Türk Bankalarının Finansal Performanslarının Bulanık AHP ve Bulanık Moora Yöntemleri İle Değerlendirilmesi(The Evaluations of Financial Performance in Turkish Banks By Using Fuzzy AHP and Fuzzy Moora)

Yıl 2016, , 353 - 371, 25.08.2016

Bilal Şişman , Mesut Doğan

https://doi.org/10.18657/yecbu.99311

Cited By: 11

Öz

Finansal hizmet sağlayan kurumlar arasında bulunan bankaların, sergilemiş oldukları faaliyetleri bakımından finansal sistem istikrarının sağlanmasında çok önemli rolleri bulunmaktadır. Banka performanslarının değerlendirilmesi yatırımcılar, kredi sağlayanlar ve paydaşlar açısından önemli olduğu kadar bankacılık sektörünün gelişmesinde ve sektör içerisindeki bankaların kendi öz yeteneklerini belirlemesinde de kritik öneme sahiptir. Bu açıdan çalışmanın amacı, bulanık AHP ve bulanık MOORA yaklaşımlarını bütünleştirerek 2008–2014 yılları arasında Borsa İstanbul’da (BİST) hisse senetleri işlem gören 10 mevduat bankasının finansal performansını değerlendirmektir. Öncelikle, Mandic vd. (2014)’nin çalışmasından yararlanılarak bulanık AHP yaklaşımı ile kriterlerin ikili karşılaştırılması yapılmış ve önem ağırlıkları belirlenmiştir. Ardından, bulanık MOORA yaklaşımı ile kriterlerin önem ağırlıkları dikkate alınarak bankaların sıralanması ve değerlendirilmesi yapılmıştır. Yapılan analiz sonucunda finansal performans bakımından ilk sırada “Akbank”  son sırada ise “TEB” yer almıştır. Ayrıca karlılık oranları yüksek olan bir mevduat bankasının, finansal performansının da yüksek olabileceği sonucuna ulaşılmıştır.

Banks, among institutions that providing financial services, has an important role due to ensuring financial system stability with regard to functions they perform. The performance evaluation of banks has vital for creditors, investors and stakeholders since it determines banks’ capabilities to compete in the sector and has a critical importance for the development of the sector. The aim of this study is to evaluate ten commercial banks traded on BİST in terms of several financial indicators between 2008-2014 with Fuzzy Analytic Hierarchy Process (FAHP) and Fuzzy Multi-objective Optimization on the Basis of Ratio Analysis (FMOORA) techniques. Firstly, criteria were compared with fuzzy AHP approach and the importance weights are determined given by Mandic et al. (2014). Secondly, the rank of banks have performed considering the weights of criteria by using fuzzy MOORA. As a result, “Akbank” takes place first bank and “TEB” takes place last one in terms of financila performance. In addition, higher one deposit bank has profitability ratios, better it has financial performance.

Anahtar Kelimeler

Türk Bankacılık Sektörü, Finansal Performans, Bulanık AHP

Kaynakça

• Akgüç, Ö. (2007). Banka Yönetimi ve Performans Analizi. İstanbul: Arayış Basım ve Yayıncılık, 1. Baskı.
• Akkaya, G., Turanoğlu, B., Sinan Ö. (2015). An Integrated Fuzzy AHP and Fuzzy MOORA Approach to The Problem of Industrial Engineering Sector Choosing. Expert Systems With Applications, 42 (24), 1-9.
• Akkoç, S., Vatansever, K. (2013). Fuzzy Performance Evaluation With AHP and TOPSİS Methods: Evidence For Turkish Banking Sector After The Global Financial Crisis. Eurasian J. Bus. Econ., 6 (11), 53–74.
• Aktaş, H., Kargın, M. (2007). Türk Bankacılık Sektöründeki Yabancı ve Ulusal Bankaların Finansal Oranlar Açısından Karşılaştırılması. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14 (2), 31-45.
• Aktepe, A., Ersöz, S. (2014). AHP-VIKOR ve MOORA Yöntemlerinin Depo Yeri Seçim Probleminde Uygulanması. Endüstri Mühendisliği Dergisi, 25 (1-2), 2-15.
• Archana, M., Sujatha V. (2012). Application of Fuzzy MOORA and GRA in Multi Criterion Decision Making Problems. Internationa lJournal of Computer Applications, 53 (9),46– 50.
• Aydın, N., Başar, M., Çoşkun, M. (2008). Finansal Yönetim. Ankara: Detay Yayıncılık, 1. Baskı.
• Baležentis, T. (2011). A Farming Efficiency Estimation Model Based on Fuzzy MULTIMOORA. Management Development,ResearchPapers,5 (29),43–52. and Studies for Rural Business and Infrastructure
• Brauers, W. K. M., Edmundas, K. Z. (2006). The MOORA Method and Its Application To Privatization in A Transition Economies. Control and Cybernetics, 35 (2), 445–469.
• Brauers, W. K. M., Edmundas, K. Z. (2012). Robustness of MULTIMOORA: A Method For Multi Objective Optimization. Informatica, 23 (1), 1–25.
• Dinçer, H. (2015). Profit-Based Stock Selection Approach İn Banking Sector Using Fuzzy AHP And MOORA Method. Global Business and Economics Research Journal, 4(2), 1-26.
• Budak, H. (2011). Veri Zarflama Analizi ve Türk Bankacılık Sektöründe Uygulaması. Fen Bilimleri Dergisi, 23(3), 95-110.
• Büker, S., Aşıkoğlu, R., Sevil, G. (2011). Finansal Yönetim. Ankara: Sözkesen Matbacılık, 7. Baskı.
• Chang, C. P. (2006). Managing Business Attributes and Performance for Commercial Banks. The Journal of American Academy of Business, 9 (1), 104-109.
• Chang, D-Y.(1996). Applications of The Extent Analysis Method On Fuzzy AHP. European Journal of Operational Research, 95, 649-655.
• Çetenak E. H. (2012). İşletme Grubu İlişkisinin Firma Performansına Etkisi: İMKB’de Bir Uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.
• Çetiner, E. (2005). İşletmelerde Mali Analiz. Ankara: Gazi Kitapevi, 7 Baskı.
• Doğan, B. (2008). Bankaların Gözetiminde Bir Araç Olarak Kümeleme Analizi: Türk Bankacılık Sektörü İçin Bir Uygulama. (Basılmamış Doktora Tezi, ), Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Finans Ve Bankacılık Bilim Dalı, İstanbul.
• Doğan, M. (2013). Measuring Bank Performance with Gray Relational Analysis: The Case of Turkey. Ege Academic Review, 13 (2),215-225.
• Görener, A., Dinçer, H., Hacıoğlu Ü. (2013). Application of Multi-Objective Optimization on the Basis of Ratio Analysis (MOORA) Method for Bank Branch Location Selection. International Journal of Finance & Banking Studies IJFBS, 2(2), 41-52.
• Gücenme, Ü. (2005), Mali Tablolar Analizi ve Enflasyon Muhasebesi. İstanbul: Aktüel Yayınları, 5. Baskı.
• Ho, C-T., Yun-Shan W. (2006). Benchmarking Performance İndicators For Banks. Benchmarking: An International Journal, 13 (1/2), 147 - 159.
• Karan, M. B. (2004). Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi. Ankara: Gazi Kitapevi, 2. Baskı.
• Karande, P., Chakraborty, S. (2012). A Fuzzy MOORA Approach For ERP System Selection. Decision Science Letters,1 (1), 11–22.
• Lin, X., Zhang, Y. (2009). Bank Ownership Reform and Bank Performance in China. Journal of Banking & Finance, 33 (1), 20–29.
• Mahrooz, A., Maedeh, S., Morteza, P. (2013). Performance Evaluation of Banks Using Fuzzy AHP And TOPSİS, Case Study: State-Owned Banks, Particularly Private And Private Banks in Iran. Caspain J. Appl. Sci. Res., 2 (3), 128-138.
• Mandic, K., Delibasic, B., Knezevic, S., Sladjana, B. (2014). Analysis of The Financial Parameters of Serbian Banks Through The Application of The Fuzzy AHP And TOPSIS Methods. Economic Modelling, 43, 30-37.
• Mercan, M., Reisman, A.,Yolalan, R., Emel, A. B. (2003). The Effect of Scale and Mode of Ownership on The Financial Performance of Turkish Banking Sector: Result of A DEA- Based Analysis. Socio-Economic Planning Sciences, 37 (3), 185–202.
• Okka, O. (2009). Analitik Finansal Yönetim Teori ve Uygulamalar. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Özbek, A. (2015). Efficiency Analysis of Foreign-Capital Banks in Turkey by OCRA and MOORA. Research Journal of Finance and Accounting, 6(13), 21-30.
• Özçelik, G., Aydogan, E. K., Cevriye, G.(2014). A Hybrid Moora Fuzzy Algorithm For Special Education and Rehabilitation Center Selection. Journal of Military and Information Science,2 (3), 53–62.
• Öztin, A. (2011). Finansal Yönetim, İstanbul: Avcıol Basım Yayım, 8 Baskı.
• Poyraz, E. (2012). Türk Bankacılık Sektöründe Optimal Kredi Düzeyinin Belirlenmesi. Business and Economics Research Journal,3 (2) 41-49.
• Seçme, N.Y., Bayrakdaroğlu, A., Kahraman, C. (2009). Fuzzy Performance Evaluation in Turkish Banking Sector Using Analytic Hierarchy Process And TOPSİS. Expert Syst. Appl., 36 (9), 11699–11709.
• Soteriou, A.C., Zenis, S.A. (1999). Using DEA for Costing Bank products. European Journal of Operational Research, 114 (2), 234–248.
• Streimikiene, D., Balezentis, T., Krisciukaitiene, I., Alvydas, B. (2012). Prioritizing Sustainable Electricity Production Technologies: MCDM Approach. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 16 (5), 3302–3311.
• Ta, H. P., Kar, Y. H. (2000). A Study of Bank Selection Decisions in Singapore Using The Analytical http://dx.doi.org/10.1108/02652320010349058. Process. Int. J. Bank Mark., 18 (4), 170–180.
• Taşkın, F. D. (2011). Türkiye’de Ticari Bankaların Performansını Etkileyen Faktörler. Ege Akademik Bakış, 11 (2) 289 – 298.
• Tepe, S., Görener, A. (2014). Analitik Hiyerarşi Süreci ve MOORA Yöntemlerinin Personel Seçiminde Uygulanması. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 13 (25). 1- 14.
• Thanassoulis, E., Boussofiane, A., Dyson, R. G. (1995). A Comparison of Data Envelopment Analysis and Ratio Analysis As Tools For Performance Assessment. Omega, 24 (3), 229– 244.
• Uyguntürk, H. (2015). Bankaların İnternet Şubelerinin Bulanık MOORA Yöntemi İle Değerlendirilmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11 (25), 115-128.
• Uzunoğlu, S. (2011). Yeni Başlayanlar için Bankacılık, İstanbul: Kriter Yayınları,
• Vatansever, K., Uluköy, M. (2013). Kurumsal Kaynak Planlaması Sistemlerinin Bulanık AHP ve Bulanık MOORA Yöntemleriyle Seçimi: Üretim Sektöründe Bir Uygulama. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (2), 274-293.
• Vivas, L., Pastor, A. J., Hasan, İ. (2001). European Bank Performance Beyond Country Borders: What Really Matter?. Europeran Finance Review, 5, 141–165.
• Yıldırım, B. F., Önay, O. (2013). Bulut Teknolojisi Firmalarının Bulanık AHP – MOORA Yöntemi Kullanılarak Sıralanması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadi Enstitüsü Yönetim Dergisi, 24 (75), 59-81.
• Yücememiş, B. T., Sözer Asım İnanç (2011), “Bankalarda Takipteki Krediler: Türk Bankacılık Sektöründe Takipteki Kredilerin Tahmine Yönelik Bir Model Uygulaması”, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 3 (5), 43-56.