Loading [a11y]/accessibility-menu.js
Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Pandemi Sürecinin Bireylerin Fiziksel Aktivite Düzeyleri, Yeme Davranışları ve Kilo Kontrolü Üzerinde Etkisi

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 1, 48 - 57, 21.03.2025

Öz

Amaç: Bu çalışma, pandemi sürecinin bireylerin egzersiz düzeyleri, yeme davranışları ve kilo kontrolü üzerinde etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntemler: Araştırmanın evrenini 30-60 yaş grubundaki yetişkinler oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında Tanımlayıcı Bilgi Formu, Hollanda Yeme Davranışı Anketi (DEBQ), Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi kullanılmıştır. Veriler Araştırmada tesadüfi olmayan örnekleme yöntemlerinden biri olan kartopu örneklemesi kullanılmıştır. Google Docs kullanılarak hazırlanan veri toplama formları çevrimiçi olarak gönderildi (e-posta, WhatsApp, Facebook, Instagram) ile toplanmış 851 kişiye ulaşılmıştır. Veriler sayı, yüzde ve lineer regresyon analizi kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular: Pandemi öncesi beden kitle indeksi değerlendirmesine göre obez oranı %14.3, pandemide %16.7 olarak hesaplanmış ve artığı belirlenmiştir. Yeme davranışının niteliksel verilere bağlı özelliklerin etkisi belirlenmiş ve R=.398, R2=.158 olarak bulunmuş, yeme davranışı bağımlı değişkenindeki toplam varyansın %15.8‘inin bu değişkenlerle açıklandığı istatistiksel olarak da sonucun önemli (p<0.05) olduğu saptanmıştır. Yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, diyetisyene gitme ve kilonun yeme davranışının olduğu bulunmuştur (p<0.05). Yaşın yeme davranışı üzerine negatif yönde (-0.136) etkisi olduğu bireyin yaşı arttıkça yeme davranışının olumsuz etkilenerek azaldığı saptanmıştır. Medeni durum, çocuk varlığı, kronik hastalık varlığı, çalışma durumu, fiziksel aktivite yapma durumunun yeme davranışı arasında anlamlı olmadığı bulunmuştur (p>0.05). Araştırma kapsamında değerlendirilen bireylerin fiziksel aktivite düzeylerinin %59.5’inin inaktif, %33.5’ünün düşük aktif, %7’sinin yeterli olduğu bulunmuştur. Sonuç: Bu sonuçlara göre pandemi gibi sedantif yaşama neden olan durumlarda yeme davranışlarına ve fiziksel aktiviteye yönelik eğitim programları oluşturulmalı ve bunlara ulaşım sağlanmalıdır. Başta bireylere koruyucu sağlık hizmeti sunmada en etkili olan hemşireler olmak üzere tüm sağlık personeli bu konularda bireylere danışmanlık sağlamalıdır.

Kaynakça

  • WHO. Coronavirus disease (COVID-19) pandemic. 2023 [Available from: https://covid19.who.int/.
  • WHO. WHO Coronavirus (COVID-19) Dashboard 27.01.2023 [Available from: https://covid19.who.int/.
  • Ammar A, Brach M, Trabelsi K, Chtourou H, Boukhris O, Masmoudi L, et al. Effects of COVID-19 Home Confinement on Eating Behaviour and Physical Activity: Results of the ECLB-COVID19 International Online Survey. Nutrients.2020;12(6). https://doi.org/10.3390/nu12061583
  • Bloch W, Halle M, Steinacker J. Sport in zeiten von corona. Dtsch Z Sportmed. 2020;71(4):83 Doi: 10.5960/dzsm.2020.432
  • Sultana A, Tasnim S, Hossain MM, Bhattacharya S, Purohit N. Digital screen time during the COVID-19 pandemic: a public health concern. F1000Research. 2021;10:81. https://doi.org/10.12688/f1000research.50880.1)
  • Carbone S, Del Buono MG, Ozemek C, Lavie CJ. Obesity, risk of diabetes and role of physical activity, exercise training and cardiorespiratory fitness. Prog Cardiovasc Dis. 2019;62(4):327-33. https://doi.org/10.1016/j.pcad.2019.08.004
  • Pescatello LS, Buchner DM, Jakicic JM, Powell KE, Kraus WE, Bloodgood B, et al. Physical Activity to Prevent and Treat Hypertension: A Systematic Review. Med Sci Sports Exerc. 2019;51(6):1314-23. DOI: 10.1249/MSS.0000000000001943
  • Saint-Maurice PF, Graubard BI, Troiano RP, Berrigan D, Galuska DA, Fulton JE, et al. Estimated Number of Deaths Prevented Through Increased Physical Activity Among US Adults. JAMA Intern Med. 2022;182(3):349-52. Doi: 10.1001/jamainternmed.2021.7755
  • Yang J, Li X, He T, Ju F, Qiu Y, Tian Z. Impact of Physical Activity on COVID-19. Int J Environ Res Public Health. 2022;19(21). https://doi.org/10.3390/ijerph192114108
  • Hossain MM, Tasnim S, Sultana A, Faizah F, Mazumder H, Zou L, et al. Epidemiology of mental health problems in COVID-19: a review. F1000Res. 2020;9:636.doi: 10.12688/f1000research.24457.1
  • Van Laren A, Drießen M, Rasa S, Massar K, Ten Hoor GA. Nutritional changes during the COVID-19 pandemic: a rapid scoping review on the impact of psychological factors. International Journal of Food Sciences and Nutrition. 2023;74(2):124-87. https://doi.org/10.1080/09637486.2023.2180613
  • Caso D, Guidetti M, Capasso M, Cavazza N. Finally, the chance to eat healthily: Longitudinal study about food consumption during and after the first COVID-19 lockdown in Italy. Food Quality and Preference. 2022;95:104275. https://doi.org/10.1016/j.foodqual.2021.104275
  • Nour TY, Altintaş KH. Effect of the COVID-19 pandemic on obesity and it is risk factors: a systematic review. BMC Public Health. 2023;23(1):1018. https://doi.org/10.1186/s12889-023-15833 -2
  • Katta N, Loethen T, Lavie CJ, Alpert MA. Obesity and coronary heart disease: epidemiology, pathology, and coronary artery imaging. Current problems in cardiology. 2021;46(3):100655. https://doi.org/10.1016/j.cpcardiol.2020.100655
  • Scully T, Ettela A, LeRoith D, Gallagher EJ. Obesity, type 2 diabetes, and cancer risk. Frontiers in Oncology. 2021;10:615375. https://doi.org/10.3389/fonc.2020.615375
  • Castro EA, Carraça EV, Cupeiro R, López-Plaza B, Teixeira PJ, González-Lamuño D, et al. The effects of the type of exercise and physical activity on eating behavior and body composition in overweight and obese subjects. Nutrients. 2020;12(2):557. https://doi.org/10.3390/nu12020557
  • González-Monroy C, Gómez-Gómez I, Olarte-Sánchez CM, Motrico E. Eating Behaviour Changes during the COVID-19 Pandemic: A Systematic Review of Longitudinal Studies. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(21). https://doi.org/10.3390/ijerph182111130
  • Papaspanos N. Effects of COVID-19 home confinement on eating behaviour and physical activity: results of the ECLB-COVID19 international online survey. Kompass Nutrition & Dietetics. 2021;1(1):19-21. https://doi.org/10.1159/000512852
  • Chan CY, Chiu CY. Disordered eating behaviors and psychological health during the COVID-19 pandemic. Psychol Health Med. 2022;27(1):249-56.https://doi.org/10.1080/13548506.2021.1883687
  • Madalı B, Alkan Ş B, Örs ED, Ayrancı M, Taşkın H, Kara HH. Emotional eating behaviors during the COVID-19 pandemic: A cross-sectional study. Clin Nutr ESPEN. 2021;46:264-70. https://doi.org/10.1016/j.clnesp.2021.09.745 Çapık C. İstatistiksel Güç Analizi Ve Hemşirelik Araştırmalarında Kullanımı: Temel Bilgiler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2014;17(4):268-74.
  • Saglam M, Arikan H, Savci S, Inal-Ince D, Bosnak-Guclu M, Karabulut E, et al. International physical activity questionnaire: reliability and validity of the Turkish version. Perceptual and motor skills. 2010;111(1):278-84. https://doi.org/10.2466/06.08.PMS.111.4.278-284
  • Van Strien T, Frijters JE, Bergers GP, Defares PB. The Dutch Eating Behavior Questionnaire (DEBQ) for assessment of restrained, emotional, and external eating behavior. International journal of eating disorders. 1986;5(2):295-315. https://doi.org/10.1002/1098-108X(198602)5:2<295::AID-EAT2260050209>3.0.CO;2-T
  • Bozan N, Bas M, Asci FH. Psychometric properties of Turkish version of Dutch Eating Behaviour Questionnaire (DEBQ). A preliminary results. Appetite. 2011;56(3):564-6. https://doi.org/10.1016/j.appet.2011.01.025
  • Cohen J. Statistical power analysis. Current directions in psychological science. 1992;1(3):98-101.
  • Botero JP, Farah BQ, Correia MdA, Lofrano-Prado MC, Cucato GG, Shumate G, et al. Impact of the COVID-19 pandemic stay at home order and social isolation on physical activity levels and sedentary behavior in Brazilian adults. Einstein (São Paulo). 2021;19. https://doi.org/10.31744/einstein_journal/2021AE6156
  • Woods JA, Hutchinson NT, Powers SK, Roberts WO, Gomez-Cabrera MC, Radak Z, et al. The COVID-19 pandemic and physical activity. Sports Medicine and Health Science. 2020;2(2):55-64. https://doi.org/10.1016/j.smhs.2020.05.006
  • Moumdjian L, Smedal T, Arntzen EC, van der Linden ML, Learmonth Y, Pedullà L, et al. Impact of the COVID-19 Pandemic on Physical Activity and Associated Technology Use in Persons With Multiple Sclerosis: An International RIMS-SIG Mobility Survey Study. Arch Phys Med Rehabil. 2022;103(10):2009-15. https://doi.org/10.1016/j.apmr.2022.06.001
  • Tison GH, Avram R, Kuhar P, Abreau S, Marcus GM, Pletcher MJ, et al. Worldwide effect of COVID-19 on physical activity: a descriptive study. Annals of internal medicine. 2020;173(9):767-70. https://doi.org/10.7326/M20-2665
  • Puccinelli PJ, da Costa TS, Seffrin A, de Lira CAB, Vancini RL, Nikolaidis PT, et al. Reduced level of physical activity during COVID-19 pandemic is associated with depression and anxiety levels: an internet-based survey. BMC Public Health. 2021;21:1-11. https://doi.org/10.1186/s12889-021-10470-z
  • Nienhuis CP, Lesser IA. The impact of COVID-19 on women’s physical activity behavior and mental well-being. International journal of environmental research and public health. 2020;17(23):9036. https://doi.org/10.3390/ijerph17239036
  • Seedat S, Rondon M. Women's wellbeing and the burden of unpaid work. Bmj. 2021;374:n1972. https://doi.org/10.1136/bmj.n1972
  • Johnson AN, Clockston RLM, Fremling L, Clark E, Lundeberg P, Mueller M, et al. Changes in Adults' Eating Behaviors During the Initial Months of the COVID-19 Pandemic: A Narrative Review. J Acad Nutr Diet. 2023;123(1):144-94.e30. https://doi.org/10.1016/j.jand.2022.08.132
  • Robinson E, Boyland E, Chisholm A, Harrold J, Maloney NG, Marty L, et al. Obesity, eating behavior and physical activity during COVID-19 lockdown: A study of UK adults. Appetite. 2021;156:104853. https://doi.org/10.1016/j.appet.2020.104853
  • Kjeldbjerg ML, Clausen L. Prevalence of binge-eating disorder among children and adolescents: a systematic review and meta-analysis. European Child & Adolescent Psychiatry. 2023;32(4):549-74. https://doi.org/10.1007/s00787-021-01850-2
  • Poelman MP, Gillebaart M, Schlinkert C, Dijkstra SC, Derksen E, Mensink F, et al. Eating behavior and food purchases during the COVID-19 lockdown: A cross-sectional study among adults in the Netherlands. Appetite. 2021;157:105002. https://doi.org/10.1016/j.appet.2020.105002
  • Williams LT, Barnes K, Ball L, Ross LJ, Sladdin I, Mitchell LJ, editors. How effective are dietitians in weight management? A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Healthcare; 2019: MDPI. https://doi.org/10.3390/healthcare7010020
  • Iłowiecka K, Glibowski P, Skrzypek M, Styk W. The long-term dietitian and psychological support of obese patients who have reduced their weight allows them to maintain the effects. Nutrients. 2021;13(6):2020. https://doi.org/10.3390/nu13062020
Toplam 37 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Hemşirelik (Diğer)
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Süheyla Yaralı 0000-0002-7885-1724

Kübra Tunçel 0000-0003-0722-8764

Yayımlanma Tarihi 21 Mart 2025
Gönderilme Tarihi 24 Aralık 2023
Kabul Tarihi 18 Kasım 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 6 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Yaralı, S., & Tunçel, K. (2025). Pandemi Sürecinin Bireylerin Fiziksel Aktivite Düzeyleri, Yeme Davranışları ve Kilo Kontrolü Üzerinde Etkisi. YOBÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 6(1), 48-57.
AMA Yaralı S, Tunçel K. Pandemi Sürecinin Bireylerin Fiziksel Aktivite Düzeyleri, Yeme Davranışları ve Kilo Kontrolü Üzerinde Etkisi. YOBÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. Mart 2025;6(1):48-57.
Chicago Yaralı, Süheyla, ve Kübra Tunçel. “Pandemi Sürecinin Bireylerin Fiziksel Aktivite Düzeyleri, Yeme Davranışları Ve Kilo Kontrolü Üzerinde Etkisi”. YOBÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 6, sy. 1 (Mart 2025): 48-57.
EndNote Yaralı S, Tunçel K (01 Mart 2025) Pandemi Sürecinin Bireylerin Fiziksel Aktivite Düzeyleri, Yeme Davranışları ve Kilo Kontrolü Üzerinde Etkisi. YOBÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 6 1 48–57.
IEEE S. Yaralı ve K. Tunçel, “Pandemi Sürecinin Bireylerin Fiziksel Aktivite Düzeyleri, Yeme Davranışları ve Kilo Kontrolü Üzerinde Etkisi”, YOBÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, c. 6, sy. 1, ss. 48–57, 2025.
ISNAD Yaralı, Süheyla - Tunçel, Kübra. “Pandemi Sürecinin Bireylerin Fiziksel Aktivite Düzeyleri, Yeme Davranışları Ve Kilo Kontrolü Üzerinde Etkisi”. YOBÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 6/1 (Mart 2025), 48-57.
JAMA Yaralı S, Tunçel K. Pandemi Sürecinin Bireylerin Fiziksel Aktivite Düzeyleri, Yeme Davranışları ve Kilo Kontrolü Üzerinde Etkisi. YOBÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2025;6:48–57.
MLA Yaralı, Süheyla ve Kübra Tunçel. “Pandemi Sürecinin Bireylerin Fiziksel Aktivite Düzeyleri, Yeme Davranışları Ve Kilo Kontrolü Üzerinde Etkisi”. YOBÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, c. 6, sy. 1, 2025, ss. 48-57.
Vancouver Yaralı S, Tunçel K. Pandemi Sürecinin Bireylerin Fiziksel Aktivite Düzeyleri, Yeme Davranışları ve Kilo Kontrolü Üzerinde Etkisi. YOBÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2025;6(1):48-57.