Kolostomi İle Yaşayan Bireylerin Beslenmeye İlişkin Deneyimleri: Nitel Bir Çalışma

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 1, 67 - 76, 21.03.2025

Pınar Kaya , Sevgi Deniz Doğan

Öz

Amaç: Bu çalışma, kolostomi ile yaşayan bireylerin beslenmeye bağlı yaşadıkları sorunlar ve bu sorunlar ile baş etme yöntemlerini ortaya çıkarmak amacıyla yapıldı.
Gereç ve Yöntem: Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden birebir derinlemesine görüşme yöntemi kullanıldı. Bu kapsamda görüşmeler Isparta’da yaşayan, yaşları 42-81 arasında değişen ve kolostomi ile yaşama süreleri 7-21 yıl arasında değişen 8 birey ile yapıldı. Araştırmanın verileri Ağustos 2022-Şubat 2023 tarihleri arasında “Kişisel Bilgi Formu” ve “Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu” ile toplandı. Elde edilen nitel veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edildi.
Bulgular: Çalışmada kolostomisi olan bireylerin beslenmeye bağlı yaşadıkları sorunlar; psikolojik, dışkılama, sıvı elektrolit dengesi, cilt ve kolostomi torbasına ilişkin olmak üzere 5 temaya ayrıldı. Kolostomisi olan bireylerin beslenmeye bağlı yaşadıkları sorunlar ile baş etme yöntemleri ise dışkılama alışkanlıkları, kolostomi torbası, koku ve ciltle ilişkili problemlere karşı olmak üzere 4 temaya ayrıldı.
Sonuç: Bu çalışmada kolostomisi olan bireylerin beslenmeye bağlı çok çeşitli sorunlar yaşadığı ve bu sorunlar ile baş etmek için çeşitli yöntemler kullandığı sonucuna ulaşıldı. Bu bağlamda kolostomi ile yaşayan bireylere beslenmeye ilişkin sorunlar yaşamalarını önlemek ve yaşadıkları problemler ile baş etmelerini sağlamak için multidisipliner ekip anlayışıyla bireyselleştirilmiş eğitimlerin verilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Beslenme, Hemşirelik, Kolostomi, Niteleyici çalışma

Kaynakça

• European Ostomy Assocıatıon. Erişim Tarihi: 10.02.2023 https://ostomyeurope.org/
• Yılmaz G, Harputlu D, Pala Mİ, Mert T, Çakıt H, Sücüllü İ & Kuzu AA. Cross sectional evaluation of patients with ostomy in turkey. Turk J Colorectal Dis,2021;31:136-142.
• Bowley DM, Boffard KD, Goosen J. Evolving concepts in the management of colonic injury. Injury.2001; 32;435-9.
• Duluklu B & Çelik SŞ. Kolostomisi Olan Bireylerde Yaşam Kalitesi: Sorunlar ve Hemşirelik Girişimleri. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi,2019; 6(2): 111-119.
• Karagöz G. İntestinal stomalı hastalarda stoma uyumu ve etki eden bireysel özelliklerin değerlendirilmesi (Master's thesis, Trakya Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü).2019.
• Şahin, Ö. Ostomili hastalarda yaşam kalitesi ile psikolojik iyilik hali arasındaki ilişkinin incelenmesi (Master's thesis, Sağlık Bilimleri Enstitüsü).2019
• Yan MH, Lv L, Zheng MC, Jin Y & Zhang JE. Quality of Life and Its Influencing Factors Among Chinese Patients With Permanent Colostomy in the Early Postoperative Stage: A Longitudinal Study. Cancer Nursing, 2022;45(1),:153-161.
• Anılır E & Özlü C.(Eds.). Cerrahi Hastalarda Özel Beslenme ve Diyet Yönetimi. Akademisyen Kitabevi.2019; 239-245.
• Kalayci, F., & Duruk, N. Assessment of the Difficulties Experienced by Individuals with Intestinal Stomas: A Qualitative Study. Advances in Skin & Wound Care,2022; 35(5): 1-7.
• Duluklu B. Stoma Bakımı 2019 Erişim Tarihi: 08.01.2023 http://hmyo.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/438/2019/03/Stoma-Bak%C4%B1m%C4%B1.pdf
• Landmann RG. Ileostomy or colostomy care and complications. (2019). Erişim Tarihi: 12.02.2023 https://www.uptodate.com/contents/ileostomy-or-colostomy-care-and-complications
• Silva KDA, Duarte AX, Cruz AR, de Araújo LB & Pena GDG. Time after ostomy surgery and type of treatment are associated with quality of life changes in colorectal cancer patients with colostomy. PLoS One, 2020;15(12): e0239201.
• Baltacı A. Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2018;7(1): 231-274.
• Berti-Hearn L ve Elliott B. Colostomy care: a guide for home care clinicians. Home healthcare now, 2019;37(2): 68-78.
• Mert T, Yücel A & Özkan Y. Stoma Bakımının Yönetimi: Olgu Sunumu. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi,2023; 27(1): 45-53.
• Michońska I, Polak-Szczybyło E, Sokal A, Jarmakiewicz-Czaja S, Stępień AE, Dereń K. Nutritional issues faced by patients with intestinal stoma: A narrative review. Journal of Clinical Medicine, 2023; 12(2): 510.
• Burch J. Stoma care and diet in the community. British Journal of Community Nursing, 2024; 29(4): 195-198.
• Rafiei H, Hoseinabadi-Farahani MJ, Aghaei S, Hosseinzadeh K, Naseh L, Heidari M. The prevalence of psychological problems among ostomy patients: A cross-sectional study from Iran. Gastrointestinal Nursing, 2017;15(2):39-44.
• Koçan S, Güngördü ND, Üstün Ç, Gürsoy A, Kahraman A. “My Stoma And Me Run Away From Life With My Concerns”: A Qualitative Study. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2023;12(3): 848-857.
• Farahani MA, Sargolzaei MS, Shariatpanahi S, Dehkordi AH, Dalvand P, Heidari‐Beni F. The prevalence of anxiety and depression in patients with ostomy: a systematic review and meta‐analysis. Psycho‐Oncology, 2022;31(12):2020-2035.
• Choudhary M, Kaur H. Experiences of living with intestinal ostomy: A qualitative meta-synthesis. Indian journal of palliative care, 2020;26(4):421.
• Duluklu B, Çelik SŞ. Kolostomisi olan bireylerde yaşam kalitesi: sorunlar ve hemşirelik girişimleri. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 2019;6(2):111-119.
• de Oliveira AL, Boroni Moreira AP, Pereira Netto M & Goncalves Leite IC. A cross-sectional study of nutritional status, diet, and dietary restrictions among persons with an ileostomy or colostomy. Ostomy Wound Manage, 2018; 64(5): 18-29.
• Özlü NGÖ, Vural F. Stoma Perceptions of Adults with an Ostomy: A Metaphor Analysis in a Single Center. Advances in skin & wound care, 2023;36(9):1-7.
• Annells M. The experience of flatus incontinence from a bowel ostomy: a hermeneutic phenomenology. Journal of Wound Ostomy & Continence Nursing, 2006;33(5):518-524.
• Harputlu D, Esenay, FI. Turkish adolescents’ experiences of living with a stoma: a qualitative study. Acta Paulista de Enfermagem, 2022;35: eAPE0334345.
• Ceylan H, Vural F. Living with stoma-a phenomenological study. J Nurs Res Pract, 2017;1(1):6-12.
• Toprak TN, Tuna A. Ostomili Hastaların Bilgi Gereksinimlerinin Ve Ostomiye Uyumlarının Belirlenmesi. Paramedik ve Acil Sağlık Hizmetleri Dergisi.2022; 3(1): 46-62.
• Maria A, Lieske B. Colostomy Care. 2020 Erişim Tarihi: 08.02.2023 https://europepmc.org/article/NBK/nbk560503
• Safwat AM, Mosbeh AN & Mohamed FM. Effect of Educational Guideline on Quality of Life and Self Efficacy for Adult and Adolescent Patients with Colostomy. International Journal of Novel Research in Healthcare and Nursing, 2018;5(1):106-121.
• El-Rahman A, Ali W, Mekkawy MM & Ayoub MT.Effect of Nursing Instructions on Self Care for Colostomy Patients. Assiut Scientific Nursing Journal,2020; 8(23): 96-105.
• Hegazy S, Ali Z, Mahmoud A & Abou-Zeid A. Outcomes of Educational Guidelines on Awareness and Self–Efficacy among Patients with Permanent Colostomy. New York Science Journal, 2014;7 (3):25-32
• Abdelmohsen SA. Effectiveness of Structured Education on Patient's Knowledge and Practice Regarding Colostomy Care. Asia-Pacific journal of oncology nursing, 2020;7(4): 370-374.