ortamda karar verme sürecinin her
aşamasında kullanmaları gerekir. Hemşirelik eğitimi sürecinde
eleştirel düşünme temelli verilen dersler, hemşirelerin rasyonel bir
şekilde karar vermelerine ve bakım verdikleri hastalara daha empatik yaklaşmalarına yardımcı olabilmektedir. Araştırmanın amacı,
hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin empati
kurma ve karar verme becerileri arasındaki ilişkiyi araştırmaktır.
Gereç ve Yöntem: Araştırmaya, bir vakıf üniversitesinde eğitim
gören ve eleştirel düşünme eğitimi almış olan (n=149) öğrenciler
dahil edilmiştir. Araştırmada Demografik Bilgi Formu, California
Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği (CCTD), Empatik Beceri Ölçeği
(EBÖ), Empatik Eğilim Ölçeği (EEÖ) ve Melbourne Karar Verme
Stilleri Ölçeği (MKCSÖ) kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırma bulgularına göre; eleştirel düşünme becerilerinin empatik beceri, empatik eğilim ve karar verme becerileri üzerinde önemli ölçüde ilişkisi olduğunu doğrular niteliktedir (p<0.001).
Tartışma ve Sonuç: Hemşirelik eğitiminde eleştirel düşünme becerilerinin geliştirilmesi karar verme süreci ve empatik eğilim gösterme becerisi ile ilişkilidir ve eleştirel düşünme dersinin bu veriler
doğrultusunda ele alınması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel düşünme, Empati, Karar verme

Kaynakça

• 1. Erdogan S, Nahcivan N, Esin N. Hemşirelikte araştırma; süreç uygulama ve kritik. Nobel matbaacılık, İstanbul, 2015
• 2. Lee DS, Abdullah KL, Subramanian P, Bachmann R, Ong SL. An integrated review of the correlation between critical thinking ability and clinical decision-making in nursing. Journal of Clinical Nursing, 2017;26(24):4065–4079.
• 3. Şenturan L, Alpar EŞ. Hemşirelik öğrencilerinde eleştirel düşünme. C. U Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2008;12(1).
• 4. Akça Kılıç N, Taşçı, S. Hemşirelik eğitimi ve eleştirel düşünme. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2009;5(2):187-195.
• 5. Aslan EA, Sart G. Kritik düşünce. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2016.
• 6. Demir Dikmen Y., Yıldırım Usta, Y. Hemşirelikte eleştirel düşünme. S.D.Ü Sağlık Bilimleri Dergisi. 2013;4(1)
• 7. İskender MD, Karadağ A. Hemşirelik son sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeylerinin belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi 2015; 8(1).
• 8. Mahmoud AS, Mohamed HA. Critical thinking disposition among nurses working in public hospitals at Port-Said Governorate. Int J Nurs Sci 2017;4:128-34.
• 9. Sucu G, Dicle A, Saka O. Hemşirelikte klinik karar verme, etkileyen etmenler ve karar verme modelleri. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi 2012;(1): 52-60
• 10. Yıldırım ÖB. Hemşirelikte eleştirel düşünme. (Edt: Prof. Dr. Süheyla Altuğ Özsoy). Aydın Tuna Maatbacılık, İzmir, 2010.
• 11. Aybek B. Eleştirel Düşünmenin Öğretiminde Öğretmenin Rolü. Bilim Eğitim ve Düşünce Dergisi.2007; 7(2): 31-35.
• 12. Yıldırım A, Taşçı S. Hemşirelikte eleştirel düşünmenin klinik karar vermeye etkisi. Balikesir Saglik Bil Derg Cilt:2 Sayı:3 Aralık 2013
• 13. Gunaydın N, Barlas UG. The Factors Affecting Critical Thinking and Empathic Disposition of Nursing Students. Middle Black Sea Journal of Health Science December 2015;1(3):1-8.
• 14. Kaya B, Çolakoğlu ÖM. Empati düzeyi belirleme ölçeği (EDBÖ) uyarlama çalışması, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2015, 16(1), 17-30. DOI:10.17679/iuefd.16127895
• 15. Öztürk YE, Kıraç R, Doğru B. Selçuk üniversitesi öğrencilerinin empatik eğilimlerinin ve eleştirel düşünceye etkisinin incelenmesi. 2018, 2. Uluslararası 12. Ulusal Sağlık ve Hastane İdaresi Kongresi
• 16. Kökdemir D. Belirsizlik durumlarında karar verme ve problem çözme (Doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2003.
• 17. Dökmen Ü. Empatinin Yeni Bir Modele Dayanılarak Ölçülmesi ve Psikodrama ile Geliştirilmesi. Eğitim Bil. Fak. Dergisi. 1988;21(1):155-190.
• 18. Dökmen Ü. Yeni bir empati modeli ve empatik becerinin iki farklı yaklaşımla ölçülmesi. Psikoloji Dergisi. 1990;7(24):42-50.
• 19. Dökmen Ü. İletişim çatışmaları ve empati. Ankara, Sistem Yayıncılık:18, 2004.
• 20. Deniz ME. Investigation of the relation between decision making selfesteem, decision making style and problem solving skills of university students. Eurasian Journal of Educational Research, 2004;15:23-35.
• 21. Kaçan CY, Örsal Ö. Effects of Transcultural Nursing Education on the Professional Values, Empathic Skills, Cultural Sensitivity and Intelligence of Students, Journal of Community Health Nursing, 2020;37(2):65-76.
• 22. Dombaycı MA, Başerer Z, Başerer D. Analysis of Emphatic Thinking Tendency and Critical Thinking Disposition of Philosophy Teacher Candidates According to a Number of Variables. Middle Eastern & African Journal of Educational Research. 2014;13:64-79.
• 23. Salehi S, Bahrami B, Hosseini SA, Akhondzadeh K. Critical Thinking and Clinical Decision Making in Nurse. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research Winter 2007;12(1).
• 24. Brooks KL, Shepherd JM. The relationship between clinical decision-making skills in nursing and general critical thinking abilities of senior nursing students in four types of nursing programs. The Journal of Nursing Education, 1990;391–399.
• 25. Shin KR. Critical thinking ability and clinical decision-making skills among senior nursing students in associate and baccalaureate programmes in Korea. Journal of Advanced Nursing, 1998;414–418.
• 26. Bowles K. The relationship of critical-thinking skills and the clinical-judgment skills of baccalaureate nursing students. The Journal of Nursing Education, 2000;373–376.
• 27. Martin C. The Theory of Critical Thinking of Nursing. Nursing Education Perspectives, 2002;23(5):243–248.
• 28. Girot E. Graduate nurses: critical thinkers or better decision makers? Journal of Advanced Nursing, 2000;31(2):288–297.
• 29. Hicks FD, Merritt SL, Elstein AS. (2003) Critical thinking and clinical decision making in critical care nursing: a pilot study. Heart & Lung: The Journal of Acute and Critical Care, 2003;32(3):169–180.
• 30. Salehi S, Bahrami M, Hosseini SA, Akhondzadeh K. Critical thinking and clinical decision making in nurse. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research, 2007; 12(1):13–16.
• 31. Noohi E, Karimi-Noghondar M, Haghdoost A. Survey of critical thinking and clinical decision making in nursing student of Kerman University. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research, 2012;17(6):440–444.
• 32. Gorton KL, Hayes J. Challenges of assessing critical thinking and clinical judgment in nurse practitioner students. The Journal of Nursing Education, 2014;53(3):26-29.
• 33. Kantek F, Öztürk N, Gezer N. Bir sağlık yüksekokulunda öğrencilerin eleştirel düşünme ve problem çözme becerilerinin incelenmesi. In International Conference on New Trends in Education and Their Implications 2010; 11: 186-190.
• 34. Özdil K, Özcan A, Muz G, Turaç N. Hemşirelik öğrencilerinin araştırma ve gelişmelere karşı farkındalık tutumları ve eleştirel düşünme becerileri. Turkiye Klinikleri Hemsirelik Bilimleri 2019; 11(2): 109-119.
• 35. Naber J, Wyattb TH. The effect of reflective writing interventions on the critical thinking skills and dispositions of baccalaureate nursing students. Nurse Education Today 2014; 34(1). 67-72.
• 36. Lee J, Lee Y, Gong S, Bae J, Choi J. A meta-analysis of the effects of non-traditional teaching methods on the critical thinking abilities of nursing students. BMC Medical Education 2016; 16: 240.
• 37. Erdem E, Bayat M, Avcı Ö, Tosun Ö, Seviğ Ü. Öğrenim yaşantıları süresince hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeylerindeki değişim. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi 2013; 6(2).
• 38. Courtney, H., Lovallo, D., & Clarke, C. (2013). Deciding How to Decide. Harvard Business Review, 62-73.