TÜRK HALK MÜZİĞİ REPERTUVARI DERSİNDE ÖĞRETİLEN ESERLERDE BULUNMASI GEREKEN HUSUSLAR

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 4, 2491 - 2513

Celal Şahin

https://doi.org/10.51576/ymd.1784206

Öz

ÖZ
Bu araştırma, Türk Halk Müziği (THM) Repertuvarı dersinde öğretilen eserlerde bulunması gereken hususları uzman görüşleri doğrultusunda belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu çalışma, Devlet Konservatuvarları, Güzel Sanatlar Fakülteleri ve Müzik ve Sahne Sanatları Fakültelerinde görev yapan 15 alan uzmanı ile gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseni kullanılmış, veriler yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla toplanmış ve betimsel analizle çözümlenmiştir. Bulgular, dersin üniversitelerde ikinci sınıftan itibaren, haftada iki saat ve altı dönem boyunca verilmesi gerektiğini ortaya koymuştur. Ayrıca repertuvarda basit makamlardan şed ve bileşik makamlara, basit usullerden karma usullere geçişin esas alınması; öğretim yaklaşımının hem makam/ayak hem de usul merkezli olması gerektiği vurgulanmıştır. Ses genişliğinin bir oktavdan başlayarak kademeli biçimde artırılması gerektiği, tüm düzeylerde yöresel formlara yer verilmesinin önemli olduğu, repertuvarın ise TRT arşivindeki eserler ile farklı yörelere özgü türküleri kapsaması gerektiği belirlenmiştir. Sonuç olarak, çalışma THM Repertuvarı dersine yönelik standartların belirlenmesine katkı sağlamakta ve ileride geliştirilecek programlar için ihtiyaç analizi niteliği taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

TÜRK HALK MÜZİĞİ , REPERTUVAR , KONSERVATUVAR EĞİTİMİ , NİTEL ARAŞTIRMA , İHTİYAÇ ANALİZİ

REQUIREMENTS FOR WORKS TAUGHT IN THE TURKISH FOLK MUSIC REPERTOIRE COURSE

Öz

This study aims to determine the essential criteria for the pieces taught in the Turkish Folk Music (TFM) Repertoire course based on expert opinions. The research was conducted with 15 specialists working in State Conservatories, Faculties of Fine Arts, and Faculties of Music and Performing Arts. Employing a case study design within the qualitative research paradigm, data were collected through semi-structured interviews and analyzed via descriptive analysis. Findings indicate that the course should begin in the second year of undergraduate education, be taught for six semesters, and be allocated two hours per week. The repertoire should progress from simple maqams to shad and compound maqams and from simple rhythmic patterns (usul) to mixed rhythmic patterns. The teaching approach should combine makam/foot and rhythmic structures. Vocal ranges should start within one octave and expand gradually, while all levels should incorporate diverse regional forms such as deyiş, ağıt, bozlak, and oyun havası. Experts emphasized that the repertoire should primarily consist of works from the TRT archives alongside folk songs representing different regions. Overall, the study contributes to defining standards for teaching the TFM Repertoire course and provides a needs analysis to guide future curriculum development.

Anahtar Kelimeler

TURKİSH FOLK MUSİC , REPERTOİRE , CONSERVATORY EDUCATİON , QUALİTATİVE RESEARCH , NEEDS ANALYSİS

Kaynakça

• Campbell, P. S. (2018). Music, education, and diversity: Bridging cultures and communities. Teachers College Press.
• Davey, L. (1990). The application of case study evaluations. Practical Assessment, Research, and Evaluation 2(1): 9. doi: https://doi.org/10.7275/02g8-bb93
• Demirok, C. (2023). Türkiye’de Türk müziği odaklı lisans programlarında Türk halk müziği repertuvarı ders öğretim planları ve bir model önerisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimle Enstitüsü, İzmir.
• Duygulu, M. (2014). Türk halk müziği sözlüğü. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• Emnalar, A. (1998). Türk halk müziği ve nazariyatı. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Güray, C. & Aksoy, B. (2022). Ses eğitimi ve ses sağlığı: Müzik öğrencileri için bir değerlendirme. Journal of Voice Education, 6(2), 45–58.
• Haşhaş, S. (2016). Bağlama öğretimi/öğreniminde geçmişten günümüze usta-çırak ilişkisi. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 2(2), 35–41. https://doi.org/10.22252/ijca.279959
• İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı. (n.d.). Kurumsal sayfa. https://tmdk.itu.edu.tr/
• Kaya, H. & Koç, M. (2020). Bağlama öğretiminde makam dizilerinin kademeli öğretimi üzerine bir araştırma. Türk Müzik Eğitimi Dergisi, 8(1), 33–50.
• Kaynar, Ü. (1996). Türk halk kültürü ve Türk halk müziği. İstanbul: Ege Yayınları.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (1988). Türk Halk Müziği Repertuar İnceleme ve Danışma Kurulu Yönetmeliği (Resmî Gazete, 10.10.1988, sayı 19955). https://teftis.ktb.gov.tr/TR-14481/
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2006). Devlet Klasik Türk Müziği ve Türk Halk Müziği Koroları Yönetmeliği (Resmî Gazete, 06.07.2006). https://teftis.ktb.gov.tr/TR-14883/
• Millî Eğitim Bakanlığı, & Yükseköğretim Kurulu. (2015/2023). Yükseköğretim Kurumları Devlet Konservatuvarları Müzik ve Bale İlköğretim Kurumları ile Müzik ve Sahne Sanatları Liseleri Yönetmeliği (RG 15.01.2015/29237; değişiklik 28.07.2023). https://eski.yok.gov.tr/
• Özdemir, A. (2020). TRT repertuvarının müzik eğitiminde işlevi. Müzik Araştırmaları Dergisi, 12(1), 77–96.
• Öztürk, Y. (2021). Konservatuvar öğrencilerinde repertuvar dersine başlama zamanı ve öğrenme çıktıları. Sanat Eğitimi Araştırmaları, 5(2), 101–120.
• Pelikoğlu, M. C. (2012). Geleneksel Türk halk müziği eserlerinin makamsal açıdan adlandırılması. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
• Say, A. (1992). Müzik ansiklopedisi (4. Cilt). Ankara: Başkent Yayınevi.
• Say, A. (2012). Müzik sözlüğü. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
• Schippers, H. (2010). Facing the music: Shaping music education from a global perspective. Oxford University Press.
• Sweller, J. (2011). Cognitive load theory. Psychology of Learning and Motivation, 55, 37–76.
• Şenel, S. (2019). Türk Halk Müziği eğitiminde yöresel formların önemi. Uluslararası Türk Sanatları Dergisi, 7(3), 215–229.
• TDK. (t.y). Güncel Türkçe Sözlük. (Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/), (Erişim tarihi: 28.05.2024).
• TRT Genel Müdürlüğü Müzik Dairesi Başkanlığı. (2015). Türk Halk Müziği Repertuar Kurulu: Başvuru usulleri ve belgeler [Kurumsal rehber]. https://trt.net.tr/
• UNESCO. (2020). Safeguarding intangible cultural heritage in education. UNESCO Publishing.
• Yıldırım, M. (2019). Örneklem ve örnekleme yöntemleri. S. Şen ve İ. Yıldırım (Ed.), Eğitimde Araştırma Yöntemleri içinde (61-92 ss.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti.